همنشینیِ "سورپریز" با "سِپرایز" او را "سورپرایز"😳 کرد! تا جَنیواِری با ژانویه چه کند؟! #بهزاد_پاکروح @andishehsarapub چند دهه پیش، برخی از مردم از شنیدن خبری شگفت‌انگیز، "سورپریز"* می‌شدند. [*نزدیک به تلفظ فرانسوی واژه‌ی surprise] بعد که عده‌ی کسانی که کم یا زیاد زبان انگلیسی خوانده بودند زیاد شد، کم‌کم "دلشان خواست" به‌جای "سورپریز" شدن، "سِپرایز"* شوند. [*تلفظ انگلیسی واژه surprise] حالا عده‌ی زیادی از مردم، در میانه‌ی راهِ "سورپریز شدن" و "سِپرایز شدن" مانده‌اند و غافل از علتِ "سورپریز" شدنِ بعضی، "سورپرایز"😳 می‌شوند! "به‌تلفظِ‌جدیدرسیده‌ها" و "درمیانه‌ی‌راه مانده‌ها" آن‌قدر تعداد‌شان زیاد شده که آدم اگر بخواهد از واژه‌هایی مانند سورپریز، روبوت و والنتین استفاده کند باید بی‌خیالِ این شود که گمان می‌کنند بلد نیست. به یاد ایام جام جهانی ۹۸ فرانسه افتادم که جرئت می‌خواست که در ایران آن بازیکن فرانسوی را پُتی petit بنامی، وقتی که گزارشگران، گویندگان و مفسران، بینِ "پِت تیت"، "پِتیت"، "پُت تیت" و "پُتیت" هرکدامش را که "خیال می‌کردند درست است" به زبان می‌آوردند و "پُتی" کلا در خیالشان نبود. [توضیحی که گزارشگر در پخش زنده در مورد تلفظِ درستِ! نام این بازیکن داد هم محفوظ است؛ بماند برای ملاقات حضوری!] نمونه‌های این دو یا سه دستگی در بیان واژه‌ها بسیار است. قبلا: https://t.center/andishehsarapub/1221 اشاره کرده‌ام که کدام حالت برای وقتی که واژه‌ی بیگانه را در فارسی پذیرفته‌ایم درست است و مبنای این درستی چیست. (در این مثال، سورپریز) حالت دوم (تلفظ انگلیسی سِپرایز) در حالت رسمی در جملات فارسی به‌کار نمی‌رود؛ و حالت سوم (مثل سورپرایز) هم که محصول نادانیست و البته تمام مسئولیتش با نادان نیست، کسانی که آن را ترویج کرده‌اند و کسانی که وظیفه‌شان زدودن آن بوده و کاری نکرده‌اند نیز در آشفتگی و غلط‌گویی سهیم‌اند. @andishehsarapub - - - پ.ن۱: اینکه واژه‌ای برابر فارسی مناسب و رایج داشته باشد، بحثی دیگر است و معلوم است که در سخن پارسی "شگفت‌زده" شویم بهتر از آن است که "سورپریز" شویم. پ.ن۲: "امانوئل لوران پُتی" Emmanuel Laurent Petit بازیکن میانی سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۳ تیم ملی فرانسه با سابقه‌ی بازی در موناکو، آرسنال، چلسی و بارسلوناست. پ.ن۳: این‌روزها که در کانالی دیگر (@LaVilleLumiere) نام ماه سوم میلادی را "مارس" (Mars) می‌نویسم؛ می‌دانم که بعضی خواننده‌ها به "مارچ" (March) عادت دارند؛ اما همین دوستان که نام بعضی از ماه‌ها را به انگلیسی می‌گویند هنوز نام بعضی دیگر مثل "ژانویه" (Janvier) و "فوریه" (Février) را به فرانسوی می‌گویند و برایشان سخت است که در جمله‌ی فارسی بگویند جَنیواِری (January) و فِبرواِری (February)! حتی هنوز دسامبر (décembre) هم بیش از دِسِمبِر (decembre) مشتری دارد؛ همچنین هنوز نشنیده‌ام که کسی در جملات فارسی به ویروس (virus) وایرِس (یا حتی وایروس!) بگوید هرچند برعکس، ویرال آنقدر کم به‌کار می‌رود که کمتر شنونده‌ای متوجه می‌شود که این همان وایرِل (وایرال!) است. "به مارماهی مانی! نه این تمام نه آن! منافقی چه کنی؟ مار باش یا ماهی!" (سنایی غزنوی) ادامه دارد. - - - لطفا در صورت تمایل این مطلب را "فوروارد" بفرمایید نه "کپی". @andishehsarapub