- میراث شریعتی
نسل من، با کتابهای
شریعتی و شیوۀ او وارد جهان اندیشهها شد. این راه، بینهایت جذاب و کوتاه است. مثلا شما از این راه میتوانی با خواندن یک کتاب یا شنیدن یک سخنرانی، تکلیف خود را با بخشی مهم و معظم از اندیشههای فلسفی غرب روشن کنی و با آرامشی شگفتانگیز به همۀ آنها بخندی. هگل برای شما در یک جمله خلاصه میشود و مارکس در نظر شما رؤیاپردازی شکستخورده میآید و ابنسینا فیلسوفی بیدرد که ارزش تأمل و درنگ ندارد، و فردوسی شاعری درباری و خرافهپرست، و آخوندزاده روشنفکری خودفروخته به دربار عثمانی، و تقیزاده خائنی وطنفروش. به همین راحتی دربارۀ همه قضاوت میکردیم و پروندهها را میبستیم و سراغ فیلسوف و نظریهپردازی دیگر میرفتیم. جرأت احمقانهای که امروز امثال من در قضاوت دربارۀ همه چیز و همه کس داریم، میراثی است که از آن دوران باقی مانده است.
در حوزۀ دینشناسی نیز کتابهایی که ما میخواندیم بهواقع انشاهای بلند و پر از ادعاهای آسمانخراش بود. در برخی از این کتابها در یک بند کوتاه، خون چندین مکتب فکری و نظریۀ علمی ریخته میشد و ما سرشار از غرور پیروزی و سرمست از توفیقات الهی میشدیم.
این روزها گاهی جوانها و میانسالهایی را میبینم که مثلاً دربارۀ یکی از نحلههای گمنام در فلسفۀ رمانتیسم آلمانی قرن نوزدهم چندین سال میخوانند و یک مقاله نمینویسند. چند روز پیش که یکی از آنان را دیدم، گفتم: خدا نسل ما را از روی زمین بردارد تا جا برای شما انسانهای دقیق و منصف بازتر شود.
- زندهیاد رضا بابایی
ــــــــــــــــــــــــــــ
•• اگر دوستانی مشتاق خواندن دارید، لطفاً شناسهٔ کانال را در اختیارشان قرار دهید:
@andiiishe