✳ ۱- سرمایهگذاری: از وظایف حیاتی حکومتها، سرمایهگذاری است؛ سرمایهگذاری تولیدی، نه تشریفاتی و در بخش اداری، که اینگونه سرمایهگذاری، نوعِ شایع در سرمایهگذاریهای حکومتهای فاسد است، که بیشترین بخش از درآمدها را صرف تشریفات اداری و اهداف شخصی، و ساختمانسازی، یا سرمایهگذاری بازرگانی میکنند، و بخش تحقیقات و فناوری و پژوهشی و کشاورزی و صنعت محروم میمانند.
همچنین برخی دولتها، در سرمایهگذاریها به مسائل عمومی و همگانی و زیربنایی توجه نمیکنند، و سرمایهگذاری در بخشهای زیربنایی و عمومی را عامل ثبات و قدرت جامعه نمیشمارند، از اینرو بیشترین سرمایه را برای ظاهرسازیها مصرف میکنند، و در اینگونه موارد نیز، مسائل اصولی و اصلی توسعه و رشد و رفاه تودههای مردم را از نظر دور میدارند؛ و از کانون اصلی قدرت که رضایت تودهها و رشد درآمد و رفاه عمومی مردم است غافلند.
امام علی «ع» در عهدنامه اشتری، درست بر همین نقطه اشتباه در حاکمیتها انگشت میگذارد و با قاطعیت میگوید: «آنان که همواره در اندیشه تهی کردن جیب مردمند (و سرمایهگذاریهای تولیدی و مردمی را فراموش میکنند) چندانی نمیپایند، و در آتش خشم تودهها میسوزند».
۲- توسعه اقتصادی پیش از توسعه سیاسی: این افسانه است که مردمی با شکمهای گرسنه رها شوند، و تودههای مردم، گرفتار ضروریترین نیازها چون مسکن، خوراک، شغل، بهداشت، آموزش و ... باشند، آنگاه به سوی شعاری به نام توسعه سیاسی دعوت شوند، و برای چنین مردمی گرفتار انواع نیازها، از مردمسالاری و مردمباوری و دموکراسی و
حکومت صالح سخن بگوییم؟!
تودههای مردم را زیر چرخ مشکلات اقتصادی و معیشتی و تورم و گرانی خرد کردن، و از حقوق حرف زدن، گزافهگویی است. در اسلام چنین منطقی نابخردانه، هیچ جایگاهی ندارد. اسلام براستی و در زبان عمل – نه در زبان گفتار- به انسانها میاندیشد، و تأمین نیازهای انسانی را فوریترین و تکلیفیترین مسئولیت مدیران و زمامداران لایق میشناسد، و هرگونه سستی و کوتاهی در رفع نیازهای انسانی را، از هر کسی و هر مقام، به هیچ وچه نمیپذیرد، و انسانی و
اسلامی نمیداند و فریاد «لِیَقومُ النّاسُ بِالقِسط» میزند.
در اینجا تنها به سخن پیامبر بزرگ اسلام اشاره میکنیم که: در آییننامهای، به یکی از کارگزاران خود چنین فرمود: «... وَ لَم یُفقِرهُم فَیَکفِرهُم – حاکمیت نباید مردم را به فقر و تنگدستی بکشاند، تا در نتیجه، آنان را به سوی بیدینی (و بیاعتقادی به حاکمیت دینی) سوق دهد.»
پس، رهبران بر حق بشری و مردمباوران راستین، در گام نخست به تأمین نیازهای روزانه و لازم جامعه و انسان میپرداختند. همین است مردمسالاری و مردمباوری راستین. پس از تأمین نیازها، انسانها فرصت مییابند که درست بیندیشند، و راه زندگی فردی و اجتماعی خویش را آزادانه و آگاهانه انتخاب کنند. در دورانِ زمامداریِ نمونه امام علی «ع»، نه تنها در نخستین گامها زندگی انسانها تأمین شد، بلکه حتی حیوانات نیز از این بهرهوری اجتماعی محروم نبودند، و تأمین علوفه و خوراک دامها نیز در قلمرو برنامههای انسانی و حیاتی امام قرار داشت.
محمدرضا حکیمی،
حکومت اسلامی، (چاپ اول، تهران: انتشارات علمی-فرهنگی الحیاة، ۱۳۹۱)، صفحات ۲۱۹ تا ۲۲۱.
#محمدرضا_حکیمی#حکومت_اسلامیانتشارات علمی-فرهنگی الحیاة
@Ab_o_Atash