🔰 «آیا از منظر علمی می‌توان فهمید که اندازه کیهان متناهی است یا نامتناهی؟» دسترسی ما به داده‌های کیهانی با تعدادی مانع و محدودیت اساسی مواجه است که جرج الیس آن‌ها را #افق‌های_معرفت‌شناختی می‌نامد. نکته مهم درباره این افق‌ها آن است که حتّی با پیشرفت علم و فناوری در قرون آینده نیز، رفع این موانع دور از انتظار و در مواردی ناممکن است، چرا که اغلب آنها ارتباطی با محدودیت‌های فناوری‌های ما ندارد، بلکه ناشی از قوانین و شرایط بنیادین عالم است. این محدودیت‌ها برای مثال باعث می‌شود که ما هیچگاه نتوانیم بفهمیم که ابعاد کیهان متناهی است یا خیر. در ادامه چند مورد از این افق‌ها را معرّفی می‌کنیم: 🔺1) افق ذرّه(کیهان قابل مشاهده): عمر محدود کیهان و سرعت محدود نور، به ما اجازه دریافت اطلاعات از مناطق دورتر از افق ذرّه را نمی‌دهد. یعنی تنها بخش محدودی از کلّ عالم برای ما علی الاصول قابل مشاهده است که به آن «جهان قابل مشاهده» می‌گویند. 🔹2) مخروط نوری گذشته: با توجّه به ثابت بودن سرعت نور، ما تنها به رویدادهای حاضر در مخروط نوری گذشته دسترسی داریم. یعنی یک برش سه‌بُعدی از فضازمان چهاربُعدی. 🔺3) افق فیزیک: ما توان دسترسی مستقیم به انرژی‌های ابتدایی کیهان، و آزمایش مستقل نظریه‌هایمان دربارۀ آن را نداریم. بیشترین انرژی قابل دسترسی در شتابدهنده‌های آزمایشگاه سرن هنوز حدود 10 میلیارد برابر کوچکتر از انرژی‌های مربوط به دورۀ تورّم در ابتدای کیهان است. برای دسترسی به انرژی‌های ابتدای کیهان احتیاج به شتابدهنده‌هایی به بزرگی منظومه شمسی داریم! 🔹4) منظرگاه خاص و واحد: ما تنها از این مکان خاص در کیهان، و در یک زمان خاص، یعنی حدود 14 میلیارد سال پس از مِهبانگ، به کیهان می‌نگریم. بنابراین دسترسی ما به داده‌های کیهانی محدود و دارای سوگیری است. در نتیجه پاسخ به مسائلی چون همگنی کیهان، ماهیت انرژی تاریک و سرنوشت کیهان بسیار چالش‌برانگیز است. 🔴 کانال علم، فلسفه و الهیات 🆔@TheoCosmology