Qozog‘iston va O‘zbekiston: Markaziy Osiyo o‘rtamiyona davlatlar (middle power) strategik markazi sifatida mustahkamlanishi
So‘nggi tendensiyalarga ko‘ra, Qozog‘iston va O‘zbekiston Markaziy Osiyoning global ahamiyatini
oshirmoqda. Birgalikda ular mintaqani o‘rtamiyona davlatlar (middle power) “strategik markazi”ga aylantirmoqda. Bu ikki davlat global ta’minot zanjirlari va geosiyosiy raqobat uchun muhim bo‘lgan mintaqaning markaziy tugunlariga aylanmoqda. Ammo ular atrofdagi o‘zgarishlarga shunchaki moslashib qolmasdan, faol va dinamik tarzda harakat qilmoqda.
O‘rtamiyona davlatlar “strategik markazi” tushunchasi Qozog‘iston va O‘zbekistonning alohida milliy imkoniyatlaridan tashqariga chiqib, ularning birgalikdagi ta’sirini qamrab oladi. Markaziy Osiyo xalqaro maydonda yaxlit birlik sifatida tan olinmoqda. Qozog‘istonning energetika boyligi va O‘zbekistonning demografik kuchi mintaqaga katta foyda keltiruvchi sinergiyani yaratmoqda.
Ularning kuchli tomonlari o‘zaro hamkorlikda Markaziy Osiyoning ovozini xalqaro institutlar va muzokaralarda kuchaytirishga yordam bermoqda. Mintaqaviy strategiyalarini
Turkiy davlatlar tashkiloti (TDT),
Shanxay hamkorlik tashkiloti (ShHT) va
Osiyoda hamkorlik va ishonch choralari bo'yicha kengash (CICA) kabi global doiralarga integratsiya qilish orqali Qozog‘iston va O‘zbekiston mintaqaning geosiyosiy ahamiyatini oshirmoqda.
Transport va integratsiya
Qozog‘iston va O‘zbekiston mintaqani bog‘lovchi loyihalarga yetakchilik qilmoqda.
Qozog‘iston Xitoyni Yevropa bilan bog‘laydigan
Trans-Kaspiy xalqaro transport yo‘lagi (O‘rta yo‘lak) tashabbusini muvaffaqiyatli ilgari surmoqda.
O‘zbekiston, o‘z geografik joylashuvi va demografik qudratidan foydalanib, transport va energetika infratuzilmasini integratsiya qilishga e’tibor qaratmoqda. Bu tashabbuslar Markaziy Osiyoni yagona va integratsiyalashgan mintaqa sifatida rivojlantirishga qaratilgan umumiy makon mavjudligini aks ettiradi.
Diplomatik hamkorlik va C5 roli
Qozog‘iston va O‘zbekistonning yetakchiligi ostida
C5 guruhi (Qozog‘iston, O‘zbekiston, Qirg‘iziston, Tojikiston va Turkmaniston) mintaqaning umumiy birligini mustahkamladi.
AQSh,
Xitoy,
Germaniya va
Yaponiya kabi yirik davlatlar C5 platformasi orqali Markaziy Osiyo bilan muzokaralar olib bormoqda. Bu uchrashuvlar Markaziy Osiyoning xalqaro diplomatiyadagi rolini yanada kuchaytirmoqda.
AQSh C5 bilan xavfsizlik va barqaror rivojlanish masalalarida hamkorlik qilsa,
Xitoy C5+1 mexanizmi orqali mintaqani o‘z infratuzilma loyihalariga integratsiyalashga intilmoqda.
Germaniya barqaror energiya va boshqaruvga e’tibor qaratsa,
Yaponiya infratuzilma va texnologiyalarni uzatishga urg‘u bermoqda. Bu aloqalar Markaziy Osiyoni global muzokaralarda muhim o‘rinni egallashiga olib kelmoqda.
Strategic Focus: Central Asia