سوسیالیسم کارگران

🔴 نادیدە گرفتن زبان مادری سیاست اشتباە صد سال گذشتە

🖊️ #فیصل_نوری، عضو انجمن صنفی معلمان #کوردستان (#سنندج)

🔺تا هفت سالگی یک کلمە فارسی بلد نبودم، مرا در مدرسە ثبت نام نمودند. مشغول یادگیری الفبای فارسی بودیم، معلم: ب مثل بابا، با شیطنت بچە‌گانەایی کە داشتم وسط حرف معلم آمدم و گفتم: ب مثل بەفر (معادل برف در فارسی)؛
معلم بە من متذکر شد کە بگویم برف، من باز هم گفتم بەفر، چند بار این جریان تکرار شد، چون نمی‌توانستم تلفظ فارسی آن را ادا کنم.
معلم من کە خود کورد بود مرا در آغوش گرفت و جملە‌ایی را بیان نمود کە هیچ وقت فراموش نخواهم کرد "شرمندە‌ام کە نمی‌توانم با زبان کوردی تدریس کنم".
هموارە بعد از آن رویداد از حرف زدن سرکلاس خجالت می‌کشیدم مبادا نتوانم درست فارسی حرف بزنم، سالها بعد در دانشگاە با دوستانی از آذربایجان، تالش و... آشنا شدم، هر کدام خاطراتی از این دست در ذهن داشتند.

🔺۱۱۰ سال پیش با وقوع انقلاب مشروطە فاز استقرار دولت مدرن در جغرافیای ایران کلید خورد، اما چرا پروسە مدرنیزاسیون در ایران موفق نبودە است؟
مدرسە و دانشگاە، راه‌آهن، مجلس، قانون اساسی، تشکیل دولت مرکزی مقتدر و... هیچ کدام نتوانست ما را بە سمت پیشرفت هدایت نماید. عوامل فراوانی در این امر دخیل بودە است، اما یکی از عوامل مهم کە کمتر بدان پرداختە شدە، عدم تدریس بە #زبان_مادری، در مناطق غیرفارس‌نشین بودە است.
یکی از خطاهای بزرگ دولت‌های مرکزی در این بازە زمانی تلاش برای یکسان‌سازی فرهنگی و زبانی (فارسی‌سازی) و انکار ایران چندفرهنگی بودە است. تاریخ‌سازی دروغین افرادی همچون فتحعلی آخوند زادە، میرزا آقاخان کرمانی، بعدها میرزا حسن‌خان پیرنیا و مستشرقینی کە توسط دولت پهلوی تطمیع شدە بودند و همچنین تقلید کورکورانە روشنفکران اواخر دورە قاجاریە (حلقە برلین) از سیاست شکست خوردە و قرن هجدهمی چند کشور اروپایی محرک اجرایی شدن این سیاست در ممالک محروسە قجری بود. ماحصل این افکار منتج بە زایش مفهوم مستبد منورالفکر گشت و از دل آن رضا پهلوی ظهور نمود. سیاست یکسان‌سازی همراە با سرکوب، توحش و کشتار با تکیە بر ارتش تجهیز شدە توسط استعمار و بە سرکردگی افرادی همچون سپهبد احمد امیراحمدی (قصاب لرستان) و با دستور مستقیم دربار پهلوی انجام شد.
بعد از سرکوب وحشیانە ملت‌های غیرفارس و تشکیل دولت مقتدر مرکزی و بە طبع آن آموزش فراگیر و متمرکز تک زبانە، تدریس و آموزش بە زبانهای کوردی، ترکی، بلوچی، عربی و... ممنوع گشت.

🔺مروجان سیاست تک‌زبانی چنان گمان می‌کردند کە با اعمال چنین سیاستی بە بسط انسجام اجتماعی در جغرافیای ایران کمک می‌نمایند، رویکردی کە شکست آن را بعد از صد سال می‌توان بە وضوح مشاهدە نمود. عدم آموزش زبان مادری نوعی مقاومت درونی و تنفر نسبت بە زبان مسلط در یادگیرندە ایجاد و میل بە همزیستی را در او ضعیف می‌نماید. اساسا یکی از شکاف‌هایی کە جامعە ایران بە آن مبتلاست نادیدە گرفتن حقوق زبانی ملت‌ها و بە تبع آن احساس ناعدالتی و عدم‌رضایت است کە بە انحاء مختلف خود را نشان می‌دهد، ولی با تاسف بسیار جریان‌های مختلف ساختار قدرت بە فکر راە‌حلی دمکراتیک برای این مسالە نیستند و همچنان بر این سیاست شکست خوردە تاکید می‌نمایند. همانگونە کە در بسیاری از کشورهای چند زبانە جهان همانند: کانادا، بلژیک، سویس، هند، نیجریە و... شاهد بودە‌ایم، چندزبانە بودن آموزش لزوما منتهی بە ایجاد مرزبندی‌های جدید نخواهد شد، اما متاسفانە از صد سال پیش تاکنون متحجران و تنگ‌نظران با بهانە قرار دادن تمامیت ارضی، زبان و فرهنگ ملی و ... فصل جدیدی تحت عنوان تجزیە‌طلبی را در ادبیات دستگاه‌های امنیتی گشودند؛ عنوانی کە در پروندە بسیاری از فعالین حوضە زبان مادری کوردستان، آذربایجان، بلوچستان و... مشاهدە شدە است، در آخرین نمونە می‌توان بە پروندە #سوما_پورمحمدی، مدرس زبان کوردی در سنندج اشارە نمود.

🔺 بحث در مورد پیامدهای عاطفی و روانی حذف زبان مادری خارج از حوصلە بحث است، اما ذکر یک نکتە الزامی است، با این رویە بیش از نیمی از جمعیت کشور را از حضور فعال و بهنگام در فرآیند توسعە محروم کردەاید. ملت‌های غیرفارس زبان کشور را مجبور کردەاید کە از سال اول دبستان زبان فارسی بیاموزند و با زبان فارسی آموزش ببینند سیاستی کە باعث توقف چندسالە در اجتماعی شدن این کودکان در حساسترین سالهای عمرشان می‌شود. این کە ٦۷ درصد مردودیها در پایە اول و دوم دبستان، متعلق بە ۹ استان دوزبانە کشور است خود موید چنین مشکلی است.

#حق_آموزش_به_زبان_مادری
#برابری_آموزشی
#برابری_اجتماعی


🔹🔹🔹
شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان ایران

🔹نشانی کانال تلگرامی شورا:
🆔 @kashowra

📍اخبار، نظرات و انتقادات خود در حوزه مسایل صنفی و آموزشی را از طریق آی‌دی زیر برای درج در کانال ارسال کنید 👇
🆔 @kashowranews

🔴 بیانیه شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران به مناسبت روز جهانی #زبان_مادری

امروز روز جهانی «زبان مادری» است. ما در حالی به روز جهانی زبان‌های مادری نزدیک می‌شویم که دهها و صدها زبان در سراسر جهان در معرض فروپاشی از خزانه‌ی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشورهای مختلف می‌باشد. گنجینه‌ی زبانی بشر، همانند گنجینه اکولوژیک آن به صورت فزاینده‌ای در حال ضعف و فروپاشی است. وضعیت در ایران از کشورهای دیگری که در آن سیاست‌های «زبان‌کشی» به صورت سیستماتیک اجرا می‌شود متفاوت‌تر نیست. سیاست «زبان‌کشی» و شکل‌گیری دیکتاتوری در همه‌ی کشورهای غیردموکراتیک به شکلی منسجم در حال پیشروی است.

در ایران پس از شکل‌گیری نهاد آموزش به معنای مدرن آن، در حدود صد سال پیش، از مجموع زبان‌های گوناگون داخل جغرافیای سیاسی ایران، این فقط فارسی بود که به زبان آموزش و البته زبان حقوق و سیاست قانونی تبدیل شد. شکل‌گیری دولت-ملت مدرن ایرانی در اوایل قرن پیش، همزمان با  صورتبندی سیاست «آسیمیلاسیون» و کشتار زبانی نیز بوده است.
دولت-ملت یک ماشین همگن‌ساز و یک ساختار تکثرستیز است. ساختار حکمرانی دولت-ملت تکثر‌ها را حذف می‌کند تا جامعه را مطیع‌تر و کنترل‌پذیرتر سازد. در چنین بستری نهاد آموزشی، به عنوان مهم‌ترین نهاد بازتولید نظم موجود به کانون توجه دولت درمی‌آید و سیاست تحمیل یک زبان واحد به تمامی مردمان این کشور در دستور کار قرار می‌گیرد، دستور کاری که بدون هیچ وقفه‌ای در یکصد سال گذشته به صورت پیوسته اجرا شده است.

پژوهش‌های جدید اما به ضرورت «آموزش به زبان مادری» تاکید دارند و معتقد هستند که کودک باید با زبان مادری خود با جهان آموزش و دانش مدرن رابطه برقرار کند و هر سیاستی که این رابطه را مخدوش سازد نه تنها برای رشد فردی کودک مضر است، بلکه در تقابل با تاسیس یک جامعه سالم و باثبات می‌باشد.
در حالی‌که بحث آموزش به زبان‌های مادریِ غیرفارسی را به مساله امنیت و هویت ملی پیوند می‌زنند که در بسیاری از کشورهای دموکراتیک جهان، که صدالبته میزان ثبات و پایداری نظام‌های سیاسی آن‌ها با هیچ کشور غیر دموکراتیکی قابل مقایسه نیست، شهروندان در انتخاب زبان آموزش آزاد هستند. این آزادی نه تنها سوئیس، هند، آفریقای جنوبی و هیچ دموکراسی دیگری در شرق و غرب را به سمت فروپاشی سوق نداده است بلکه خود این آزادی از عوامل اصلی پایداری نظام‌های سیاسی آن‌‌ها می‌باشد.

بر اساس سیاست‌گذاری‌های کاملا اشتباه در دوره‌ی پهلوی اول، که بدون هیچ تغییری تا به امروز در حال تداوم و بازتولید است، رنگین‌کمان زبان‌های مختلف غیرفارسی در معرض خشونت گفتمانی و فیزیکی دولت قرار گرفت. از مجموع این زبان‌ها امروز فقط آن‌هایی زنده باقی مانده‌اند که جایی خارج از مرز‌های سیاسی ایران یک دولت و یا یک ساختار شبه‌دولتی امکانی برای آموزش به این زبان‌های را  فراهم نموده است؛ تا جایی که به زبان‌های غیرفارسی کاملا محصور در داخل مرزهای ملی ایران برمی‌گردد، این زبان‌های یا کاملا از بین رفته‌اند و یا عملا در مسیر از بین رفتن همیشگی هستند. پویایی یک جامعه نه به کشتن و سرکوب تفاوت‌ها، که به ایجاد بستری عادلانه و برابر برای رشد و شکوفایی آن‌ها مرتبط است.

شورای هماهنگی تشکل‌های فرهنگیان ایران، همیشه از «حق آموزش به زبان مادری» دفاع نموده و تداوم سیاست آموزشی تک‌زبانی بدون توجه به نگرش زبانی شهروندان را غیرعلمی، غیردموکراتیک و کاملا اشتباه می‌داند. این شورا قاطعانه از حق سلب‌ناشدنی شهروندان برای انتخاب زبان آموزشی خود دفاع می‌کند و معتقد است که تداوم مهندسی سیاست تک‌زبانی کنونی که مغایر با اصول علم زبانشناسی است و به صراحت کاملا خطا می‌باشد. لذا این شورا، تداوم سیاست تک‌زبانی در امر آموزش را اقدامی ناعادلانه می‌داند که حقوق جمعی ملت‌های غیرفارس داخل جغرافیای سیاسی ایران را نادیده می‌انگارد.


شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران
دوم اسفند ۱۴۰۲


#حق_آموزش_به_زبان_مادری
bit.ly/3UUlRfc

🔹🔹🔹
شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران

🔹نشانی کانال تلگرامی شورا:
🆔 @kashowra

🔹نشانی ارتباط با کانال:
🆔 @kashowranews