@Selseleye«حاجی واشنگتن»
شمایل یک تراژدی استحاجی واشنگتن یکی از مهم ترین آثار
علی حاتمی است.اغراق نیست اگر بگوییم برای شناخت
علی حاتمی«حاجی واشنگتن»بهترین گزینه است و باز اگر بخواهیم ازمیان فیلم های بسیاری که عزت الله انتظامی در انها بازی کرده یکی را نام ببریم،بازی درخشان انتظامی در«حاجی واشنگتن»است.
درواقع «حاجی واشنگتن» یک کارنامه درخشان برای دو نفر است.دو نفری که از بزرگان سینمای ایران هستند.
علی حاتمی به درستی عزت الله انتظامی را برای این نقش برگزیده است.تصور اینکه بازیگر دیگری این نقش را بازی کند اگر محال نباشد،بسیار دشوار است.انتظامی به درستی دنیای این نقش را درک کرده و آن را باز افرینی کرده است.«حاجی واشنگتن» شمایل یک تراژدی است.
همان تراژدی که از یونان باستان تاکنون با امیزه ای از گریه و خنده در هم امیخته. «حاجی واشنگتن»به معنای دقیق کلمه انعکاس این شمایل است.فیلم«حاجی واشنگتن»بر لبه باریکی بنا شده است.مرزی که دو دنیای کمدی و تراژدی را با هم پیش می برد.از یک سوتلخی تراژدی را در فیلم می بینیم و از دیگر سو حلاوت و شیرینی کمدی را لمس می کنیم.اینها دو روی یک سکه اند.جان مایه فیلم«حاجی واشنگتن» عنصر تحقیر است ،تحقیر به معنی وا دادن در برابر فرهنگ و فضایی دیگر ،فرهنگی سلطه گر که درصدد تحمیل خود است.
هویت گمشده و هویت فرهنگی ایرانی از جمله نکات بارزی است که زنده یاد
حاتمی نسبت به ان حساسیت زیادی داشت.«حاجی واشنگتن» تصویر تحقیر شدگی ما است و راههای خلاصی ما ازاین تحقیر.راهی است برای پیدا کردن،راهی است برای استواری عزت نفست.گرانیگاه این رهایی از تحقیر و بازیابی عزت نفس است.اینکه ریشه تاریخی این موضوع کجاست،از حوصله این بحث خارج است.در اینجا در پی ان هستم تا به نکته مهمی که
علی حاتمی به زیبای آن را ترسیم کرده اشاره کنم.درسکانسی از فیلم«حاجی واشنگتن» ریل های قطار را می بینیم و صدایی می شنویم که می گوید:«عجیب است که من ژاپن،ترکیه،مجارستان و…می روم و هر چه جلوتر می روم می بینم کسی ایران را نمی شناسد.» و یا سکانسی که انتظامی با غرور وفخر ازغذاهای ایرانی حرف می زند...
بخشی از یادداشت
#خسرو_دهقان«حاجی واشنگتن» ۱۳۶۱
نویسنده و کارگردان:
#علی_حاتمی⭕️⭕️