#آشنایی_با_نامهای_ایرانی#نیلوفر#بخش_نخست🌸🌸 گزینش نام دختران از میان گلها بسیار رواگ(رواج) دارد و هریک از گلها نیز در جهان نشانهها، نماد ویژهای به شمار میرود ولی به دید میرسد که هیچ یک از آنها همچون "نیلوفر" رازوَرانه، پر نشانه و در پیوند
با جهان مینوی نیست. "نیلوفر آبی" در کنار فرهنگها و بنیادهای اندیشی بسیاری دیده میشود و از جهان باستان تاکنون جایگاه ویژهای داشته است.
🌼🌼 "نیلوفر"، گلی
با زیبایی خیرهکننده است که بیش از ۱۳ گونه داشته و گاهی کاربرد درمانی نیز دارد و بیشتر به رنگهای سپید، رخی(صورتی)، کبود و زرد است.
گفته میشود در سدهی هشتم پیش از زایش(میلاد)، نیلوفر از مسر(مصر) به فنیغیه(فنیقیه) و از آنجا به آشور و ایران آمده و گونههای پرشمار آن در زمان ناصرالدینشاه قاجار به ایران آمد.
"نیلوفر"، امروز به چم بانوی آراسته است.
🌸🌸 دیدگاهها دربارهی ریشهی نام "نیلوفر":
۱- ریشه در زبان پهلوی دارد. نئیریو(نیرو)+فرا(فراخ) به مانی(معنی) نیروی فراوان ایزدی است.
۲- ریشه سانسکریت دارد و به چمار(معنی) پایگاه نیرو(پادما یا پادَ+اَمه در سانسکریت) ایزدبانوی جدایی و نامیرایی جهان است. این نام در کشور هند نیز فراوانی دارد.
۳- این نام "نیلیپر"(نام ساده) بود و به نیلوفر دگرگون شده است.
🌼🌼 نیلوفر در پیشینهی ایران:
در ایران باستان و در خوردادروز از یکی از ماههای تیر یا امرداد، "جشن نیلوفر" برگزار میشد که در این جشن پادشاه به نیازها و آرزوهای شهروندانش رسیدگی و آنها را برآورده میکرد.
همچنین گل "نیلوفر" در سنگنگارههای تخت جمشید(هخامنشیان) و بیستون و تاک(تاق) بستان بهجا مانده از ساسانیان فراوان دیده میشود. بر پایهی برآورد باستانشناسان، در ایران مردان بلندپایهی پارس و ماد هنگام دیدار
با شاه برای شادباش نوروز و مهرگان نیلوفر در دست میگرفتند. سنگنگارهی داریوش هخامنشی نشان میدهد غنچهی نیلوفر تنها از آن پادشاهان بود. از اینرو گمان میرود که نیلوفر نماد آشتی، شادی و شید(نور) بود. کاربرد دیگر آن زیباسازی سنگتراشیها بود.
این گل یکی از نشانههای آناهیتا(ایزدبانوی آبهای پاک) به شمار میرفت.
نیلوفر آبی که
با نام یونانی لوتوس و سوسن خاوری نیز شناخته میشود ریشه در خاک، ساگه(ساقه) در آب و رو به سوی خورشید دارد که در ایران نماد دینداری، باورهای والا و پاکی درون بود و پیام آن، فراخواندن جهانیان برای دستیابی به روشنایی زندگی و تابش آن به جهان بود.
در نیپیکهای پهلوی، "هوم سپید"(نیلوفر) گیاهی کَناری(ساحلی) و نشانهی جاودانگی است که دو کوسه از آن نگهداری میکنند.
در نگارهی اردشیر ساسانی در تاک بستان کرمانشاه، نیلوفر زیر پای ایزد مهر است.
نگارهی گل نیلوفر در پیالههای زرین املش، سفالهای نگارگری شدهی سیلک، دیوارهای کاخ آپادانا، دستهی دشنه(خنجر)ای که در لرستان یافت شده، لبهی پوشاک هخامنشیان، سرستونهای تخت جمشید، تیسفون و بیشابور نیز دیده میشود.
🌸🌸 نیلوفر در آیین مهرپرستی:
یکی از کهنترین پیوندهای افسانهای گل نیلوفر،
با آیین مهرپرستی(میتراییسم) دیده میشود. در افسانههای مهرپرستان باستان، زایش مهر(خورشید) در درون غنچهی نیلوفر رخ داده است. به وارون اینکه برخی باستانشناسان ریشهی این نماد را در آیین بودایی دانستهاند، ولی آیین مهرپرستی بسیار کهنتر از پیدایش بوداگرایی(بودیسم) بود.
🌼🌼 نیلوفر در کیش زرتشتی:
در آیین زرتشتی نیلوفر نماد اهورامزدا است. اهورامزدا نیمتنهی مردی است که شاخهای از نیلوفر را در میان انگشتانش گرفته است. زرتشتیان باستان نیلوفر را ورجاوند میدانستند و باور داشتند نیلوفر آبی جایگاه نگهداری پشت(نطفه) یا فّر زرتشت در دریاچهی هامون بود.
🌸🌸 "نیلوفر" در ادبسار(ادبیات) ایران:
چو نیلوفر در آب و ماه در میغ
پریرخ در میان پرنیان است!
سعدیفلک را کرد نیلیپوش پروین
موصل کرد به نیلوفر، به نسرین!
نظامی
تا به دیماه گل سرخ نباشد در باغ
تا به نوروز نباشد گل نو نیلوفر!
فرخی
گفتم چو برگ نیلوفر بود پیش ازین
گفتا کنون ز خون عدو شد چو ارغوان!
فرخی
رای تو که آفتاب فضل است و هنر
گر یاد کند نیمهشب از نیلوفر!
انوری
ز آسیب دست دلبرش
نیلی شده سیمینبرش
سیارهها نیلوفرش
بر آفتاب انداخته!
#خاقانی#ParsiRaPasBdar@sazochakameoketab🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂#پارسی_را_پاس_بداریمبرای فرزندانمان نامهای زیبا
و برازندهی ایرانی برگزینیم