چگونه دانشمندان بین کار و ایمان تعادل برقرار میکنند؟
مطالعات جدیدی که در ژورنال #نیچر در سال 2024 منتشر شده، نشان میدهد که دانشمندان مذهبی با چالشهای خاصی در ترکیب اعتقادات دینی و فعالیتهای علمی خود مواجه هستند. تحقیقات انجام شده توسط الن هوارد اکلند، جامعهشناس دانشگاه رایس، نشان میدهد که حدود 30% از دانشمندان در کشورهای مختلف وابستگی مذهبی دارند. با این حال، بسیاری از آنها به دلیل نگرانی از قضاوت دیگران یا کاهش اعتبار حرفهای، تمایلی به بیان علنی اعتقادات خود در محیط کار ندارند.
در این مقاله، استراتژیهای کلیدی برای برقراری تعادل بین کار علمی و ایمان بررسی میشود. دانشمندان به دنبال راههایی هستند که بتوانند هر دو جنبه زندگیشان را به شکلی هماهنگ حفظ کنند، بدون اینکه از یکدیگر فاصله بگیرند.
سوال اول میتواند این باشد که
پذیرش فرهنگ "فرض بیخدایی" و مقابله با آن چگونه است؟ در بسیاری از محیطهای علمی، معمولاً این فرض وجود دارد که دانشمندان باید غیرمذهبی باشند. این تصور نادرست باعث میشود که برخی از دانشمندان مذهبی احساس کنند که باید اعتقادات خود را پنهان کنند. الن اکلند در تحقیقاتش اشاره میکند که این "فرهنگ سکوت" میتواند به انزوای عاطفی و احساس تنهایی منجر شود.
برای مقابله با این چالش، برخی دانشمندان تصمیم میگیرند با همکاران قابل اعتماد خود درباره اعتقاداتشان صحبت کنند یا از داستانها و تمثیلهای دینی بهعنوان منبع الهام در پروژههای علمی استفاده کنند. به عنوان مثال، یک دانشمند مسلمان ممکن است از آموزههای دینی خود برای عمیقتر کردن درک علمیاش استفاده کند و این در نهایت به غنای تحقیقاتش کمک کند.
مورد بعدی "
استفاده از اصول دینی در روششناسی علمی" است. برخی از دانشمندان مذهبی تلاش میکنند ارزشهای دینی خود را مانند صداقت، صبر و خدمت به جامعه در کار علمیشان بگنجانند. بهعنوان مثال، یک پژوهشگر مسیحی ممکن است اصول اخلاقی مذهب خود را در طراحی آزمایشها و همچنین در نحوه تعامل با همکارانش به کار گیرد. این رویکرد نه تنها به آنها کمک میکند تا تعادل خوبی بین کار و ایمان برقرار کنند، بلکه میتواند در حل چالشهای علمی نیز مؤثر باشد. به عبارت دیگر، این دانشمندان با استفاده از ارزشهای دینیشان، میتوانند نهتنها به خودشان، بلکه به پیشرفت علم نیز کمک کنند.
یکی از مسائل جالب،
تعیین مرزهای شفاف بین زمان کار و فعالیتهای مذهبی است. مدیریت زمان و تعیین مرزها برای جلوگیری از تداخل بین مسئولیتهای شغلی و فعالیتهای مذهبی اهمیت زیادی دارد. بهعنوان مثال، دانشمندان یهودی ممکن است ساعات کاری خود را بهگونهای تنظیم کنند که با روز شبات هماهنگ باشد یا از ابزارهای دیجیتال برای یادآوری زمان نماز استفاده کنند. این مرزبندی به آنها کمک میکند تا هم در کار خود متمرکز بمانند و هم به تعهدات مذهبی خود پایبند باشند.
در واقع، با ایجاد این تعادل، آنها میتوانند احساس رضایت بیشتری را از هر دو جنبه زندگی خود تجربه کنند.
موضوع بعدی،
استفاده از شبکههای حمایتی میباشد. گروهها و انجمنهای علمی-مذهبی، مانند انجمن دانشمندان مسیحی یا مسلمان، فضایی امن و حمایتی برای تبادل تجربیات فراهم میکنند. این شبکهها به دانشمندان این امکان را میدهند که چالشهای خود را با یکدیگر در میان بگذارند و به دنبال راهحلهای عملی برای مسائلشان بگردند. بهعنوان مثال، یک مطالعه در ایران نشان داد که باورهای دینی میتوانند رضایت شغلی را در بین کارکنان بخش سلامت افزایش دهند.
در این مقاله به "
رویکردهای خلاقانه برای ادغام علم و ایمان" نیز اشاره شده است. برخی از دانشمندان از مفاهیم دینی بهعنوان منبع الهام در تحقیقات خود بهره میبرند. بهعنوان مثال، یک زیستشناس ممکن است تنوع زیستی را بهعنوان نشانهای از خلقت الهی تفسیر کند، در حالی که یک فیزیکدان ممکن است قوانین طبیعت را با اصول کیهانشناسی دینی مقایسه کند. این نگرش نه تنها با روش علمی تضادی ندارد، بلکه گاهی اوقات میتواند به درک عمیقتری از پدیدهها منجر شود.
در واقع، این نوع ادغام میتواند به دانشمندان کمک کند تا دیدگاههای جدیدی را در تحقیقات خود پیدا کنند و به سؤالات عمیقتری پاسخ دهند.
چالشهای پیشرو به طور خلاصه
ترس از قضاوت، تعارضات ادراکی و فقدان سیاستهای حمایتی است. بسیاری از دانشمندان مذهبی نگرانند که
بیان اعتقاداتشان باعث ایجاد قضاوت منفی یا آسیب به حرفهشان شود. در برخی جوامع، تقابل سنتی بین علم و دین، مانند اختلاف بین نظریه تکامل و خلقتگرایی، میتواند تنشهایی ایجاد کند. کمبود برنامههای سازمانی برای هماهنگ کردن ساعات کاری با مناسبتهای مذهبی، مانند تعطیلات دینی، میتواند مشکلاتی را بهوجود آورد.
(
هایپرلینک منبع)
🌐کانال علم و دین «
Science and Religion»:
🆔 @ReligionandScience2021