"وسعت و شمولِ سبک‌شناسی"دانشی که از مجموع جریان سبک‌های مختلفِ يک زبان، بحث می‌کند "سبک‌شناسی" نامیده میشود. سبک‌شناسی را نمی‌توان دانشی مستقل و مُجزا تصور کرد، بلکه برعكس باید آن را مُرکب از علوم و فنون مختلف دانست که احاطه به مجموع آن‌ها با ضمیمه شدن یک رشته تبعات دقیق، فنِ نام‌برده را به وجود می‌آورد و اهمِ آن معلومات به قرار زیر می‌باشد:
▪️"حکمت و علوم": از آن‌چه گذشت آشکار گردید که سبک هر نویسنده حاکی از طرز بینش و ادراک اوست از جهان بیرون و چون هر کس عالم را از دریچه‌ی چشم خود می‌بیند، ما نیز در مطالعه‌ی سبکِ او باید همان محیط معنوی را برای خود ایجاد کنیم، برای ورود به این مقصود باید از علوم ذیل اطلاع حاصل کنیم:
1. "علم‌الادیان": نویسنده بدون شک خواسته یا ناخواسته تحت‌تأثیر باورها و یا افكارِ مذهبیِ خویش قرار می‌گیرد مثلاً برای مطالعه‌ی سبکِ شعر "ناصر خسرو" و "نزاری قهستانی" حتماً باید از مبادیِ مذهب اسمعیلیه اطلاع یابیم تا بتوانیم سبکِ آن‌ها را بفهمیم.
2. "فلسفه و عرفان": محيط فلسفیِ شاعر یا نویسنده در روحیه‌ی او مؤثر است مثلاً در مطالعه‌ی "گلستان سعدی" یا "دیوان حافظ" ناگزیر از محیطِ فلسفی و عرفانی قرن هفتم و هشتم هجری باید آگاهی یابیم.
3. "علوم": هر نویسنده یا شاعری در نگارش، تحت‌تأثير معلومات خویش واقع میشود، بدیهی است که برای کشف رموزِ يک اثرِ منظوم یا منثور، نخست باید از علومی که شاعر بدان‌ها آشنا بوده آگاهی جُست مثلاً برای اطلاع از سبکِ شعر "انوری" باید با سطح علوم پزشکی، نجوم و حساب سیاسی و اجتماعی و علمی در عصرِ او تا حد فهم آثارش آشنا گردیم.
4. "تاریخ عمومی": برای فهم محیطِ معنویِ یک شاعر یا نثرنویس باید با تاريخ سیاسی و اجتماعی و علمیِ عصر او آشنا گردیم.
▪️"فنون ادبی": قُدَما و متأخران در شماره‌ی فنون ادبی اختلاف دارند و آن‌چه ما را در مطالعه‌ی سبک‌ها بایسته است از این قرار است:
1. "دستور زبان پارسی": بدیهی است که بخشی از امتیازاتِ یک سبک در برابر سبکِ دیگر از به کار بردن قواعد مخصوص دستورزبان آشکار می‌گردد.
2. "معانی و بیان": بخشی از مشخصات سبکیِ شعرا و نویسندگان از استعمال صنایع لفظی یا معنوی پدیدار میشود.
3. "نقد الشعر و نقد النثر": برای تشخیص جریانات صحیح و سقیمِ سبک‌های نثر و نظم در قرون متمادی باید به قواعدِ انتقاد آشنا بود.
4. "علم قافيه" (خاص نظم): به جهت درک طرز استعمال درست یا نادرست قافیه‌ها و تحولاتِ آن‌ها در طول تاریخِ ادبیات، باید علم قافیه را بدانیم.
5. "عروض" (ویژه‌ی نظم): جهت ادراک وزن اشعار و تشخیص صحیح از سقیم و اصلاح اشعار، باید با آن آشنا گردیم.
6. "تاریخ ادبیات": لازم است تا حدی آن را بدانیم چون بینِ تاریخ ادبیات و سبک‌شناسی رابطه‌ای نزدیک است و هر یک مکمل دیگری هستند.
از کتاب
"سبک‌شناسی" جلد اول
نوشته‌ی استاد
"محمدتقی_بهار" معروف به
"ملک‌الشعرای بهار"#انجمن_علمی_ادیان_و_عرفان#سبک_شناسی🆔@RAM_HSU
