📍گلایوبلاستوما، شایع‌ترین تومور بدخیم مغزی اولیه در بزرگسالان 🧠 سرطان به‌عنوان یک بیماری ژنتیکی و اکتسابی شناخته شده و بیشتر به دلیل فعال‌سازی انکوژن‌ها و یا اختلال در ژن‌های سرکوبگر تومور شکل می‌گیرد. برخی از متداول‌ترین روش‌ها برای مقابله با آن شامل جراحی، رادیوتراپی، شیمی‌درمانی و روش‌های نوین مانند ژن‌درمانی، هورمون‌تراپی و ایمونوتراپی است. داریم درمورد چه سرطانی صحبت می‌کنیم؟ گلایوبلاستوما مولتی‌فرم (GBM)، یکی از تهاجمی‌ترین انواع سرطان‌های مغزی بدخیم است که از سلول‌های گلیال مغز نشأت می‌گیرد. این تومور به‌عنوان آستروسیتوم درجه ۴ طبقه‌بندی شده و با رشد سریع و تمایل به تهاجم به بافت‌های جانبی مغز شناخته می‌شود. این ویژگی‌ها درمان آن را بسیار چالش‌برانگیز کرده است. گلایوبلاستوما معمولاً از سلول‌های گلیال مغز منشأ می‌گیرد اما در موارد نادر ممکن است در نخاع شروع شود. این نوع تومور تقریباً ۱۵٪ از تومورهای سیستم عصبی مرکزی و حدود ۴۵٪ از تومورهای بدخیم اولیه مغز را تشکیل می‌دهد. علی‌رغم پیشرفت‌های پزشکی، میزان بقای نسبی ۵ ساله برای گلایوبلاستوما کم و تنها ۶٫۹٪ گزارش شده است. علائم این بیماری چیست؟ علائم رایج شامل سردردهای مداوم که با گذشت زمان شدت می‌یابد، تهوع، استفراغ و اختلالات شناختی است. علائم خاص این بیماری بسته به محل تومور در مغز متفاوت است: - لوب پیشانی: تغییرات شخصیتی، اختلال در قضاوت و عملکرد حرکتی - لوب گیجگاهی: مشکلات گفتاری و توهمات شنوایی - لوب پس‌سری (اکسیپیتال): اختلالات بینایی راه‌های تشخیصی چیست؟ تشخیص گلایوبلاستوما شامل تصویربرداری با MRI و در صورت عدم امکان، سی‌تی‌اسکن (CT) است. روش‌های تشخیص مولکولی پیشرفته شامل ارزیابی متیلاسیون پروموتر ژن MGMT و تشخیص جهش‌های ژنی IDH1 و IDH2 است. برای تأیید تشخیص، معمولاً از بیوپسی استریوتاکتیک یا جراحی بهره می‌گیرند. درمان چیست؟ درمان گلایوبلاستوما بسیار چالش‌برانگیز است و عمدتاً شامل جراحی، رادیوتراپی و شیمی‌درمانی می‌شود: - جراحی: تکنیک‌هایی مانند نورونوگیشن و کرانیوتومی استفاده می‌شود اما اغلب باعث عود تومور می‌گردد. - رادیوتراپی: پرتودرمانی خارجی یا پرتو گاما. - شیمی‌درمانی: استفاده از تموزولوماید (TMZ) که گاهی مقاومت دارویی ایجاد می‌کند. - درمان‌های جدیدتر: شامل بواسیزوماب (عامل ضد رگ‌زایی) که عمدتاً در موارد عود استفاده می‌شود اما تأثیر چندانی بر بقای کلی ندارد. این روش‌های درمانی با چالش‌هایی مانند ناهمگونی درون‌توموری، سد خونی-مغزی، مقاومت درمانی و پیش‌آگاهی ضعیف مواجه‌اند و نیاز مبرم به توسعه درمان‌های نوآورانه را برجسته می‌کنند. ✍نویسندگان: شمیم شایان، احمدرضا قیاسی، صدرا فرومدی، محیا کاشانی 🖋 ویراستار: فاطمه طالبیان 📚 منابع: مطالعه بیشتر با نشریه پرایمر برای اطلاعات بیشتر در زمینه روش‌های درمانی نوین، همراه ما باشید! پرایمر؛ برای شما، همراه شما @Primer_Journal 🍀💡