✅مشروعه خواهی و استبداد، در مقابل مشروطهخواهی و انکار حاکمیت خداوند
📝نویسنده : محمد حسین بنا / عضو کارگروه علوم انسانی و توسعه
🗓به مناسبت 11مرداد، شهادت شیخ فضل الله نوری
🔸یکی از مهمترین نزاعهای نظری در تاریخ معاصر ایران که منجر به اتفاقات مهم عملی هم شده است، نزاع بین
#مشروطه_خواهی و مشروعه خواهی است. در یکطرف این نزاع بیشتر
#روشنفکران و بخشی از
#روحانیون قرار داشتند که مشروعه خواهی را عملاً به معنی نفی آزادی و اراده و اختیار انسان میدانستند که ثمره آن پذیرش و تأیید استبداد است. درنتیجه از منظر اصحاب این تفکر آزادیخواهی در مقابل
#مشروعه_خواهی قرار داشت. همین تفکر بود که پس از فتح تهران در نهم مرداد سال ۱۲۸۸ مجتهد مشروعه خواه تهران
#شیخ_فضل_الله را به طرز فجیعی به دار آویخت و به شهادت رساند. در طرف دیگر این نزاع بیشتر روحانیون قرار داشتند که پذیرش مشروطه را به معنی انکار توحید تشریعی و نفی حق
#حاکمیت _خداوند میدانستند که نتیجه چنین نگاهی کفر دانستن مشروطه و کافر دانستن آزادی خواهان مشروطهطلب بود. فتوای سید علی سیستانی از علمای دوران مشروطیت این نگاه را بهخوبی نشان میدهد: « المشروطه کفر و المشروطه طلب کافر، ماله مباح و دمه هدر» (به نقل از فریدون آدمیت در کتاب ایدئولوژی نهضت مشروطیت) بر مبنای همین تفکر بود که نمایندگان مجلس و آزادی خواهان مشروطهطلب در مجلس و مسجد سپهسالار به توپ بسته شدند.
🔸درعینحال در همان دوران در عینیت صحنه اجتماع در بین متفکران زیادی اعم از روحانیون و روشنفکران نحوی از
#آزادی_خواهی و ضدیت با
#استبداد با نوعی از مشروعه خواهی و قائل بودن به حاکمیت دین جمع شده بود. ریشه این مسئله در این است که دو مفهوم مشروطهخواهی و مشروعه خواهی در زمینهای واحد مطرح نشده بودند. مشروطهخواهی مفهومی ناظر به عمل و در سیاست بود و مشروطهخواهی مفهومی متافیزیکی در فلسفه حقوحقوق بود.
🔸در بحث از مشروعه و غیرمشروعه مجلس بهمثابه نهادی حقوقی در نظر گرفته میشد و مسئله قانونگذاری صورتی متافیزیکی و استعلایی در فلسفه حق داشت. پرسش اصلی مشروعه خواهان این بود که حق مطلق حاکمیت و
#قانون_گذاری با کیست؟ و مبنای
#قانون چه میباید باشد؟ آزادی انسان برای آنها به معنی
#آزادی از حکومت تشریعی خداوند و خروج از بندگی خداوند متعال بود.
🔸بحث از مشروطهخواهی بحثی در
#سیاست و حکومت بود و برای مشروطه خواهان مجلس بهمثابه نهادی سیاسی بود که به مردم امکان تعیین سرنوشتشان و جلوگیری از خودرایی سلطان را میداد. نهاد مجلس شورا تضمینکننده
#عدالت_اجتماعی بود که جلوی استبداد را میگرفت. قانون در این بحث کنترل خودکامگی سلطان بود. آزادی انسان در مسئله مشروطهخواهی آزادی در مقابل حکومت استبدادی بود. میرزای نائینی در کتاب خود این مطلب را بهروشنی بیان میکند.
🔺جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه نمایید :
🌐 yon.ir/y7ONg#شیخ_فضل_الله_نوری#انقلاب_اسلامی#علوم_انسانی_و_توسعه #اندیشکده_مهاجر #سیاست ____
✨ اندیشکده مهاجر :
🆔 @mohajer_ThinkTank🌐 mohaajer.ir