پایگاه خبری کشکان

#معرفی_کتاب

📚 حواردنی های محلی لرستان (۱) منتشر شد


📘 سومین کتاب #حشمتعلی_آزادبخت چاپ و روانه بازار شد
تنظیم و تصحیح: #لطیف_آزادبخت
ویراستار: #آزاده_امیری
طراح گرافیک: #داریوش_جعفری
انتشارات پیشوک - کتاب برادر

🔰 #حشمتعلی_آزادبخت، پژوهشگر و مردم‌شناس کوهدشتی است. وی سال‌هایِ سال از پیران، اسطوره‌پردازان، پاچا‌گویان و چهلسرو‌ْوَشان گرفته تا جادو جنبل‌بازان، طلسم‌شناسان و حسابگرانِ بومی در عرصه‌ی ادبیات شفاهی خوشه چینی کرده است و روایت‌ها را مکتوب کرده تا مجموعه‌های گران‌بهایی از فولکلور (فرهنگ و ادبیات عامیانه) گرد آورد.

📌 کتاب «حواردنی‌های محلی لرستان ۱» سومین کتابی‌است که از ایشان منتشر می شود.
این کتاب از خوراک و تشریفاتِ محلی آشپزی بومیان زاگرس می‌گوید و از دوستی اهالی کوه و دشت، با آب و آتش و باد و خاک حکایت دارد. مردمی که با غلات، حبوبات و سایر نباتات و سنگ و چوب و آهن و آتش، ارتباط عاطفی برقرار می‌کردند. آنان همواره خوراک ساده‌شان را با آیین و تشریفات احساسی، خالصانه و مهربانانه در هم آمیخته و تناول کرده‌اند.

📝 انتشارات پیشوک تلاش می کند تک تک دستاوردهای این گنجینه ی مردم‌شناسی را به امید خدا به زیور طبع آراسته و به جامعه فرهنگ دوست تقدیم کند.


#پایگاه_خبری_کشکان
#اخبار_دقیق_موثق_لحظه‌ای

🌐 Kashkan.ir

#کانال_تلگرام

🆔 @kashkanews

#اینستاگرام

🆔 instagram.com/kashkanews

.
🌈 نوروز در آینه‌ي گاه‌شمار لکی


✍ #لطیف_آزادبخت

🔰 نوروز از جمله جشن‌های آیینی است که ریشه‌ در کهن‌الگوها، باورها، و اساطیر ایران باستان دارد. «لوک بنوا» آیین‌ها را سلسله اعمالی می‌داند که غالباً از گذشته‌هایی دور می‌آیند و بر اساس نظم و ضرباهنگ معینی انجام می‌گیرند.

او جشن‌های آغاز و پایان سال را از زمره‌ی جشن‌های آیینی نامیده و هدف اساسی برگزاری چنین اعمالی را «تجدید و احیای همه چیز» می‌داند. در آیین‌ها گونه‌ای نظم و تکرار و هم‌نوایی میان زمان زیسته و درونی انسان‌ها و زمان کیهانی وجود دارد. چنین آیین و یادمان‌هایی در چرخه‌ای بی‌پایان تکرار می‌شوند و جوامع را به سامانه‌های هویتی، افسانه‌ی نیای مشترک و حافظه‌ی تاریخی و خاطره‌ی قومی ارجاع می‌دهند. دو جشن بزرگ ایرانیان باستان (نوروز و مهرگان) که بر اساس گاه‌شماری‌های قدیمی ایرانی در ابتدای بهار و پاییز برگزار می‌شد، از زمره‌ی مهم‌ترین، و قدیمی‌ترین جشن‌های آیینی ایرانیان به شمار می‌آیند.

🔹 این جشن‌ها که در آستانه‌ی اعتدال ربیعی (بهاری) و اعتدال خریفی (پاییزی) برگزار می‌شد، نقطه‌ی تقارن مجموعه‌ی دیگری از جشن‌های تابستانه و زمستانه بود که در آن نظام چرخشی سال خورشیدی، با نظام حاکم بر مرگ و نوزایی طبیعت هم‌سو می‌شد. از این رو نوروز باستانی نشانه و نمادی از گردش فصل‌ها، گردش عناصر، گردش کواکب، تغییرات فصلی و تمدید زنجیره‌های حیاتی و تجدیدپذیر اکوسیستم و نو شدن سال عشیره و آغاز کوچِ دوباره … بود.

🔹در تاریخ، فرهنگ و اساطیر ایرانیان هزاران سال است که مردم نوروز را به پاس گردش گردونه‌ی مهرآسای جمشید آورنده‌ی نوروز؛ از نوروز تا مهرگان و سده جشن می‌گیرند و تمامی ابعاد زندگی و فرهنگ خود را بخشی از این گردش کیهانی می‌دانند. از این منظر نوروز هم‌چون هر مراسمِ آیینی دیگری که گرد و غبارزرینی از قدمت و دیرینگی بر آن نشسته است، حس و حال قرار گرفتن در مسیر سرچشمه و سرآغاز را بر می‌انگیزد.

🔹در مفاهیمی از این دست تپش و ضرباهنگی هست، که با ضربان و تپش کائنات، تپش جنین در بطن مادرانه، شکافتن دانه و رویش جوانه‌ها از بطن زمین و نو شدن جهان کهنه و امید به برآمدن روز و روزگار نو و اسطوره‌ی تکرار و «بازگشتِ دوباره» هماهنگ و هم‌نواست. از پس هر ریزشی، رویشی است و پس از هر مرگی، امید تولدی هست. نظم و تکرار و دور پذیری و «بازگشت» به این‌گونه مفاهیم نمود و جلوه‌ای آیینی می‌دهد و به آن شأن و منزلتی اسطوره‌ای می‌بخشد. این‌جا است که نوروز به عنوان یک «کهن‌الگو»، به نشانه ای از «چیزی دیگر» بدل می‌شود؛ و شرایط برای شکل‌گیری یک باور اسطوره‌ای فراهم می‌شود: میان گردش فصول و زنده شدن زمین و کائنات پس از یک دوره‌ی رکود (عالم کبیر) و بقا و پویایی و نو شدن مداوم زندگی و معیشت انسان (عالم صغیر) همانندی و مشابهتی در میان است.

🔹یکی از ابعاد و جوانب مهم برگزاری جشن نوروز و دیگر جشن‌های سالانه‌ی ایرانیان(جشن مهرگان، سده و …) در عهد باستان، تشخیص زمان دقیق این جشن‌ها بود. زیرا در نبودِ یک گاه‌شماری دقیق و همگانی (رسمی یا محلی)، نظم رخدادهای طبیعی و نظام بقا و معیشت از میان می‌رفت. از این نگاه یکی از مهم‌ترین کارکردهای چنین مراسمی مبنا قرار دادن زمان وقوع آن، برای تشخیص دیگر مقاطع سال خورشیدی بود. تا قبل از تنظیم تقویم جلالی، نوروز لزوماً با آغاز فروردین هر سال مقارن نبود، بلکه مانند عید اضحی و عید فطر، مسلمانان در فصول مختلف سال گردش می‌کرد.

🔹در نخستین سال تاریخ یزدگردی مبدا جلوس یزدگرد واپسین شاه ساسانی با جشن نوروز مصادف بود. با شانزدهم حزیران رومی (ماه ژوئن فرنگی) و تقریباً در اوایل تابستان واقع بود. از آن پس هر چهار سال یک روز این جشن عقب‌تر ماند و در حدود سال ۳۹۲ ه.ق نوبت جشن نوروزی به اول برج حمل رسید. در سال ۴۶۷ ه.ق هم نوروز به بیست و سوم برج حوت افتاد، (یعنی ۱۷ روز مانده به پایان زمستان). در این سال برای رفع این آشفتگی‌ها به فرمان ملک‌شاه‌ سلجوقی تقویم جلالی تدوین شد. در این گاه‌شماری تحویل آفتاب به برج حمل و آغاز اعتدال بهاری مبنای تحویل سال قرار گرفت. (لغت‌نامه دهخدا / به نقل از بیرونی)

🔹تغییرات ناشی از گردش سال خورشیدی، صرفاً مربوط به جشن نوروز نبود این موضوع بر کل مناسبت‌ها، زمان‌های برگزاری جشن‌ها، نظم زندگی روزمره، تغییرات فصلی و شیوه‌های معیشت مردم اثر می‌گذاشت. زمان اعتدال خریفی (جشن مهرگان) نیز هم‌چون جشن نوروز با مشکلات متعددی روبه‌رو بود که تا تدوین تقویم رسمی کماکان وجود داشت. در برخی از منابع تاریخی از جشن مهرگان به عنوان «جشن سر میزو» یا «جشن سر برج میزان» یاد شده‌است. معیار سنجش آغاز این جشن نیز زمان اعتدال پاییزی بود، که تشخیص آن نیز هم‌چون اعتدال بهاری، بر حسب تغییرات زمانی عید نوروز و معیارها و ابزارهای سنجش زمان با تغییرات متعددی روبه‌رو بود.



🆔 @kashkanews

ادامه👇👇👇