انجمن آنتی‌تئیست‌های‌ ایران

​​انجمن آنٺی‌ٺئیست‌های‌ ایراךּ


⥪ نیچه: دنیا دیگر با قواعد خدا نمی‌چرخد

این روزها همه جا صحبت از نیچه است و بیشتر از هرچیز در باره نگاه منفی و پوچ‌‎گرایانه وی از هستی حرف زده می‌شود ولی درحقیقت او متفکری خوشبین به زندگی بود و به سهم خودش بارها سعی کرد تصویر روشنی از انسان و تلاش او برای زندگی بهتر ارائه دهد. اجازه دهید سرفصل‌های اندیشه این فیلسوف‌آلمانی را با هم مرور کنیم تا بفهمیم او واقعا چه‌نظری نسبت به زندگی داشت:

◍ خدا مرده‌ - ما او را کشته‌ایم
او متوجه گسترش دانش‌علمی و غیرمذهبی شدن جامعه پیرامون خود شد و اعلام کرد که بشر، از این به بعد نمی‌تواند به خدا (یان) تکیه کند چون دنیا دیگر با قواعد خدا نمی‌چرخد. نیچه ولی در قدم بعدی‌اش به بی‌هدف بودن زندگی نرسید. او سعی کرد نشان دهد انسان می‌تواند از سه طریق، معیارهای جدیدی برای روبرو شدن با زندگی بعد از دوران بی‌خدایی، بسازد:

⥪ اتکا به فرهنگ به جای خدا
او شک نداشت که در دوران قدیم، مذهب بهرحال، یک روش مفید برای ایجاد معنای زندگی بود و می‌توانست به بحران زندگی افراد دست یاری برساند. نیچه‌آتئیست، این اندیشه را مطرح کرد که ما می‌توانیم فلسفه، هنر، موسیقی و ادبیات را جایگزین خلا ایجاد شده پس از مرگ‌خدا بسازیم. بنظر او فرهنگ می‌تواند به رنج بشر، به اضطرابی که احاطه‌اش کرده است و تلاش او برای به‌روزی، معنا دهد. به نظر او فرهنگ می‌بایست شکل زمینی‌تر به خود بگیرد و از محیط مراکز دانشگاهی بیرون آورده شود و به عنوان ابزار روبرو شدن با زندگی، مورد استفاده قرار بگیرد. برای مثال تئاتر و آثاری که از تراژدی سخن می‌گویند می‌توانند نتیجه راهنمایی کننده رنج و مشکلاتی باشند که بشر در طول تاریخ با آنها مواجه بوده است. قصه‌ها نمایانگر آرزوها و امیدها و شیوه‌های تطبیق با تغییرات زندگی هستند. موسیقی می‌تواند آرامش، تواضع و تعادلی که بشر خواستارش است را مقدمتا در ذهن و وجود خودش به دست آورد.

⥪ بشر خودش می‌تواند به مرحله خدای‌گونه برسد
نیچه به نوعی انسان قدرتمند و خارق‌العاده اعتقاد دارد و آنرا #ابرانسان می‌خواند. افراد بسیار قدرتمندی که می‌توانند بدون نیاز به هیچ نیروی بیرونی یا آسمانی، راه حل‌هایی بیابند که به وسیله خودشان کشف شده است و بعد توسط خودشان تبدیل به معنایی برای زندگی شده است. او از زرتشت خود نقل‌قول می‌کند که، انسان باید از درجه انسانیت هم فراتر رود
از دید نیچه بشر باید عاشق و عامل اصلی سرنوشت خودش باشد. از این منظر، همه بشر بد و خوب و زشت، در مجموع باعث رساندن بشر به این مرحله از تمدن شده‌اند. برای همین از نظر او #ناپلئون و #ژولیس‌سزار هم جز #ابرانسان‌ها هستند. مفهوم کلی‌تر این حرف اینست که شکست و اشتباه یکی از ارکان تمدن بشری است


⥪ در ساده‌ترین حالت‌ممکن، هرفرد چه می‌تواند انجام دهد؟
نیچه آدم خوشحالی نبود. از خانواده‌اش نفرت داشت. فردی منزوی بود. زنان دست رد به توجه‌اش زدند. کتاب‌هایش مورد استقبال قرار نگرفت. بعدها آدم‌هایی با نیت‌های بد و میهن‌پرست‌های دوآتشه، نظریاتش را به سلیقه خودشان تعبیر و تفسیر کردند. ایده‌های وی برای فراهم ساختن شادی و خشنودی نبود. به نظر نیچه: فقط یک رنج بزرگ باعث رهایی نهایی انسان می‌شود. من شک دارم که این رنج عظیم باعث بهتر شدن بشر می‌گردد ولی می‌دانم که باعث می‌شود انسانی عمیق و ژرف گردیم

اگر به دنبال منفعت و سود و دنیای‌مادیات هستید، نیچه بشارتی برای شما ندارد. از نظر او انسانی که فقط در جستجوی لذت و علائق‌زمینی است آدم بی‌نشاط و رمقی است. انسان سودجو، سرزنده و فرخنده نیست. این نوع زندگی ناگوار و ذلیل است. از نظر نیچه زندگی که دنبال خوشی و فرار از درد و تنش است یک نوع فرار عبث از پوچی زندگی است که عاقبتش بدتر از چیزی است که از آن فرار می‌کند. این نوع آدم‌ها زندگی ذلیلی را تجربه می کنند.

فلاسفه و نظریه‌پردازان در طول تاریخ بشر، همواره به دنبال معرفی راه‌هایی برای یافتن معنا در زندگی بوده‌اند. مسیر پردرد و رنجی که نیچه معرفی می‌کند یکی از شیوه‌های روبرو شدن با زندگی است. او معتقد است به دنبال معناهایی نباشید که جامعه طبق روال سنت و عادت معرفی می‌کند. از رنج و مشکل نهراسید. سعی کنید نیاز واقعی خودتان را که واقعا باعث آرامش شما می شود بسازید


ᴊσɪη υѕ ⥂ @iranian_antitheists

انجمن آنتی‌تئیست‌های ایران


✪ #هیچ‌انگاری، نیچه و خیام (۵)


نیچه اهل آخرت را نافیان تن می‌داند. این
بیماران و میرندگان بودند که تن و زمین را خوار داشتند و مُلکِ ملکوت و قطره‌های خون بازخرنده را ساختند

البته برای آنان تن همان شی در ذات خودشان است و پاسداری نیچه از تن این گونه است:
تن درست، تن کامل و خدنگ، پاک تر و راستگویانه تر سخن می‌گوید. سخن اش از معنای زمین است

نیچه خواردارندگان تن را تَشر می زند و می‌خواهد که بگوید
من یکسره تن هستم و جز آن هیچ؛ و روان تنها واژه‌ای‌ست برای چیزی در تن

چرا تن و معنای زمین برای نیچه مهم است، زیرا
شما خوارندگان تن! شما مرا پل هایی به سوی ابَرانسان نیستید!


ایده محوری نیچه در اینجا نمایان می شود، که اگر بر اهل آخرت و خواردارندگان تن می‌تازد و واعظان مرگ را به #هیچ می‌انگارد و خواهان آری‌گویی به زندگی است برای آن است که پاسخ تجلی همه اینها را در #ابرانسان می‌بیند

نیچه زمین را پر از #واعظان‌مرگ می بیند، آنانی که زندگی را رنج شمرده و آرزوی مرگ و زندگی جاوید در سر می‌پرورانند.
نیچه واعظان مرگ #بودائیت و #مسیحیت و آنانی که زندگی را باطل می‌دانند را خوار می‌شمارد، واعظان مرگ در نگاه نیچه آنانی هستند که می‌گویند:
× زندگی رنج است
× زندگی شهوت گناه است
× زادن رنج‌بار است
× زندگی هرچه کمتر مرا دربند داشته باشد

اما نیچه مرگ را زیبا می‌بیند:
همه مرگ را سترگ می‌انگارند اما هنوز مرگ را جشن نگرفته‌اند. آدمیان هنوز نیاموخته‌اند که زیباترین جشن‌ها را مقدس شمارند


اما پاسخ خیام به واعظان مرگ این است:

از دی که گذشت هیچ از آن یاد مکن
فردا که نیامده است فریاد مکن
برنامده و گذشته بنیاد مکن
حالی خوش باش و عمر بر باد مکن


پاسخ خیام به خواردارندگان تن، اهل آخرت و واعظان‌مرگ، بسیار ساده‌تر از نیچه می‌باشد و پس این سادگی مغزی نهفته است که براحتی با مخاطبان شعرش ارتباط برقرار می‌کند به طوری که موجی از #رباعیات‌سرگردان را در پی خویش گسیل می کند، اما زبان آهنگین نیچه کمتر توانسته است با عامه مخاطبین ارتباط برقرار کند و بیشتر خواص و آشنایان با #فلسفه را تحت تاثیر قرار داده است

هرچند ارتباطاتی از آشنایی نیچه با خیام بدست آمده است اما آن را نمی توان تاثیر مستقیم #خیام بر #نیچه دانست بلکه باید آن را از جنس توارد دید





#ادامه‌دارد





‏Join Us ☞ @iranian_antitheists

انجمن آنتی‌تئیست‌های ایران



نگاهی ديگر به شاعر عشق و شادی، #خیام (۲)


✓ #خيام‌ از پرچم‌داران‌ مبارزه‌ با #زاهدان‌ريايی و #خشكی‌های‌زاهدانه‌ است‌. به همين سبب نيز حضرت حافظ بسيار تحت‌ تأثير خيام‌ بوده‌ و بسياری از شعرهایش‌، به خصوص‌ در اين‌ زمينه‌، رنگ و مايه‌های شعر خيام‌ را به‌ خود گرفته است‌.

#خيام‌ به‌ دليل‌ دانشمند بودن‌، بسيار مورد اتهام‌ قشری‌گرايان متحجر، مثل‌ امام‌ #محمدغزالی، واقع‌ شد و از سوی ‌او مورد اتهام‌ و تكفير قرار گرفت‌.

بنگريم که چگونه متحجرین رياکار تکیه زده بر اریکه‌قدرت را به باد انتقاد می‌گيرد:

ای صاحب‌فتوی، ز تو پرکارتریم
با این‌همه مستی، از تو هشیارتریم
تو خون کسان خوری و ما خون رزان
انصاف بده، کدام خونخوارتریم؟



× و از سوی ديگر رویکردی چنين طنزگونه به زندگی دارد:

گویند بهشت و حورعین خواهد‌بود،
و آنجا می ناب و انْگبین خواهد‌بود
گر ما می و معشوقه گزیدیم چه باک؟
آخر نه به عاقبت همین خواهد‌بود؟



#خیام، شادی و زندگی در شعرش‌ موج‌ می‌زند، مرگ و مويه و گوشه‌نشينی را نمی‌پذيرد، او بر دليری و خرد و خودشناسی آفرين می‌گويد


#خيام‌ اگر هم‌ #مرگ‌ را مطرح‌ می‌كند، به خاطر توجه‌ به‌ زندگی‌ست‌، نه‌ مرگ‌ و زندگی پس‌ از آن‌. همانطور كه‌ هرچيزی با ضد خودش‌ شناخته‌ می‌شود، نگاه‌ خيام‌ به‌ مرگ‌ هم‌ به‌ دليل‌ توجه‌ او به‌ زندگی‌ست‌. خيام‌ از مرگ‌ اندوهگين است‌ به خاطر اينكه‌ به‌ زندگی می‌انديشد، او چون زندگی را اصل‌ می‌داند، می‌خواهد مرگ‌ را نفی كند، اما می‌بيند مرگ را چاره‌ای نيست و از اين‌ ناراحت‌ می‌شود كه‌ چرا زندگی كه‌ اين چنين زيباست‌، بايد از بين‌ برود.

او با #ابوالعلامعری نيز، كه‌ او را در ميان‌ شاعران‌ عرب‌ به‌ خيام‌ نزديک‌تر می‌دانند، متفاوت‌ است‌، چراكه‌ در شعر #معری یاس‌ حاكم‌ است‌. بدبينى ميان حكماى ايرانی نيز رواج داشته است. محمد زكرياى‌رازى هم پيش از خيام نگران شقاوت و بدبختى انسان بوده است


کوتاه سخن آنکه ساليان بسياری‌ست که چهره‌ ديگری از بزرگان انديشه و هنر ايران را به ما نشان داده‌اند. بر ماست که برخيزيم و غبار از چهره اين نازنينان برگيريم و از انديشه و هنر آنان در راه رستاخيز فرهنگی و اجتماعی خويش بهره بگيريم.


انسان در آستانه‌ی يک رستاخيز اجتماعی و فرهنگی ايستاده است. بايد جست‌وجو کنيم، کشف کنيم، در يابيم و بيافرينيم.

راه #انسان‌آينده (#ابرانسان) از گذرگاه خرد و مهر می‌گذرد.

خورشيد فردا بر بام خرد و مهر خواهد تابید


#ادامه‌دارد




‏Join Us ☞ @iranian_antitheists