هفدهم دیماه یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران است؛ روزی که به دستور رضا شاه بزرگ، فرمان آزادی زنان بهعنوان بخشی از سیاست گشودن راه تغییرات فرهنگی و تقویت نقش زنان در جامعه ایران صادر شد.
این فرمان که در مکانهای عمومی مانند مدارس و بیمارستانها لازم الاجرا بود، بخشی جداییناپذیر از اصلاحات گستردهتری بود که در حوزههای آموزش، بهداشت و اقتصاد با هدف نوگرایی کشور، رفاه، و ارتقای جایگاه ایران در جامعه ی جهانی انجام میگرفت. در ساختار اجتماعی، بافت تاریخی، و شرایط ایرانِ پس از قاجار، این اقدام را باید گامی مثبت بهسوی جداسازی مذهب از حوزه عمومی و توقف کنترل بر شهروندان ایران دانست.
دههها عملکرد قاجار و نبود آموزش و مدارس غیرمذهبی باعث شد حجاب، روبنده و پوششهای مشابه، که پوشش رایج زنان آن زمان بود، به نمادی آشکار از محدودیتهای اجتماعی و فرهنگی جامعهای سنتی، پدرسالار و مذهبی تبدیل شود. وضعیت پوشش زنان در دوران قاجار نه تنها حضور زنان را در عرصه عمومی محدود میکرد، بلکه آنان را به انزوای خانگی سوق میداد و با تقویت خرافهگرایی و خانه نشینی اجباری، عملاً نیمی از نیروی کار و خلاقیت جامعه را به حاشیه میراند.
روشنفکران جامعه در سالهای منتهی به فرمان ۱۷ دی، متوجه این معضل اجتماع- فرهنگی شده بودند و در نشریههایی مانند مجلهی عالم نسوان (این مجله از نخستین گامها در مسیر دستیابی به حقوق برابر در تاریخ مطبوعات ایران به شمار میآید) در مورد آن مینوشتند و خواستار حرکت از وضع اسفبار موجود به شرایطی سازندهتر بودند. بدین ترتیب سیاست رضا شاه بزرگ، پدر ایران نوین، برای آزادی زنان، خود پاسخی بود به بیداریهایی این چنینی که در بطن روشنفکران جامعه در حال شکلگیری بودند. این وضعیت شباهتهای زیادی با مثالهای معاصر از پوشش نیز دارد، از جمله تصمیم اخیر سوئیس برای ممنوعیت برقع در اماکن عمومی؛ قانونی که حامیان آن معتقدند در یک جامعه ی آزاد و مترقی صورتها و هویت افراد نباید از انظار عموم پوشیده شود.
دفتر حقوق شهروندی حزب ایران نوین هفدهم دیماه را نماد حرکت جسورانهای میداند که مسیر تاریخ ایران را به سوی پیشرفت و عدالت اجتماعی تغییر داد و بر ضرورت انتخاب آگاهانه برای پس گرفتن و ساختن میهنمان تأکید میکند.
https://t.center/IranNovinParty