🔣اپیژنتیک (Epigenetics) - نقش تنظیمات ژن در سلامت و بیماری
🔣
◀️تعریف علمی اپیژنتیک: اپیژنتیک به مطالعه تغییراتی در بیان ژن اشاره دارد که بدون تغییر در توالی DNA رخ میدهند. این تغییرات عمدتاً از طریق مکانیزمهایی مثل متیلاسیون DNA و تغییرات در هیستونها ایجاد میشوند. این مکانیزمها تعیین میکنند که کدام ژنها فعال یا خاموش باشند، و این فرآیندها میتوانند توسط عوامل محیطی و سبک زندگی تغییر کنند.
⏺مکانیزمهای اصلی اپیژنتیکی:
⬅️متیلاسیون DNA:
این فرآیند شامل اضافه شدن گروههای متیل به DNA است که باعث خاموشی ژنهای خاصی میشود. به عنوان مثال، متیلاسیون بیش از حد ژنهای سرکوبکننده تومور ممکن است در بروز سرطان نقش داشته باشد.
⬅️تغییرات هیستونی:
هیستونها پروتئینهایی هستند که DNA را در هسته سلولها فشرده نگه میدارند. تغییرات شیمیایی در هیستونها میتوانند به فعال شدن یا خاموشی ژنها منجر شوند. این تغییرات اپیژنتیکی میتوانند توسط رژیم غذایی، استرس، و سایر عوامل محیطی تأثیرپذیر باشند.
🔴اپیژنتیک و بیماریها: اپیژنتیک بهطور گستردهای در بیماریهای مختلف، از جمله سرطان، دیابت، بیماریهای قلبی و آلزایمر، نقش دارد. بهعنوانمثال؛ در سرطان، متیلاسیون غیرطبیعی DNA و تغییرات هیستونی باعث خاموشی ژنهای سرکوبکننده تومور میشوند و در نتیجه رشد غیرقابلکنترل سلولهای سرطانی را تسهیل میکنند.همچنین مطالعات نشان دادهاند که متیلاسیون غیرطبیعی در ناحیههای خاصی از ژنوم میتواند باعث اختلال در فرایندهای معمول سلولی شود و به بروز بیماریهای مزمن مثل دیابت و بیماریهای قلبی منجر گردد.
👈تأثیرات محیطی بر اپیژنتیک:
1️⃣رژیم غذایی: موادی مثل اسید فولیک و ویتامین B12 که منابع متیل هستند، میتوانند بر متیلاسیون DNA تأثیر بگذارند.
2️⃣استرس: استرسهای مزمن میتوانند منجر به تغییرات اپیژنتیکی شوند که باعث افزایش خطر بیماریها مثل افسردگی و بیماریهای قلبی میشوند.
3️⃣مواد شیمیایی: مواجهه با مواد سمی یا داروها نیز میتواند الگوهای متیلاسیون DNA را تغییر داده و خطر بیماریهای مزمن را افزایش دهد.
🔖کاربردهای بالینی اپیژنتیک: اپیژنتیک در توسعه داروهای جدید و درمانهای شخصیسازیشده کاربرد بسیاری دارد. بهعنوانمثال، برخی داروهای سرطان هدفگیریکننده آنزیمهایی هستند که تغییرات هیستونی را تنظیم میکنند. این داروها میتوانند ژنهای سرکوبکننده تومور را دوباره فعال کنند و رشد سرطان را کنترل نمایند.
😉برای درک بهتر مفهوم اپیژنتیک، توصیه میکنیم این
ویدئو را حتماً تماشا کنید. این ویدئو به روشن شدن مفاهیم کلیدی و کاربردهای عملی اپیژنتیک کمک میکند و میتواند اطلاعات بیشتری را در اختیار شما قرار دهد.
🤓#کافه_یادگیری
🚀@IDSchools
🚀@IDS_Med