🔸خلاصهای از صحبتهای قائممقام بورس کالا در گفتوگو با خبرگزاری تسنیم
🔻پشتپرده پنهانکاری و انحصار در زنجیره فولاد/ نمیگذاریم رانت به «سلطان»ها برسد/ چرا به فولادیها رانت میدهیم؟
◾️رضا محتشمیپور، قائممقام شرکت بورس کالای ایران:
🔹مشکل اصلی ما این است که فولادیها در بورس کالا عرضه کافی انجام نمیدهند که اگر این عرضه انجام شود قطعا قیمتها متعادل خواهد شد.
🔹اقتصاد ایران در حوزه بازار فولاد با مشکل انحصار و محدودیت عرضه کننده مواجه است. بازیگران بازار فولاد در بالادست محدودند، در این صورت باید ابزاری برای مدیریت قدرت انحصار وجود داشته باشد.
🔹معضل دیگر بازار فولاد، نبود اطلاعات دقیق است. ساده ترین اطلاعات مثل میزان تولید و یا صادرات شرکتها هم در دسترس نیست و اغلب آمارها براوردی و یا حداکثر خوداظهاری است.
🔹سامانه بهین یاب وزارت صمت نواقصی دارد؛ این سامانه در گروه پتروشیمی فعالتر بوده و در بازار فولاد ضعیف است. امیدواریم شفافیت در حوزه پتروشیمی در حوزه فولاد نیز برقرار شود تا امکان ساماندهی این بازار فراهم شود.
🔹در زنجیره تولید فولاد هرچه از بالا به پایین که حرکت میکنیم انحصار کاهش مییابد، بهعنوان مثال در تولید شمش چند شرکت اول تقریبا همه بازار هستند؛ اما وقتی به میلگرد می رسیم تعداد شرکتها به نزدیک صد شرکت میرسد.
🔹امروز محصولات میانی زنجیره فولاد در بورس کالا عرضه میشود؛ اگر کل زنجیره در بورس کالا عرضه شود، قطعا دستاورد آن، شفافیت در زنجیره تولید است.
🔹اصولا چرا باید برای سوخت و انرژی فولادیها باید رانت بدهیم که در زمان فروش بخواهیم پس بگیریم. اصلا چرا این رانت داده میشود؟
🔹گرفتن رانت راهکارهایی شناختهشده دارد، سادهترین آن مالیات است. وقتی شما به زنجیره تولید یک کالا رانتی دادید، مالیاتش را هم بیشتر میکنید که سود زیادی نبرد.
🔹بورس کالا متولی قیمتگذاری است و وزارت صمت متولی عرضه و تقاضا. بورس کالا بستر معامله و قاعدهگذار قیمت است. وقتی یک دستگاه روی قیمت ورود کند، ما مخالفت میکنیم. بر اساس ماده 18 قانون توسعه ابزارهای مالی جدید، کالایی که در بورس کالا عرضه شد، از شمول قیمت گذاری دستوری خارج میشود.
🔹در فولاد حتی در کالاهای ملزم به عرضه، بیش از نیمی از معاملات در خارج از بورس انجام میشود، لذا در حوزه فولاد هم آمار معاملات، هم روند تنظیم مقررات و هم قیمتها با اخلال مواجه هستند.
🔹ما در بورس کالا گزارش عرضه و تقاضای محصولات را هم مکتوب و هفتگی و هم به صورت سیستمی و آنلاین به وزارت صمت ارائه میکنیم اما وزارت صمت در این زمینه به ما پاسخی نمیدهد تا زمانی که مساله به یک بحران تبدیل شود.
🔹اختلاف در جلسه چند هفته گذشته با وزیر صمت آنقدرها هم جدی نبود، شاید اگر اصرار وزارت صمت بر پخش فیلمهای جلسه در صدا و سیما نبود، اینقدر التهاب ایجاد نمیکرد.
🔹آقای وزیر در آن جلسه دو حرف داشتند اول اینکه دولت اختیار تام برای تغییر
شیوه
نامهاش را به ما داده که من همانجا چک کردم و تایید نشد و دوم اینکه میگفتند ما به صنعت فولاد رانت سنگینی دادیم اما برنامه توسعه آن کجاست؟
🔹به نظر بنده راه پس گرفتن این رانت اخلال در قیمت گذاری نیست. اگر رانت به شرکت بالادستی داده شود و بعد بخواهیم با قیمتگذاری آن را به مصرفکننده برسانیم، سود از بخش تولید مستقیما به جیب عوامل غیرتولیدی میرسد.
🔹در واقع رانت به افراد دیگری میرسد که نقشی در تولید نداشتهاند و این رانت در نهایت به «سلطانها» میرسد و اینطور است که یک شرکت حملونقل فولادی بعد از چند سال توزیع حوالههای دولتی میتواند به یکی از بزرگترین فعالان این حوزه تبدیل شود.
🔹چالش اصلی بر سر کاهش 10 درصدی ضریب نیست، بلکه بر سر اصل قیمتگذاری است. زمانی که
شیوه نامه فولاد ابلاغ شد، قیمت روی تابلو همان فرمول مصوبه بود، اما اشکال این است که اگر رکود عمیقتر شود یا رونق به بازار برگردد، چطور میشود این فرمول ابلاغی را حفظ کرد، اعتقاد ما این است که نباید یک قیمت دائمی برای نرخ پایه تعیین شود، اما به هر حال این ابلاغیه اجرا شد.
🔹تا ارز روند افزایشی گرفت و مجددا تقاضا در بازار زیاد شد و به همراه آن نرخ های جهانی نیز رشد داشت، مجددا بحث کاهش مجدد قیمت پایه مطرح شد که توجیهی نداشت و مخالف مصوبه هم بود، لذا با این موضوع مخالفت کردیم.
🔹ستاد تنظیم بازار یک نهاد فرادستگاهی و هماهنگکننده است که جایگاهش باید در دولت باشد، اما الان به یک کمیته ذیل وزارتی تبدیل شده که شکل تصمیمگیریهای آن را کاملا بخشی میکند و لازم است که این جایگاه اصلاح شود.
#رضا_محتشمیپور #بورس_کالا #کاهش_ضریب_CIS #شیوهنامه_نهاوندیان #فولادبان T.me/fouladban