ما از تجربهمان چیزی فرا نگرفتهایم که بتوانیم امروز از چیزی به نام انباشت تجربه صحبت کنیم. تاریخمان را میخوانیم اما در عمل از آن نتیجه و درس نمیگیریم. به قول مرحوم موسوی ماکویی که معاون مدرسه البرز بود ما هنوز در پسِ پسکوچهایم. البته پیشرفتهایی شده و من نمیخواهم آیه یأس بخوانم. ولی به هر حال هنوز بازار تهمت و اتهام در میان ما داغ است. چقدر دروغ بیدلیل میگوییم؟ و چرا؟ انگار حقیقت برای ما بیارزش باشد. میتوانیم از هم انتقاد کنیم ولی تمایلمان به فحاشی و اتهامزنی است. اینها که ربطی به دولت ندارد. نمیدانم در یک مقایسه تاریخی کوتاهمدتتر شدهایم یا نه. نمیتوانم اندازه بگیرم. ولی آنچه میدانم همین است که اول اینکه ما جامعهای کوتاهمدت هستیم و دوم اینکه بلندمدتشدنمان ممکن است و ممتنع نیست. دست خودمان است که به کجا برویم.