↩️ نکاتی چند پیرامون نبرد نهاوند بر پایهی تاریخ طبری
💠 به فراخور روز اورمزد و ماه سپندارمذ، برابر با بیست و پنجم بهمن، سالروز نبرد نهاوند
1⃣ ایستادگی مردمی با فراخوان شاه:
با فراخوان شاهنشاه یزدگرد سوم و در پی نامهنگاریهایی، مردم عادی از جایجای کشور برای بازپسگیری میهن از تازیان، روانهی نهاوند میشوند. طبری این چنین نیرومندی پیوند شاه و مردم تا واپسین لحظات شاهنشاهی ساسانی را به تصویر میکشد: «کار پارسیان چنان بود که از نامهی یزدگردشاه به حرکت آمدند و راه نهاوند گرفتند و مردمان مابین خراسان تا حلوان و مردم مابین باب تا حلوان و مردم مابین سیستان تا حلوان راهی نهاوند شدند.» [1]
2⃣ نقش علی در تازش به ایران:
پس از آگاهی یافتن تازیان از این رویداد، علی (امام اول شیعیان) سپاه تازیان را در این نبرد مورد پشتیبانی الله و فرشتگانش خوانده و به عمر (خلیفهی تازیان) برای این نبرد مشاوره میدهد. او این چنین بر تجاوز سپاه تازیان به ایرانشهر و کشتار خونین ایرانیان به دست آنها در این نبرد مُهر تایید میزند: «این دین خداست که عیان کرده و سپاه اوست که بوسیلهی فرشتگان قوتشان داده و تایید کرده تا بدینجا رسیده.» [2]
3⃣ کشتار خونین ایرانیان به دست مسلمانان:
با رخ دادن این نبرد، چنان کشتاری از ایرانیان میشود که سواران مسلمان روی خون ایرانیان میلغزند و دچار آسیب میشوند. طبری این رویداد را بدین سان شرح میدهد: «چندان از پارسیان بکشتند که عرصهی نبرد پرخون شد و مرد و چهارپا بر آن میلغزید و کسانی از سواران مسلمان از لغزیدن در خون آسیب دیدند.» [3]
4⃣ نجات جان مردم از سوی موبدان:
پس از پیروزی تازیان در نبرد نهاوند، یک موبد (هیربد) که سرپرستی آتشکدهای را بر دوش داشته است، با دادن جواهرات خود به آنان، جان خویش و شماری از مردم را از زیر تیغ شمشیر اسلام میرهاند. او برای این کار به نزد مسلمانان رفته و به آنها میگوید: «نخیرجان ذخیرهای را که که از آن خسرو بوده، پیش من نهاده و من آن را پیش تو میآرم به شرط آنکه مرا و هر که را خواهم، امان دهی.» [4]
💠 بدین سان، شمار بسیاری از مردم دلاور ایرانزمین که با فراخوان شاهنشاه یزدگرد سوم برای بازپسگیری میهن خویش برخاسته بودند، با تایید عمر و مشاورش علی قتلعام شده و تنها شمار اندکی از آنان به یاری تدبیر و شجاعت کسانی چون موبدان، امکان نجات مییابند. این نکات نشان میدهند آنچه برخی ایرانستیزان و بهویژه اسلامگرایان پیرامون آغوش باز ایرانیان برای اسلام میگویند و ادعاهایی مبنی بر وجود شکاف میان مردم ایرانشهر با شاهان و موبدان ساسانی مطرح میکنند، دروغی بیش نبوده است. چه، نبرد نهاوند نمونهی آشکاریست از ایستادگی ملی ایرانیان، پیوند شاه و مردم در روزگار ساسانی، و خدمتگزاری موبدان به ایران و ایرانیان در درازای تاریخ. نقش آشکار عمر ابن خطاب و علی ابن ابیطالب در این نبرد نیز اشغالگر بودنِ هر دو شاخهی سنی و شیعیِ اسلام در ایران را روشن میسازد.
💠 گفتنیست که زرتشتیان، هر ساله در سالروز این نبرد خونین، پُرسهای همگانی را به یاد جانسپاردگان راه میهن در برابر سپاه اسلام برپا میدارند. گرامی باد یاد تکتک سربازان سپاه ایرانشهر در این قادسیهی 1400 ساله.
🗯 پینوشتها:
(1) تاریخ طبری (جلد پنجم) _ نوشتهی محمد بن جریر طبری _ برگردان ابوالقاسم پاینده _ انتشارات اساطیر _ چاپ ششم، 1383 _ برگهی 1941
(2) همان _ برگهی 1943
(3) همان _برگهی 1953
(4) همان _ برگهی 1954
✍ بهدین تیرداد نیک اندیش
🔥 @AshemVohu2581 🔥