↩️اندر بایستگی نگرش به شرایط زمانی هر دوره از تاریخ / نمونه: جایگاه زنان در شاهنشاهی ساسانی
💠 «برخی از نبود آگاهیهاي کافی از دوران پیش از ساسانیان که همچو دیکتـهاي نانوشـته اسـت، بهرهبرداري نابجا کرده و فضایی آرمانی و رویایی درباره اوضاع مردم به ویژه زنان از آن زمان ارائه میدهند که یکسره خیالی است. بی هیچ گمانی، اوضاع زنان هر چه از عصر حجر دور شـدیم، بـدتر شده و شان و مقام آنها کمتر گشته است. به گونهاي که در بسیاري از تمدنها زنان همرده بردگـان و جزو طبقات بیحقوق بودند. ولی در تمدنهاي برتري چون ایران، زن با نگهداشت شان کلی خود، جایگاه بیرون از خانه را از دست داده و کمکم فعالیتش به درون خانه محدود میشود. درباره دوران هخامنشی و اوضاع زنان در آن دوره در دفتر پیشین به اندازه نوشته شد. به گمـان بسـیاري، اوضـاع زنان دستکم در حوزه سیاسی، در دوره اشکانی اگر بدتر نشده باشد، بهتر نشده است. ولی در دوره ساسانی بیننده رشدي روز افزون هستیم. به گونهاي که میتوان گفت رونـد نزولـی جایگـاه زنـان، حالت صعودي به خود میگیرد و این در هیچ تمدن دیگري در دوره باستان و قـرون وسـطا دیـده نشده است. شاپور یکـم نام شهبانوي خویش و دیگر زنان را در سنگنوشتههاي رسمی مینویسد که پیشتر دیده نشده بود. بهـرام دوم، اقدام به چهرهنگاري شهبانوي خویش در نگاره و سکهها میکنـد. در آغاز دوران شاپور دوم رویدادي که تا آن زمان بدون پیشینه بود رخ میدهـد و آن نائـبالسـلطنه شدن یک زن است. و 150 سال پس از آن، جامعه ایرانی چنـان پیشـرفتی کـرده اسـت کـه یـک شهبانوي مادر، در هنگامی که پسرانش در جنگ با یکدیگر هستند، به نام خود سکه زده و تـاج بـر سر میگذارد. و در پایان دوره ساسانی، جامعه ظرفیت پذیرش آن را دارد که دختران خسرو پرویـز نه نائبالسلطنه و نه پادشاه موقتی، بلکه پادشاه دائمی شوند. که اگر به توطئه گرفتار نیامده و کشـته نمیشدند، نسل پادشاهی از آنان ادامه مییافت. چیزي که البته در استوره ملی ایـران و در شـاهنامه، هماي هم به رسمیت شناخته شده است.
💠 در داستانهاي عوامانه دوره ساسانی زنان بی برو برگرد همه جا بوده و نقشهایی پررنـگ ایفـا میکنند. البته که نباید نقش و جایگاه و بزرگی آنها را با مردان سنجید. چرا که در دوران پدرسالاري هستیم و ایران تافته جدابافته نبود. ولی با سنجیدن زنان داستانهاي ایرانی با زنان داستانهاي دیگـر تمدنها، به ارزش زن در فرهنگ باستانی ایران -به ویژه دوره ساسانی- پی میبریم.»