#تاریخ_اراک#اسناد_تاریخی🔵 اولین نقشه بدست آمده از قلعه سلطان آباد و منطقه عِراق (اراک)
🔵 توضیحات درباره ی چگونگی تهیه ی نقشه :
این نقشه توسطِ ارتش روسیه در سال 1851 م. (1230 ﻫ.ش) با مقیاسِ 1/2 معادلِ 100 ساژن (2.54 سانتیمتر معادلِ 213.40 متر) برای مقاصدِ نظامی تهیه شده است . افسرانِ واحدِ اوکرانویچ زیرِ نظرِ افسرِ ستادِ سرهنگ چیریکف آنرا را ترسیم کردند . همچنین توسطِ ستوان باکونف مصور شده که در نهایت توسطِ گروه نقشه برداری سرهنگ پرسکوریاکف تهیه و تنظیم شد .
🔵 توصیف قلعه سلطان آباد :
قلعه سلطان آباد یا شهرنو در فاصله ی تقریباً 600 متری سمتِ راستِ رودخانه ی رودآب (منظور قره کهریز) به شکل مربع قرار دارد . این شهر با دیوارهای بلندِ جدیدِ خشتی محصور شده و در چهارگوش آن برج های بلند و در اضلاعِ مربع برج های کوچک به چشم می خورد . همچنین در بیرونِ شهر در کنارِ دیوارها خندقی وجود دارد که در صورتِ لزوم می توان آنرا با آب پر نمود . بزرگترین طولِ شهر از جنوب غربی به شمال شرقی 740 متر و عرض آن از جنوب شرقی به شمال غربی 640 متر می باشد . خیابان های آن مستقیم کشیده شده اند ؛ 2 خیابان عمده آن ، شهر را به 4 بخشِ برابر تقسیم می کنند . در گوشه شمالِ غربی شهر ، قلعه ای موجود است که بوسیله دیوار از شهر جدا می گردد (منظور ارک حکومتی) . از لحاظ شهربانی شهر به 2 منطقه تقسیم می گردد که شاملِ : 1- منطقه شرقی به نامِ کوچه باغ (منظور محله قلعه) 2- منطقه غربی به نامِ حصار می باشد ؛ هر کدام از این 2 منطقه دارای 24 بخشِ کوچک است (روی هم 48 بخش) . در حدودِ 2000 خانه در شهر وجود دارد و ساکنانِ ایرانیِ شهر به 6000 نفر می رسند . (تجار خارجی در شهر زیاد بودند که در اینجا آماری از آنان ارائه نمی شود .)
💠 دروازه های قلعه ی سلطان آباد :
الف. دروازه قبله «راه کاروان رو بسوی بروجرد و گلپایگان»
ب. دروازه همدان یا "حاج علینقی" « راه کاروان رو بسوی همدان و تهران»
ج. دروازه ارک
د. دروازه راهزان
ﻫ. دروازه شهرگرد «بسوی گلپایگان و اصفهان»
💠 بناهای قلعه سلطان آباد :
1. آئینه خانه
2. برج قلعه فرنگی «منظور برج شیشه ای»
3. اندرون امیر
4. حوضخانه
5. دیوانخانه
6. تالار کرناخانه
7. وزیرخانه
8. مسجد ارک
9. سرطویله
10. دروازه ارک بالا
11. میدان دروازه ارک بالا
12. مسجد کربلایی ابوالحسن با آب انبار
13. حمام
14. مسجد ملا محمد صادق
15. حمام
16. مسجد ملاحسین
17. مسجد علاالدین
18. کاروانسرا حاج علینقی
19. چشمه
20. مسجد سنچ دار
21. حمام
22. کاروانسرا میرزا سامی
23. کاروانسرا حاجی سید احمد
24. حمام
25. رنگرزخانه
26. رنگرزخانه
27. مسجد ملاحسینعلی سلطان
28. حمام
29. حمام
30. مسجد آخوند شمس علی
31. مسجد محله کوچه باغ «مسجد قلعه»
32. حمام
33. حمام
34. مسجد قیسه
💠 بناهای خارج از قلعه سلطان آباد «دیگر مناطق عراق یا اراک» :
35. یخچال
36. کوره
37. خرابه قلعه سلیم
38. روستای ترمزد کنار دریاچه میقان
39. خرابه های شهر دستگرد «قدیمی ترین مکان عِراق بوده که می توان قدمت آنرا به دوره ساسانیان رساند.»
40. کاروانسرای جعفرخان
41. قبرستان
42. قنات
43. رودخانه رود آب «در اینجا آبی رود هم نامیده شده که منظور همان قره کهریز می باشد .»
44. شوره زار توزلیجه «توزلو هم گفته می شود.»
🔵 توضیحات در مورد تصویر نقشه :
این نقشه در سه صفحه این کتاب چاپ شده و همان طور که مشاهده می کنید هر صفحه به اندازه ی مختلفی این نقشه را چاپ نموده ! همچنین بسیار کوشش کردم که به گونه ای این سه قطعه نقشه را کنار هم قرار دهم و دوباره شماره گذاری کنم تا بیننده دچار اشتباه و سردرگمی نشود .
🔴 منبع :
کتاب
اسناد تصویری شهرهای ایران در دوره قاجار ، صفحات 159 تا 163
✍️ #عرفان_ساوه_ایhttps://telegram.me/joinchat/BhG_3zwc6l9GVEZnbZhGLw