چشم انداز مناسبات ایران و آمریکا
ری تکیه در شورای روابط خارجی آمریکا نوشت : اخبار مربوط به آزادی اتباع آمریکایی از
#ایران در آینده نزدیک و رفع توقیف دارایی های ایران، گمانه زنی هایی را درباره توافق هسته ای جدید باعث شده است. اما برای رسیدن به پیشرفتی موانع بسیار زیادی وجود دارد.
شورای روابط خارجی در ادامه این مقاله چند سوال مطرح کرد و به آنها پاسخ داد.
س// آمریکا و ایران در حال مذاکره برای تبادل زندانیان هستند که شامل آزاد سازی میلیاردها دلار از دارایی های ایران نیز می شود. گزارش ها نشان می دهد که ایران سرعت غنی سازی اورانیوم خود را کاهش داده است. چه خبر است؟
ج// گزارش ها نشان می دهد که آمریکا و ایران در مورد تبادل پنج شهروند دو تابعیتی زندانی در ایران - که اخیراً به حبس خانگی منتقل شدهاند – در مقابل آزاد سازی 6 میلیارد دلار از سرمایههای مسدود شده ایران در کره جنوبی، توافق کرده اند.
گزارش های خبری همچنین نشان می دهد تعداد نامعلومی از شهروندان ایرانی زندانی در آمریکا نیز ممکن است در فهرست مبادله زندانیان قرار داشته باشند. در حالی که خبر چنین توافقی به طور گسترده منتشر شده ، اما هنوز هیچ معامله ای صورت نگرفته است. مشخص نیست موانع باقی مانده چیست. دو طرف طی چند ماه گذشته با وساطت عمان، مذاکرات غیر مستقیمی را بر سر تبادل زندانیان و بازنگری احتمالی در توافق هسته ای 2015 انجام داده اند.
س// دورنمای توافق جدید و غیررسمی ایران و آمریکا که بلند پروازی های هسته ای ایران را حداقل برای چند سال محدود می کند، چیست؟
ج// آمریکا در سال 2018 از توافق هسته ای ایران خارج شد. طی یک سال بعد از خروج (آمریکا از
#برجام)، مقامات ایرانی به تعهدات خود پایبند ماندند، اما سپس به تدریج شروع به افزایش ظرفیت و افزایش تولید انرژی هسته ای کردند که از جمله شامل اقدامات تحریک آمیز ایران به غنی سازی اورانیوم با خلوص 60 درصد نزدیک به درجه تسلیحاتی می شود.
در تازه ترین گزارش سه ماهه آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای کشورهای عضو آمده است که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران با خلوص 60 درصد در دوره سه ماهه اخیر دوباره رشد کرده اما بسیار کندتر از سه ماهه قبل از آن بوده است.
وزیر امور خارجه ایران اخیراً اشاره داشت که دو طرف مشغول کار بر روی متن اصلاح توافق اصلی ایران (توافق اصلی
برجام) هستند، اما تاکنون تایید نشد ه است که چنین تلاشی وجود دارد. در اغلب موارد سنجش اعتبار گزارشهایی که از تهران درباره پیشرفت در مذاکرات هستهای منتشر می شود، کاری دشوار است. تهران در سال های اخیر به پیشرفتهایی اشاره داشته که رخ نداده است.
س // ایران و عربستان سعودی در سال جاری به سمت عادی سازی روابط گام برداشتند. آیا بین این موضوع و سایر اقدامات دیپلماتیک ایران ارتباطی وجود دارد؟
ج// بازیگر اصلی در توافق ایران و عربستان سعودی، چین بوده است. مقامات ایران و عربستان مدتها تحت نظارت عراق در حال مذاکره بودند، اما این گفت و گوها به توافقی ختم نشد. چین به عنوان بزرگترین خریدار نفت عربستان، به دنبال حفظ ثبات در خلیج فارس است. این کشور نگران درگیری احتمالی بین دو کشور خلیج فارس (ایران و عربستان) بود.عملگرایی ایران در خلیج فارس هنوز در سایر بخش های خاورمیانه دیده نمی شود. این کشور همچنان به شبه نظامیان مختلف در عراق و سوریه کمک می کند و همچنان با اسرائیلی دشمنی دارد. توافقنامه های عادی سازی روابط بین اسرائیل و چندین کشور عربی طی چند سال گذشته باعث حیرت بسیار زیاد تهران شده است.
س// در سفر آتی ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران به نیویورک و سخنرانی او در مجمع عمومی سازمان ملل باید دنبال چه باشیم؟
ج// رئیس جمهور(ابراهیم) رئیسی هنوز خود را به عنوان کسی که دستور کار ملی را در اختیار داشته باشد، نشان نداده است. به نظر می رسد او بیشتر یک بازیگر منفعل با تصورات محدود است و به سختی بتواند ابتکار عمل را بدست گیرد. سخنرانی او در سازمان ملل احتمالاً تکرار نظرات قبلی او در مجامع بینالمللی است، مثل سخنرانی او در مجمع عمومی سال 2022 که در مخالفت با تحریمهای غرب برضد ایران مطرح شده بود.
او در نشست خبری اخیر خود گفته بود: « بعضی ها راه حل را در لبخند آمریکا و چند کشور اروپایی می یابند ... ولی ما منتظر این لبخندها نیستیم و معیشت عمومی را به اراده آن کشورها گره نمی زنیم». او سازش ناپذیر و حتی سرسخت خواهد بود.
امروز سر و صدای دیپلماتیک زیادی پیرامون موضوع ایران در منطقه، آمریکا و فراتر از آن وجود دارد. رئیسی و مقامات وزارت خارجه ایران سهم خود را از جلساتی که در نیویورک برگزار می شود، خواهند داشت. بعید است که این دیدارها شخصاً با طرف آمریکایی باشد،گرچه ایرانی ها می توانند با همتایان اروپایی خود گفت و گو کنند.
https://t.center/AmericanForiegnPolicy