الحمدُ للَّهِ نحمده و نستَعينُه ونَستَغفِرُه ونَعوذُ باللَّهِ مِن شُرورِ أنفُسِنا وسيِّئاتِ أعمالِنا مَن يَهدِه اللَّهُ فَلا مُضلَّ لَه ومَن يُضلِلْ فلا هاديَ لَه وأشهَدُ أن لا إلَه إلَّا اللَّهُ وأشهدُ أنَّ محمَّدًا عبدُه ورَسولُه اما بعد؛ به یاری الله متعال چکیده ای از درس امروز را نیز ذکر میکنیم و حسن ظن داریم که این سلسله دروس مثمر قمر واقع گردد.
در درس قبلی سه قسم از اقسام توحید را ذکر کردیم و ان شاءالله دو قسم دیگر از آن را حالا ذکر میکنیم.
توحید عبارت است از أفراد الله تعالی فی ذاته و ربوبیته و الوهیته و أسماء وصفات و طاعه (حاکمیته)
۴)تعریف توحید أسما و صفات: ایمان به یگانی الله متعال در تمامی اسماء وصفاتش این توحید دو بخش است؛ ۱) نفی؛ نفی تمامی اسما و صفاتی که در برگیرندهی نقص هستند و الله متعال آن را از ذات پاکش و یا اینکه رسول اللهﷺ آن را از الله متعال نفی کرده است ، ما نیز آن را نفی میکنیم چنانچه الله متعال می فرماید ﴿لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةٞ وَلَا نَوۡمٞۚ﴾ «نه خوابی سبک او را فرا گیرد» سنه: خواب سبک است که به عنوان مقدمه خواب پدید میآید و احساسرخوت و سستی و فروافتادن پلکها (چرت) نشانه آن میباشد. خواب: حالتی است خاص که بر جانداران عارض میشود و با آن، حواس ظاهری از احساس وادراک باز میماند. «و نه» او را «خوابی گران» فرامیگیرد، پس بر حق تعالیهیچ نقص و غفلت و فراموشیای از تدبیر امور مخلوقاتش، دست نمیدهد.
در اینجا الله متعال چرت زدن و خواب آلودگی را از خود نفی کرد پس ما نیز آن را نفی میکنیم.
۲) اثبات: إثبات تمامی اسماء و صفاتی است که الله متعال آن را در کتاب خود برای ذات پاکش و یا رسول اللهﷺ آن را در اقوالش برای الله متعال اثبات کرده است. ما بر هر مسلمانی لازم است که این اسماء و صفات را بدون هیچ گونه ۱) تکییف (چگونگی و تعیین کیفیت ) ۲) تمثیل (تشبیه) ۳) تعطیل ۴) تاویلی (تفسیری) آن را برای الله متعال اثبات کند و به آن ایمان داشته باش.
چنانچه الله متعال می فرماید: ﴿ وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا ﴾[180 الاعراف] و برای الله نامهای نیکویی است پس (با آن نامها) او راﷻ بخوانید. و جای دیگری میفرماید: ﴿لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ ۖ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ﴾ «هیچ چیزی همانند او ﷻ نیست و او شنوا و بیناست»
﴿ هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ ۖ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ﴾ الحشر 24 اوست الله خالق» یعنی: آفریننده اشیاء است به اندازه و مقدار متناسب آنها به مقتضای اراده و مشیت خویش «باری» است. یعنی: نوپدید آورنده، مخترع و ایجادگر اشیاء است «مصور» است. یعنی: ایجادگر صورتها به اشکال و هیأتهای مختلفه است «او راست اسماء حسنی»
۵) تعریف توحید حاکمیت : اعتقاد به یگانه بودن الله متعال در حاکمیت و حکمرانی و اینکه تنها ذاتی است که لایق قانون گذاری است . یعنی ما به این اتقاد باشم یگانه کسی که قانون او تطبیق و متصف است به صفات کمال و قانون میسازد .الله متعال میفرماید : ﴿إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ ۚ أَمَرَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ ﴾[۴۰: یوسف ] «حکم فقط از ان الله است .دستور داده که جز او را نپرستید» و فقط خود او مستحق پرستش است نه غیر وی «این» مخصوص ساختن وی به پرستش «دین قیم است» یعنی: دین مستقیم و درست است «ولی بیشتر مردم نمیدانند» این حقیقت را که فقط این دین، دین درست و این راه، راه مستقیم است. پس به این است که حکم نمودن و قوانین ساخت از ان الله متعال میباشد.
همچنین می فرماید: ﴿أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ ۚ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا لِّقَوْمٍ يُوقِنُونَ﴾ [المائده :۵۰] «آیا خواستار حکم جاهلیتاند»؟ یعنی: ای پیامبر! آیا از حکم تو که مبتنی بر آیات الهی است رو برگردانده به آن پشت میکنند و حکم دوران جاهلیت را که برآیند جهل، کوتهفکری و هوسهای آنان است میطلبند؟!.«و برایمردمی که یقین دارند، داوری چه کسی از الله بهتر است.» یعنی: در نزد اهل یقین، حکمی بهتر از حکم الله متعال وجود ندارد، برخلاف اهل جهل و هوا که فقط همان حکمی را میپسندند که با هوسهایشان سازگار باشد، ولو اینکه آن حکم، باطل و بیاساس هم باشد.ایا این انسان ها حکم جاهلیت را میخواهند چی کسی حکمش از حکم الله بهتر میباشد.