🕯 🕯 🕯 پنجم آذر - سالروز درگذشت #محمدعلی_فروغی (۱۲۵۴ – ۵ آذر ۱۳۲۱ ؛ تاجبخش دو پادشاه پهلوی) ‍ ۲۵ شهریور، روز فروغی است. صحنه گردان او بود. هم او که ۲۰ روز بعد در نطق رادیویی خود در ۱۵ مهر ۱۳۲۰ گفت: «بار دیگر پا به دایره آزادی گذاشتید و می توانید ازاین نعمت برخوردار شوید. البته باید قدر این نعمت را بدانید و شکر خداوند را به جا آورید. از رنج و محنتی که ظرف سی چهل سال گذشته به شما رسیده امیدوارم تجربه آموخته و متوجه شده باشید که قدر نعمت آزادی را چگونه باید دانست.» تنها ۴ ماه بعد و در بهمن ۱۳۲۰ یکی از تماشاگران مجلس شورای ملی به نام محمدعلی روشن او را به خاطر پیوند زدن ایران به «متفقین» و نه نقشی که در انتقال سلطنت ایفا کرده بود با صدای بلند «خائن» خواند و سنگی هم به سوی پیرمرد پرتاب کرد که اگر به سرش برخورد کرده بود چند ماه زودتر از آن که به مرگ طبیعی از دنیا برود درگذشته بود! 🪻 نقش محمدعلی فروغی در شهریور ۱۳۲۰ محمود فروغی می‌نویسد: « بعد از نهم شهریور كه مرحوم فروغی بیمار و بستری بود ، باز تاریخش را نمی‌دانم ... یك روزی تلفن كردند از سعدآباد (رضاشاه هیچ وقت از سعدآباد پایین نیامد) – و او را به سعدآباد خواستند. [پدرم] جواب دادند، من بیمارم. این ارتفاع را نمی‌توانم بیایم. بیماری قلبی دارم. اگر شهر تشریف آوردند، شرفیاب می‌شوم. آن روز رضاشاه خودش آمد منزل ما، بعد از ظهری بود در حدود ساعت سه بعد از ظهر. اتومبیلش هم از آن رولز رویس‌های قدیم بود... رضاشاه پیغام داد كه هیچ‌كس نیاید داخل. از آن مذاكرات من هیچ خبر ندارم. هیچ‌كس خبر ندارد... ولی گویا مطلب رضا شاه بیشتر مربوط به سپردن فرزندش به دست فروغی بوده و ترتیبات مملكتی.» محسن فروغی، نیز در این باره می‌نویسد: «ما درباره ملاقات پدرم و شاه چیزی مطلع نشدیم. بعدها از برادرم مسعود فروغی شنیدم كه محمدرضا پهلوی به وسیله پدر از آن مذاكرات اطلاع داشته است. او قسمتی از آن مذاكرات را برای برادرم گفته بود: «آنچه من دارم از پدر شما است... در وقایع شهریور هم پدرم تمایل زیادی به سلطنت من نداشت. روزی كه پدرم در منزل شما حضور پیدا كرده بود، بیشتر مذاكرات آنها بر اساس استعفای پدرم بود. مرحوم فروغی خواسته‌های انگلیس و روس را عنوان نمود – كه حتی درصدد تغییر رژیم هستند. پدر شما در آن روز گفته بود كه شاید موفق شویم ولیعهد را به سلطنت بنشانیم و شما هم در مازندران استراحت فرمایید. پدرم از این پیشنهاد نه تنها خوشحال نشده بود، بلكه با تغیّر گفته بود مگر ولیعهد می‌تواند مملكت را اداره كند!» محمدعلی فروغی، نقش خود را درباره جلوگیری از خطر تغییر رژیم ایران در شهریور ۱۳۲۰ به خوبی ایفا كرد. روز ۲۴ شهریور كه خبر رسید ارتش سرخ در كرج است و می‌خواهد به تهران وارد شود، رضاشاه بسیار ناراحت شد و از فروغی كسب تكلیف كرد. نخست‌وزیر با ملایمت خاص خود گفت: آنها فقط با خود اعلیحضرت كار دارند. رضاشاه گفت می‌دانم دشمن من هستند. آنها می‌خواهند همان طوری كه نوكرهایشان را كه در ایران می‌خواستند افكار كمونیستی رواج بدهند، محاكمه كردیم، مرا هم محاكمه كنند، خیر من حاضرم از سلطنت استعفا دهم و از ایران به گوشه امنی بروم. فروغی از این مسأله استقبال كرد و متن استعفای و متن استعفای رضاخان رابه قلم خود می‌نویسد: «نظر به این كه من همه قوای خود را در این چند ساله مصروف امور كشور كرده و ناتوان شده‌ام، حس می‌كنم كه اینك وقت آن رسیده است كه یك قوه و بنیه جوان‌تری به كارهای كشور كه مراقبت دائم لازم دارد، بپردازد و اسباب سعادت و رفاه ملت را فراهم آورد، بنابراین ، امور سلطنت را به ولیعهد و جانشین خود تفویض كردم و از كار كناره نمودم. از امروز كه روز ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ است، عموم ملت از كشوری و لشكری، ولیعهد و جانشین قانونی مرا باید به سلطنت بشناسد و آن چه از پیروی مصالح كشور نسبت به من می‌كردند، نسبت به ایشان منظور دارند. كاخ مرمر ـ تهران ـ به تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۲۰» 🍁 فصل ششم خاطرات وینستون چرچیل نخست وزیر بریتانیا در سال های جنگ ، نقش فروغی را بهتر نشان می دهد: «اشغال ایران به طور مسالمت آمیزی انجام شد. قوای روس و انگلیس صمیمانه به یکدیگر رسیدند و تهران در ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) مشترکا اشغال شد و روز ۲۰ سپتامبر، شاه جدید حکومت را در دست گرفت (درستِ آن البته ۱۶ سپتامبر یا ۲۵ شهریور است)... مقصود اولیه ما از اشغال خاک ایران ایجاد یک راه اصلی برای رساندن مهمات از روسیه به خلیج فارس بود و توانستیم ظرف چهار سال و نیم ۵ میلیون تن مهمات آمریکایی به روسیه برسانیم.» 🔥 رخشاره پیوست : نگاهی به زندگی #فروغی و خدماتش به ایران و خاندان پهلوی آبشخور: https://youtu.be/xSBpQlEu8Fs 🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd