📍#مدگرایی برای تأیید گرفتن از دیگران_
#وحید_میرهبیگی«هدایت
#سرمایه_داری در مد»
🔻تا جایی که علوم مختلف نشان دادهاند، «قابلیت اندیشیدن به خویشتن» و «میل به تغییر دادن ویژگیهای خویشتن» خصلتهایی منحصر به نوع بشر هستند. امروزه که به مدد صنعت پزشکی-آرایشی، افرادمیتوانند حتی شکل اعضای بدن خود را تغییر دهند، ممکن است قابلیت و میل مذکور تواناییای همگانی پنداشته شود.
🔻اماواقعیت این است که عملی شدن تمایلات و خواستههای فردی راجع به سیمای ظاهری، درتاریخ بشری سابقهای طولانی ندارد و حتی از منظر علم جامعهشناسی افراد از چنین قابلیتی به نحو کامل بهرهمند نیستند. نمیتوان از مدهای فراگیر، متنوع و دائماً متغیر پوشش و پیرایش در دورههای پیشامدرن نشانی یافت؛ مثلاً در قرون گذشته، در یک جامعه روستایی، این «سنت» و «عرف» بود که دستکم تا حد زیادی شیوه پوشش و پیرایش افراد را تعیین میکرد؛ طبیعی به نظر میرسید که افراد یک قشر خاص همگی رفتار و سیمای مشابهی داشته باشند.
🔻در دوره پیشامدرن، فردیت بسیار کمتر از آنچه امروزه ظاهراً یا واقعاً-مجال بروز یافته، وجود داشت. علاوه بر این، عموماً خودابرازی و جلب توجه و تأیید دیگران مستلزم «تفاوت» نبود. یعنی اگرچه انسانها در آن دوره نیز به دنبال نمایش خود، جاذبه داشتن و کسب تحسین دیگران بودند اما شیوهها و استراتژیهای آنان برای رسیدن بدین اهداف بسیار به یکدیگر شبیه بود. معیار های زیبایی، برازندگی، جذابیت و... معیارهایی جمعی و به غایت عمومی بودند. برای ذهن جمعی پیشامدرن، تغییر و متفاوتسازی پوشش و آرایش، یک دغدغه و مسأله نبود، زیرا معیارهای مورد توافق اکثریت اعضای جامعه، نسبت به «تفاوت»، حساسیت مثبتی نداشت.
🔻اما چرا افراد با عملهای جراحی مختلف حجم و اندازه اعضای بدن خود را تغییر میدهند؟ چرا در جامعه ما بخش مهمی از دغدغه جوانان و حتی میانسالان به مدیریت ظاهرشان معطوف شده است؟ مناسبات اقتصادی دوران مدرن به گونهای پیش رفت که از طرفی روز به روز افراد متخصص بیشتری توسط نهاد آموزشی برای مشاغل مختلف آماده و سپس استخدام میشدند، تعداد بالای کارکنان و متخصصان و پیشرفت تکنولوژی که بخشی از کار را انجام میداد، موجب شد میزان کل ساعات کار لازم در جامعه میان تعداد بیشتری از افراد تقسیم شود و میزان ساعات کار هر فرد کاهش یابد، البته یکی از مهمترین سابقه های این امر نیز مبارزات و جنبش های
#کارگری بود که قوانینی برای کاهش ساعت کار به تصویب رسانده و بتدریج در سطح جهان لازمالاجرا ساختند.
🔻دیگر مناسبات اقتصادی در جهتی سامان یافت که
#زنان را باوجود تمام شعارها و ادعاهای حکومت های مفتخر به دموکراسی- در حاشیه امر تولید و تا جای ممکن بیرون از دایره نگاه داشت: یعنی اوقات فراغت بسیاری به آنها بخشید. بنابراین، اقتصاد مدرن با به کار گماردن بخشی از اعضای هر خانواده، تولید را تنظیم کرد. سیستمهای مسلط اقتصادی-سیاسی بخوبی بر این واقعیت آگاه بودند که اگر اوقات فراغت پیش آمده برای کارکنان که بهطور متوسط 8 ساعت در روز کار میکردند و اوقات فراغت بیشتر اعضای خانواده آنها به حال خود رهاشود، امکان شکلگیری و همپیوندی
#اندیشههای_انتقادی علیه
#ظلمهای رایج سیستم بیشتر میشود. راهحل رندانهای که آگاهانه یا غیرآگاهانه به کارگرفته شد، تنظیم اوقات فراغت بود؛ به گونهای که دغدغهها ونیازهای بیخطر توسط بمباران رسانهای در افراد ترویج داده شود تا آنها بیشتر اوقات فراغت خود را صرف این دغدغهها کنند.
🔻این موفقیت روی دیگری نیز داشت: مصرفکنندگانی بسیار برای تولیدات این سیستم فراهم کرد. افراد از سویی در فرآیند تنظیمشده تولید، کالاها را میساختند و به دلیل ناگزیری
#بهرهکشی ذاتی سیستم
#سرمایهداری، بخش عمده ارزش تولید شده توسط آنان، درتملک کارفرما قرار میگرفت و از سوی دیگر در فرآیند تنظیم شده مصرف، باقیمانده اندک ثروتی را که طی فرآیندکار کسب کرده و نیازهای اولیه خود را با آن رفع نموده بودند به خرید کالاهای تبلیغ و ترویج شده همان سیستم اختصاص میدادند. مد نیزبخشی از کالاها و خدماتی است که باقیمانده حقوق کارکنان را به خود اختصاص میدهد.
🔻بنابراین مدپیش از اینکه امری فرهنگی یا روانشناختی باشد، با اقتصاد سیاسی جوامع مرتبط است. یعنی باشیوههایی که ارزش تولید شده توسط کارکنان مختلف را در دو مقطع «کار» و«اوقات فراغت» ازآنان اخذ نموده، به تملک سرمایهداران درآورده ومجدداً در فرآیندی اینچنین سرمایهگذاری میکند و علاوه براین هم وغم افراد درحال گذراندن اوقات فراغت را، به جای ایجادهویت آزادیخواه و استقلالطلب به آزادی و استقلالی صوری
#مد معطوف میسازد؛ بخشی ازاعضای خانواده (احتمالاً مردان) رامستقیماً درفرآیندکار مورد بهرهکشی قرار میدهد ومابقی اعضارا ازطریق تعیین سلیقههای آنان به
#مدگرایی هدایت میکند
@womenwatcher