🌺« چارشممه سوری »
🌺🍀Çarşəmmə suri
🍀🆔@sonqorlolarچهارشنبه سوری که با نام های "چهارشنبه آخر سال" و"شب چهارشنبه سرخ " نیز شناخته می شود یکی از جشن های ایرانی است که در شب آخرین چهارشنبه سال(سه شنبه شب )برگزار می شود.
چهارشنبه:یکی از روزهای هفته
سور:به معنی عیش وعشرت
« فال گرفتن»
به معنی پیش بینی کردن وپیش گوئی در باره واقعه و عملی است که در آینده اتفاق خواهد افتاد ،از فرهنگ و دانش عامیانه مردم برخاسته لذا بخشی از میراث معنوی شامل سنت های شفاهی و دانش و تجارب اجتماعی مردم می شود .فال گرفتن در فرهنگ ما پیشینه طولانی دارد .
🆔@sonqorlolar مهم ترین و برجسته ترین قسمت ادبیات شفاهی و آئین های محلی در شهرستان سنقر مربوط به مراسم چهارشنبه پایان سال بوده است .
متاسفانه این مراسمات ارزشمند و فرهنگی از میان رفته اند وفقط ..........."سالانه رقم قابل توجهی سود نصیب تولید کنندگان ترقه در کشورهای دیگر می شود" .........
🆔@sonqorlolarآئین سنتی ، مینجوغ آتماغ
دراین مراسم زنان و دختران حاجت مند از یک روز قبل برای حل مشکلات خود یا به نیابت از فردی دیگر ،نیت کرده و شیئی مانند منجوق و....که قابل شناسایی برای خود فرد باشد داخل ظرف سفالین (بئۆسی یا چۆلمئی )حاوی آب می انداختند ،لازم به ذکر است آب مورد نیاز را توسط یک پسر نوجوان (عَزَو اوغلان )از چشمه امام زاده یا دباغ خانه آورده می شدکه وی کوزه سفالی را که از چشمه پر می کرد باید یکسره به مقصد می رساند ،حتی نباید پشت سرش را نگاه می کرد .
🆔@sonqorlolarوقتی ظرف سفالی حاوی منجوق آماده می شد آنرا توسط میخ چوبی به زیر ناودانی خانه ای رو به قبله آویزان می کردند تا
( اۆچ اذان )بگذرد....اذان (عصر سه شنبه ..صبح و ظهر چهارشنبه).....
بعداز ظهر روز چهارشنبه با استفاده از مابقی آب امام زاده یا دباغ خانه که روز قبل آماده شده بود ،آب و جاروب کرده و حضار دور هم جمع می شدند وبا صرف چای و شیرینی مراسم آغاز می شد .
🆔@sonqorlolarدختر بچه نا بالغی را کنار ظرف سفالین (مینجوغ چؤلمئییی) گذاشته لنگ یا چادری روی ظرف می کشیدند ،یکی از زنان گیس سفید و خبره شروع به خواندن بایاتی(دو بیتی ترکی)میکرد،دختر بچه منجوقی از داخل ظرف بیرون آورده و تا اتمام ادبیات آنرا زیر چادرنگه داشته وبعد نشان می داد.
منجوق متعلق به هر فردی باشد آنرا گرفته و بر اساس مضامین بایاتی خوانده شده ،خوب و بد نیت خود را تفسیر می کرد .
🆔@sonqorlolar« اسفند 75 »
گوینده: "مرحومه مغفوره انیس خانم شمسی "
حدود 80ساله'
🆔@sonqorlolarدر جریان برگزاری چنین رسم هایی می توان عناصری مانند:
صله رحم ، صمیمیّت ، نگه داشتن حرمت سالمندان ، ارزش های اخلاقی ، تعاون و همکاری ، عشق به دین و میهن ، امید به آینده ، عشق و نوعدوستی ، حس جمع گرائی و...را که می توان به کودکان و جوانان و آیندگان منتقل شود را مشاهده کرد .
🆔@sonqorlolarچند نمونه از بایاتی های مربوطه:
ایمام زاره باغلئری،
یاشئللی یَرپاغلئری
1
خدا مرادئم وئرسی،
یانئرئم چراغلئری.
بئلاغ باشئننه دوْرمه،
بئلاغی بوغلَندئرمه
2
مئنی سَنه وئرمَزله ،
قاش گۆزوُ اۆنَدئرمه.
دامنه یاتمی آغ اوغلان،
کۆنهیی کَتان، اوغلان
3
اَراغلونی آپاردی،
بی خَوَر یاتَن اوغلان!
آوی دونوُ بۆچمیشَم،
اوسئنه آن دۆشمیشَم
4
ییدی جوان ایچئننه،
تَلکه بویوُ سَچمیشَم
داغده گَلاو قئرخ آتلوُ،
هر قئرخیره خلاتلوُ
5
مه اۆز یارئم تانیرَم ،
آوی دون کراواتلوُ
🆔@sonqorlolarجالب اینکه همین مراسم (فال منجوق )با مقداری تغییر در ارومیه توسط خانم ها اجرا می شده است،جالبتر اینکه اولین بایاتی آنها نیز همین شعر بوده است.
ایمام زاده باغلاری،
یاشیلدی یارپاقلاری.
نذریم قبول اولدی،
یاندیرین چیراقلاری.
🆔@sonqorlolarداننه آخشهم چهارشنبه سوریری، ایرهلو ایرهلو تاری درگاهئننه، هاموزیچی یاغچی گوُنلر آرزو ایلیاورَم.
ساغ اولهسئز ،باشوُز وار اوْلسی
بئیراموُزده مووارک اوْلسی،
جان ساغلوغینه،
شادلوغئنه،
بیر بیری دئۆرئننه.
محقق فرهنگی:
#سعید_خورشیدی🆔@sonqorlolarاز آرشیو
#کانال_فولکلور_سونقور