تمامیت‌خواهی؛ سیاه و سفیدی؛ صفر و صدی؛ خودی و غیرخودی؛ اگر با من نیستی، بر من هستی و … یکی از دیگری بدتر است! “سیاسی کردن افراطی تمام چیزها، مشخصهٔ تمامیت‌خواهی سیاسی‌ست. این بلا ممکن است دامنگیر هر کسی در موقعیت «تام» شود و هر یک از ما را به مفتش و شکنجه‌گر دیگران و خود بدل سازد. تمامیت‌خواهی، گفت‌وگو و یادگیری از همدیگر را ناممکن می‌کند. در شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان، به‌ویژه در شبکهٔ X (توئیتر سابق) می‌بینیم کسانی در هیئت مورخ، زبان‌شناس، روان‌شناس، دین‌شناس، جامعه‌شناس، سیاست‌شناس، ادیب و ... ظاهر می‌شوند، بی‌آنکه تخصصی داشته باشند. هر نظری را که نپسندند تخطئه می‌کنند، آن هم با پرخاش‌گری و فحاشی. همهٔ مرزهای دانش را به هم می‌ریزند و پیشتر از هر چیز مرز حرمت شخصی را. به فردی که از دستهٔ خودشان نیست، هر ناشایستی را نسبت می‌دهند. برای نظردهی در مورد افراد، انواع و اقسام «عقده» اختراع می‌کنند و هر کسی را که نمی‌پسندند، اسیر یکی از آن‌ها می‌دانند. دسته‌بندی‌ها ثابت نیستند. افراد از این دسته به آن دسته می‌روند، و آنگاه که خط عوض کنند، به یکباره با اتهام‌های سنگینی روبه‌رو می‌شوند. فضای عمومی بهنجار، جایی‌ست ممکن‌ساز همدلی، تعقل‌ورزی، رسیدن به تفاهم و مقاومت. اما اکنون بخشی از پهنهٔ همگانی ایرانی جایی برای آزاردهی و آسیب‌رسانی است. زندانی سیاسی هم از آسیب در امان نمی‌ماند. کسی که تازه از زندان آزاد شده، به جای مواجهه با آغوش‌هایی گرم، در معرض زخم زبان و حمله قرار می‌گیرد. هر قدر این گرایش تقویت شود، به همان نسبت از توان جامعهٔ مدنی و پهنهٔ همگانی برای مقاومت و سازماندهی کاسته می‌شود. این گرایش همخوان است با سقوط ارزش‌های اخلاقی‌ در ایران، گسستگی بیشتر روابط انسانی، زایل شدن توان همبستگی و تمایل به اینکه تنها به فکر خود باشیم. بدون همبستگی، بدون دفاع از حیثیت انسانی یکدیگر، بدون ایجاد فضا برای گفت‌وگو و همدلی، مبارزه با ناهنجاری‌ها پیش نخواهد رفت. روال قطبی‌سازی تمامیت‌خواه تبدیل هر «یک»به «دو» است. در فضای قطبی‌سازی خودی-ناخودی، در سطح فردی مدام بر فشار برای انتخاب می‌افزایند، کنش و باور را به افراط می‌کشانند، مشکل روانی شخصی را هم تشدید می‌کنند، و فرد مستعد برای خودزنی را، به‌سوی پرتگاه می‌رانند. قطبی‌سازی تمامیت‌خواه نیروی داوری را زائل می‌کند. فرد را به سویی می‌کشانند که گمان کند سمت درست تاریخ است، هم اکنون وقت عمل است و به این خاطر باید دیگری را که در جای دیگری ایستاده است، بکوبد”. * با سپاس از ارسال کننده. من در عجبم: سیاست‌زدگی تمامیت‌خواه، گرایشی قوی به قطبی‌سازی دارد: «هر کس که از دستهٔ ما تبعیت نکند، باید با تمام قوا کوبیده شود»! تقی عطایی 🌿 @sazotabiat 🌿