❇️1. تاريخ مدينة دمشق؛ ابن عساکر (۴۹۹ - ۵۷۱)|
🔻آن طور که مشهور است اولین کتابی که به بررسی جغرافیای دمشق و بیان مساجد و مدارس آن پرداخته است، تاریخ مدينة دمشق تأليف مشهور ابن عساکر است. وی در ضمن شمردن مساجد دمشق گوید:مسجد باب الفراديس داخل الباب ملاصق السور، له منارة وفيه قناة. »
مسجد باب الفراديس داخل باب و متصل به دیواره شهر است. منارهایی داشته و قناتی نیز در آن است.
📚تاریخ مدینه دمشق ج2 305
و در مقام شمارش قنات های دمشق گوید:
قناة في مسجد باب الفراديس داخل الباب. » قناتی در مسجد باب الفراديس، داخل باب موجود است.
📚تادیخ مدینه دمشق ج2 ص382
با توجه به قرائنی که در آینده خواهد آمد معلوم می شود مسجدی که در داخل باب الفراديس بوده است، همان مسجد مزار حضرت رقیه : سلام الله عليها است. گرچه ابن عساکر هیچ اشاره ای به وجود قبری در ر این مکان نمی نماید، چنانکه اشاره نمی کند که در همین مکان قسمتی مشهور به « مشهدالحسين عليه السلام نیز هست.
از عبارت ابن عساکر روشن می شود که این مسجد در آن زمان قناتی داشته، ولی گویا خود مسجد محل اقامه جماعت نبوده و امام جماعت یا موقوفات نداشته است، چون روش ابن عساکر آنست که خصوصیات مساجد را تذکر می دهد و مساجدی که موقوفه یا امام جماعتی دارد مشخص می نماید.
و نیز معلوم می شود که در دوره ابن عساکر این مسجد چندان به مسجدالرأس مشهور نبوده است.
آری وی اشاره به مسجدی در کنار مسجد جامع اموی با نام « مشهدالرأس» می کند که زمانی محل سر مقدس حضرت سیدالشهداء عليه السلام بوده و غیر از « مسجد داخل باب الفراديس» است.
وی می گوید:
"مسجد عند باب المسجد الجامع يعرف بمشهد الرأس فيه قناة. يقال: إن رأس الحسين بن علي عليهما السلام وضع فيه حين أوتی به إلى دمشق. له إمام و وقف. »
مسجدی در درگاه مسجد جامع که به مشهدالرأس معروف است و قناتی نیز در آن است. گفته می شود که سر حسین بن علی علیهما السلام هنگامی که به دمشق آورده شده در این مکان قرار داده شده است. این مسجد امام جماعت و موقوفه دارد.
📚تاریخ مدینه دمشق ج2 ص304
این مسجد همان « مشهدالحسین» در کنار مسجد اموی است که در گذشته از آن صحبت شد.
🆔@samsaamakbar