🚩📚 کار مزدی و مهاجرت
▫️ کارگران ایرانی در جنوب روسیه ۱۹۱۴ – ۱۸۸۰
🖌 نوشتهی: حسن حکیمیان
ترجمهی: اِمّی
نامدار۲۸ ژوئیه ۲۰۲۰
🔸همگان بر این باورند که ایران در دورۀ گذار به قرن حاضر در معرض دگردیسیهای اجتماعیِ پراهمیتی بوده است. ویژگی برجستۀ این دوران که برآمدن جنبش اصلاحات مشروطه را پیشچشم داشت، شعلهورشدن تنشها و تضادهای اجتماعی در جامعهای سنتی بود که پیش از آن، چه از درون و چه از خارج، در معرض تحولات نیرومندی قرار نگرفته بود. فروپاشی قدرت سیاسی دودمان قاجار در پیوند تنگاتنگ با فرآیندی شتابان از زوال اقتصادی قرار داشت، در حالیکه بافت اجتماعی کشور در اثر فوران فزایندۀ تلاطمات اجتماعی و آشوبهای تودهای، بهکل از هم گسیخته شده بود.
🔸 جنبهای مهم -اما اغلب فراموششده- از توسعۀ این دورانْ پیدایش جنینی طبقۀ مزدبگیران در ایران بود. در ادبیات موجود، منابع متعدد اما پراکندهای به این واقعیت اشاره کردهاند که در این دوره شمار فزایندهای از ایرانیان در جستوجوی کارْ مرزهای شمالی ایران را بهسوی روسیه پیمودند. بیشترین تعداد مهاجرتها، البته نه منحصراً، از شمالغربی ایالت آذربایجان به منطقۀ همجوار ماوراء قفقاز در امپراطوری روسیه و با هدف یافتن مشاغل کوتاهمدت صورت میگرفت. جای تأسف است که تا به امروز پژوهشهای جدیِ اندکی-البته اگر چنین مطالعاتی وجود داشته باشند- خاصبودگیها و عوامل تعیینکنندۀ این فرآیند را، که تا پایان قرن نوزدهم مدام در حال افزایش بود، از نظر گذراندهاند.
🔸مقالهای که پیشرو خواهید داشت، بهصورت مشخص به این مهاجرتها میپردازد. تز اصلی مقاله مبتنیبر این ایده است که جابهجاییهایِ بهوقوعپیوسته میان دو سوی مرز صرفاً از روی عواملی چون اختناق سیاسی و فقر در ایران نبود، بلکه جاذبۀ اقتصادی روسیه در دورۀ موردبحث، خود نیروی محرکۀ قدرتمندی بود که میتواند این جابجاییها را توضیح دهد. البته نباید این مسئله را از نظر دور داشت که مهاجرانِ ایرانی نیرویکار ساده و ارزانی را فراهم میکردند که رشد صنعتی کشور مقصد و مناطق جنوبی آن تا حد زیادی به در دسترسبودن چنین نیروی کاری متکی بود. مقاله علاوهبر پرداختن به روند کلی مهاجرت از ایران به روسیه و عوامل زمینهساز آن در قرن نوزدهم، برخی از ابعاد جزئیتر این مهاجرتها همچون ریشههای محلی مهاجران و ویژگی فصلی یا موقتیبودن مهاجرتها را نیز به بررسی میگذارد. اهمیت این مقاله فارغ از دادههایی ارزشمند که برای بررسی فرآیند تاریخی مهاجرت نیروی کار در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در اختیار میگذارد، به این واقعیت نیز برمیگردد که بهرغم تمایزات بنیادین عصر حاضر از قرن نوزدهم، ما همچنان با جابهجاییها و مهاجرتهایی مواجه هستیم که از منطقی مشابه پیروی میکنند. مهاجرتهای کوتاهمدت یا دائمی کارگران و فنورزانِ ایرانی به عراق یک نمونه از این جابجاییها است؛ کارگرانی که در طلب مزد بیشتر وارد این کشور میشوند، اما همچنان در حکم نیروی کار ارزانی هستند که رضایت کارفرمایان و خشم کارگران بومی را برمیانگیزاند. بنابراین ترجمۀ مقالۀ حاضر شاید بتواند به شناخت فرآیند جابهجایی نیروی کار در عصر حاضر یاری رساند. فرآیندی که اگرچه منتج از دگرگونیهای شکلگرفته در مناسبات اجتماعی و طبقاتی جامعهمان و مناطق فرامرزی آن بوده است، خود نیز میتواند مناسبات پیشاپیشموجود در جوامع محلّی را دستخوش تحول و دگردیسی سازد.
🔹متن کامل این مقاله را در لینک زیر بخوانید:
https://wp.me/p9vUft-1CL#امی_نامدار #حسن_حکیمیان #مهاجرت #کار_مزدی #جنبش_کارگری #سوسیالیسم @naghdhttps://t.center/kkfsf