موسسه‌ی فرهنگی‌-هنری خوانش

••حضوری_آنلاین••

نژادپرستی در اندیشۀ روشنگری؛
بحثی در سویه‌های تاریک روشنگری اروپایی
با
محمدمهدی هاتف،
 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مطالعات علم و فناوری از دانشگاه یورک
و دکتری فلسفه از مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران؛ پژوهشگر
تاریخ و فلسفه علم، مطالعات اجتماعی علم و فناوری.

•••
روایت روشنگری، به مثابه‌ سنت فکری پیشرو در اروپای قرن هفدهم و هجدهم، عموما با تحسین و تمجید همراه است. به‌هرحال در متن این سنت بود که درخشش علوم اروپایی رقم خورد، خرد از زیر سایۀ سنگین کلیسا بیرون آمد و سیاست معنای تازه‌ای به خود گرفت. در یک جمله اگر بگوییم روشنگری (بنا به روایت غالب) عصر پیشرفت در اروپاست، در این روایت زشتی‌های اروپا در این عصر، چیزهایی همچون برده‌داری، استعمار و نژادپرستی، مستقل از روشنگری فهمیده می‌شوند و گناه آن به پای جاه‌طلبی و ثروت‌اندوزی طبقات صاحب قدرت، و نه اندیشمندان اروپایی، نوشته می‌شود. یا در بهترین حالت گفته می‌شود روشنگری در مقابله با این زشتی‌ها ناکام ماند. در این دوره به جنگ این روایت خواهیم رفت و می‌کوشیم نشان دهیم، تا آنجا که به نژادپرستی مربوط می‌شود، بخشی از گناه آن ازقضا به گردن اندیشمندان روشنگری است. به این ترتیب، ادعای این درسگفتار صرفا این نیست که اندیشمندان روشنگری در بسط دادن جنبش مترقی‌شان به اندیشۀ نژادی ناکام ماندند. ادعا این است که ایدۀ نژاد اصلا در این دوره متولد شد، و بر پایۀ این ایدۀ مدرن، نسخۀ قدرتمندی از نژادپرستی نضج و قوام یافت. این دوره دربارۀ همین سویۀ تاریک روشنگری است، سویه‌ای کمابیش مغفول که توجه به آن به‌ویژه برای ما غیراروپایی‌ها بی‌فایده نیست.
در این دوره، با مروری بر برخی نظریه‌های ناظر به پوست سیاه شروع خواهیم کرد تا نشان دهیم چطور آناتومی سیاه‌ در طبیعت‌شناسی اروپایی تکوین یافت. نیز برخی طبقه‌بندی‌های نژادی ارائه شده در طبیعت‌شناسی را دنبال می‌کنیم تا معلوم شود جذب ایده‌های پیرامون سیاه‌ در این طبقه‌بندی‌ها چطور زمینه‌ را برای تثبیت مفهومی «سلسله‌مراتبی» از انسان فراهم کرد. ادعا این است که نژادپرستی محبوبیت فراوانی در میان قاطبۀ اندیشمندان عصر روشنگری داشت؛ چه در میان آنها که نژادهای انسانی را گونه‌هایی متمایز می‌دانستند (پلی‌ژنیسم)، و چه در میان آنها که تمامی نژادها را در داخل در گونۀ انسان می‌شمردند (مونوژنیسم). نیز نشان می‌دهیم که نژادپرستی اصلا محدود به دانشمندان طبیعت‌شناسی یا فلسفۀ طبیعی نبود، بلکه اندیشه‌های مسلط در فلسفۀ اخلاقی (یا همان علوم انسانی و اجتماعی معاصر) نیز نسخه‌های گوناگونی از نژادپرستی، اروپامحوی، یا برتری سفیدپوست را توسعه دادند.
اهمیت نکتۀ آخر از این جهت است که موضوع فلسفۀ اخلاقی (علوم انسانی) ازقضا خود انسان است، و چنانچه معلوم شود تصور این اندیشمندان از انسان با نژادپرستی همراه بوده، ای‌بسا باب تاملاتی انتقادی‌تر در علوم انسانی اروپایی باز شود. به عنوان نمونه‌ای روشنگر نیز روی ایمانوئل کانت متمرکز می‌شویم تا دامنۀ حضور نژادپرستی را در انسان‌شناسی و فلسفۀ او ارزیابی کنیم، کسی که میراث فکری‌اش بخش قابل توجهی از علوم انسانی غربی را در قرون بعدی شکل داد. در نهایت نیز به معضل زمان‌پریشی خواهیم پرداخت -یعنی این ادعا که نژادپرستی اساسا یک مفهوم معاصر است و قابل اطلاق به اندیشمندان روشنگری نیست. با مرور مجادلات صورت گرفته میان کانت از یک سو، و هردر و فورستر، از سوی دیگر، امید دارم نشان ‌دهیم تا آنجا که پای نژادپرستی در قرن هجدهم در میان است، اشکال زمان‌پریشی وارد نیست و قاطعانه می‌‌توان نژادپرستی را، کمابیش در همین معنای امروزی، به اندیشه‌های آن عصر نسبت داد.
 •••
سرفصل جلسات:
۱. آناتومی سیاه و تولد نژاد در طبیعت‌شناسی قرن هفدهم
۲. طبقه‌بندی‌های نژادی در اندیشۀ روشنگری از فلسفه طبیعی تا فلسفه اخلاقی
۳. نژادپرستی و اروپا محوری: مورد ایمانوئل کانت
۴. پیرامون اشکال زمان‌پریشی: مورد هردر و فورستر
 •••
📌 طول دوره: ۴ جلسه
زمان: دوشنبه، ۱۷:۳۰ تا ۱۹
تاریخ شروع: ۱۴ آبان

⭕️ برای ثبت نام و جزئیات دیگر، فقط به تلگرام یا واتس‌اپ با این شماره پیام بدهید یا تماس بگیرید: ۰۹۰۲۶۰۵۶۴۶۷
پاسخ‌گویی: شنبه تا چهارشنبه، از ساعت ۱۴ تا ۲۰
#خوانش_مدرسه_روایت_است

••حضوری_آنلاین••
کرونوتوپ در وضعیت‌های آستانه‌ای
با
نیما علوی
•••
هنگامی که استراگون در نمایشنامهٔ در انتظار گودو می‌گوید: «هیچ اتفاقی نمی‌افته، نه کسی میره، نه کسی میاد، خیلی وحشتناکه!»، در واقع تصویری از کیفیت زمان از زبان یکی از قهرمانهای بکت بیان می‌شود که به بهترین نحو ترسیم کنندهٔ مختصات چیزی است به نام ملال. کیفیتی که محصول یک تضاد درون خود زمان است. چون اگر بنا به نظر ارسطو زمان وابسته به تغییر باشد، فقدان دگرگونی و اتفاق درون زمان موقعیت متناقضی ایجاد می‌کند. پس استراگون و ولادیمیر درون وضعیت پیچیده‌ای گرفتار آمده‌اند، یعنی درون زمانی که از هر دگرگونی و اتفاق باز ایستاده.
حدود ۴۰۰ سال قبل از ساموئل بکت هم، شکسپیر صورتبندی دیگری از این توقف در زمان و ایستایی در نمایشنامهٔ هملت به دست می‌دهد، وقتی می‌نویسد «زمان از جا در رفته (out of joint)است». از آن به بعد، این تعبیر شکسپیر، برای بسیاری از فیلسوفانی که زمان را یک کیفیت به حساب می‌آوردند و نه یک کمیت، یکی از مهمترین ارکان بررسی این مفهوم شد.
کرونوتوپ، مفهومی که میخاییل باختین نظریه‌پرداز روس درت وضیح مفصل‌بندی‌های زمانی ـ مکانی برای تولید معنا در زبان و گفتار به کار برد، یکی از این برداشت‌هاست. این واژه مرکب از دو واژهٔ یونانی کرونوس و توپوس است، که اولی به معنای زمان است و دومی به معنای مکان؛ و هر دو به مقدار و کمیتهایی اشاره می‌کنند که بنا به تعریف تقسیم‌پذیرند. در عین حال، این تقسیم‌پذیریِ مقدار به اجزاء متصل، مستلزم وجود موقعیتهای آستانه‌ای است، یعنی موقعیتهایی که به عنوان حد مشترکی میان پایان یکی و آغاز دیگری عمل می‌کنند. این حد مشترک در زمان، همان «آن» (instant) است؛ آنی که لحظهٔ گذشته را از لحظهٔ آینده در توالی زمان جدا می‌کند. اما آنچه اهمیت دارد تفاوت اتصال این اجزا در امتداد (مکان) و آنات (زمان) است، چون برخلاف اجزاء امتداد (در خط و سطح و جسم) که مستلزم همبودگی‌اند (co-existence)، همبودی آنات محال است، چون با از راه رسیدن لحظهٔ آینده، آنِ موجود به گذشته می‌پیوندد و محو می‌شود.
در این دوره می‌کوشیم تا مفهوم کرونوتوپ را که باختین در بررسی صورتبندی‌های ادبی به کار برد تا ساختار تکوین رمان را بررسی کند، به همراه سایر مفاهیمی بخوانیم که تصویر ما را از زمان می‌سازند؛ مثل زمان به عنوان تصویر ابدیت در تیمائوس افلاطون، یا زمان مسحیایی نزد بنیامین، یا کایروس برای هایدگر. ابتدا به برداشت فلسفهٔ باستان از زمان خواهیم پرداخت و تکوین خاستگاه و ابدیت را در نسبت با آن بررسی خواهیم کرد. درهم‌تنیدگی توالی زمان و تغییر را با تصویر ایستا از زمان نشان خواهیم داد و سپس تلاشهایی را خواهیم دید که برای غلبه بر این تصویر صورت گرفت، تا منطق توالی زمانی را به نفع برداشتی از زمان کنار بزند که معرف یک کیفیت است تا یک کمیت. این برداشت کیفی از زمان ما را به مفهوم وقفه و گسست می‌رساند که بناست بدیلی برای تصویر خطی از زمان متوالی پیوسته باشد. بحث دربارهٔ این مفهوم از زمان به منزلهٔ وقفه، بخش اصلی جلسات این دوره را تشکیل خواهد داد. این گسست که بر خلاف باور فلسفهٔ سنتی همبودگی لحظه‌ها و آنات را ممکن می‌کند، منظر تازه‌ای برای مواجهه با تاریخ و تولید ادبی باز می‌کند؛ و بدین ترتیب در انتها می‌توانیم از طریق همین مواجهه، مفهوم کرونوتوپ را بازخوانی کنیم.
•••
طول دوره: ۵ جلسه
زمان: چهارشنبه‌ها، ۱۸ تا ۱۹:۳۰
تاریخ شروع دوره: ۹ آبان

⭕️ برای ثبت نام و جزئیات دیگر، فقط به تلگرام یا واتس‌اپ با این شماره پیام بدهید یا تماس بگیرید: ۰۹۰۲۶۰۵۶۴۶۷
پاسخ‌گویی: شنبه تا چهارشنبه، از ساعت ۱۴ تا ۲۰
#خوانش_مدرسه_روایت_است

••حضوری_آنلاین••

ژاک لکان در مقام فیلسوف
مفاهیم کلیدی لکان، از «مرحله‌ی آینه‌ای» تا «سکسوالیته»
با
مهرداد پارسا،
دانش‌آموخته‌ی دکترای فلسفه (فلسفه و روانکاوی) از دانشگاه باری
و پژوهشگر فلسفه‌ی قاره‌ای، پساساختارگرایی، پست‌مدرنیسم، روانکاوی، فمینیسم و سینما.
•••
ژاک لکان شاید پس از فروید، مهم‌ترین چهره‌ی جریان روان‌کاوی باشد، و با این همه، اهمیت او بیش از آن‌که صرفاً به واسطه‌ی مساعدت‌های روان‌کاوانه‌اش باشد، برآمده از فضایی است که برای فهم فلسفیِ روان‌کاوی گشوده است. این رویکرد را البته می‌توان برآمده از تأملات فراروان‌شناختیِ خودِ فروید دانست که در آثار او از جستار «امر غریب» (۱۹۱۹) به بعد مشهود است. بدین قرار، شعار «بازگشت به فرویدِ» لکان بیشتر با چیزی پیوند می‌خورد که می‌توانیم آن را تسامحاً «فروید متأخر» نام دهیم که به جای تمرکز بر رویکردهای بالینی، بر جنبه‌های نظری متمرکز است. لکان در نخستین متن رسمی خود با عنوان «مرحله‌ی آینه‌ای» گرچه صورت‌بندی نوینی از تکوین اگو در معنای روان‌کاوانه به دست می‌دهد، اما در عین حال در برابر هر تفکری که مبتنی بر کوگیتوی دکارتی باشد نیز موضع می‌گیرد و از این رو روشن می‌کند که قصدش در ترازی فلسفی-روان‌کاوانه، واسازی خودِ تفکر فلسفیِمدرن است. در عین حال، او ساختارگرایی سوسوری را برمی‌گیرد و آن را به شالوده‌ی ماتریالیستیِ فروید مجهز می‌کند و از این طریق پساساختارگرایی خود را صورت‌بندی می‌کند. از این رو، نزد متفکران پساساختارگرا و فلاسفه‌ی معاصری که کشف فرویدی ناخودآگاه را به یکی از مبانیِ تفکر خویش بدل ساخته‌اند، هیچ ارجاعی به فروید و روان‌کاوی نمی‌تواند بدون مواجهه‌ای مستقیم یا غیرمستقیم با لکان اتفاق بیافتد. او با بازنگری در بسیاری از مفاهیم روان‌کاوانه از منظر نظری امکانی را برای فهم دقیق‌تر ماهیت سوژه و تکوین اگو، زبان سوژه و پیوندش با ناخودآگاه، سکسوالیته و بسیاری چیزهای دیگر فراهم می‌کند. در این دوره تلاش می‌کنیم تا زمینه‌های فلسفیِ رویکرد لکان را ترسیم کنیم و با شرح مفاهیم اصلی روان‌کاوی او به درکی از جهان فکری وی دست یابیم.
•••
سرفصل جلسات:
جلسه‌ی اول: نخستین مساعدت‌های لکان (لکان و فروید، لکان و فلسفه، مرحله‌ی آینه‌ای، کوگیتو در برابرِ سوژه‌ی چندپاره، شکستِ سوبژکتیویته، نقطه‌ی کاپیتون و ...).
جلسه‌ی دوم: نظم‌های سوژه (امر تصویری، امر نمادین، امر واقعی، گره‌ی برومئی، ابژه‌ی میل و دیگری بزرگ و ...).
جلسه‌ی سوم: زبان، ناخودآگاه و سکسوالیته (ساختار دال و مدلولی ناخودآگاه، قانون پدر، میل جنسی، خسران و ماخولیا، مکان و اگزیستانس و ...).

شرکت در این دوره به دانشجویان و علاقه‌مندان فلسفه، روان‌کاوی، نظریه‌ی هنر، زبان‌شناسی پیشنهاد می‌شود.

📌 طول دوره: ۳ جلسه
زمان: یکشنبه‌ها، ۱۸ تا ۲۰
شروع دوره: ۶ آبان
⭕️ برای ثبت نام و جزئیات دیگر، فقط به تلگرام یا واتس‌اپ با این شماره پیام بدهید یا تماس بگیرید: ۰۹۰۲۶۰۵۶۴۶۷
پاسخ‌گویی: شنبه تا چهارشنبه، از ساعت ۱۴ تا ۲۰
#خوانش_مدرسه_روایت_است

••حضوری••
جستار: از مبانی تا نگارش
با
نوید پورمحمدرضا
•••
طول دوره: ۱۰ جلسه
زمان: شنبه‌ها، ۱۸ تا ۲۲
تاریخ مصاحبه: ۱۴ مهر
تاریخ شروع دوره: ۲۸ مهر
•••
اسکات سَندِرز، منتقد ادبی و جستارنویسِ امریکایی، از جستار در عصر تفکراتِ بسته‌بندی‌شده دفاع می‌کند و آن را فرمی آزاد و رهایی‌بخش می‌خواند و می‌نویسد: «جستارْ یورشِ یک آماتور به جهانِ متخصصان است... جستارْ مأمنی‌ست برای صداهای متمایزِ شخصی در عصر وراجی‌های بی‌امضاء‌ونشان». جستار برای سَندِرز با فردیت و تشخصِ فردی، با زبانِ فرد، با روایت او، با مود و مزاجِ او، با شهامت او، و با شانس‌ها و احتمالاتِ او معنا پیدا می‌کند و دفاعیه‌ای‌ست در برابر همگون‌سازی‌های ایدئولوژیکِ از بالا به پایین. جستار برای سَندِرز یک پروژه‌ی شخصیِ عمیقاً جمعی‌ـ‌سیاسی است. اما جُستاری که سَندِرز از آن حرف می‌زند چگونه فرم نوشتاری‌ای است؟ چطور متولد می‌شود و چطور به دوام خود، به شنیده شدن خود، به اتصال خود به دیگر صداها و جهان‌ها، اُمید می‌بندد؟ تا کجا این فرم نوشتاریْ شخصی است و از کجا از خلوتِ شخص فاصله می‌گیرد و دستش را رو به سوی جهان بیرون دراز می‌کند؟ چطور نوشته می‌شود و قوام می‌یابد؟ آیا قواعدی در کار است، مثلاً ساختاری هر چند منعطف و گشوده؟ این صدای شخصی چطور کیفیتی روایی به خود می‌گیرد، در یک خط روایی حل می‌شود، و ذیل «ناداستان روایی» خود را تعریف می‌کند؟
دوره‌ی پیش‌رو در پی پاسخ به چنین سوالاتی است و از آن‌جا که در امتداد دوره‌‌ی قبل که مختص «روایت غیرداستانی» بود، قرار می‌گیرد، لذا دانسته‌ها و آگاهی‌هایی را پیش‌فرض می‌گیرد و مسیر خود را آغاز می‌کند. البته این دوره، برخلاف دوره‌ی قبل، صرفاً خود را به سطح مبانی و مباحثِ نظری محدود نمی‌کند، بلکه در کنار مرور مبانیِ جستار، نگارشِ جستار و قدم‌ها و مسیرها و موانع پیش‌روی آن را هم مدنظر قرار می‌دهد. بنابراین، دوره‌ی آتیْ قالبی کارگاهی دارد و نیمی از زمان جلسات، یکسر، به بررسیِ تمرین‌ها و تجربه‌های جستارانه‌ی حاضران اختصاص پیدا می‌کند. جستار یک گونه‌ی نوشتاریِ سیال، گریزپا و بسیار متلون است، و مرورِ مصادیق آن بر این تلون و گریزپایی صحه می‌گذارند. گاه رختِ داستان به تن می‌کند و جلوه‌ای فیکشنال می‌یابد و گاه ظاهرِ یک رساله یا مقاله را به خود می‌گیرد و وجهی علمی‌ـ‌دانشگاهی می‌یابد. جستار به این گشودگی و تلونِ مزاجش زنده است. شناخت این فرم و مهارت در نگارش آن نیازمند مواجهه با جستار در گونه‌گونی‌اش است.
📌 این کارگاه نظر به تکالیفی که دانشجویان در هر جلسه خواهند داشت،
یک‌ هفته ‌در ‌میان برگزار خواهد شد.

⭕️ برای ثبت نام و جزئیات دیگر، فقط به تلگرام یا واتس‌اپ با این شماره پیام بدهید یا تماس بگیرید: ۰۹۰۲۶۰۵۶۴۶۷
پاسخ‌گویی: شنبه تا چهارشنبه، از ساعت ۱۴ تا ۲۰
#خوانش_مدرسه_روایت_است

••آنلاین••
کارگاه «مرورنویسی بر ادبیات داستانی»
با علی شروقی
•••
دوره مرورنویسی بر ادبیات داستانی مختص مرور رمان و مجموعه‌داستان است. در این دوره‌ شیوه‌های مرور آثار داستانی، در قالب کار کارگاهی و مبتنی بر نمونه‌های شاخص مرورنویسی، مرور عملیِ آثاری داستانی از جانب مدرس، انجام تکلیف کلاسی از جانب دانشجویان و بررسی و ارزیابی تکالیف درسی، آموزش داده می‌شود.

از آنجا که یکی از ملزومات یک مرور جذاب نثر پاکیزه و راحت و خوشخوان است، در جلسات مختلف دوره به خواندن نمونه‌هایی از مرورهای نجف دریابندری، قاسم هاشمی‌نژاد و محمدعلی سپانلو، که از مرورنویسان شاخص ادبیات داستانی هستند، می‌پردازیم.

سرفصل جلسات:

۱. مقدماتی در تعریف مرور کتاب و توضیح تفاوت‌ها و اشتراکات مرورنویسی با نقد، معرفی ملزومات اولیۀ مرورنویسی و اینکه یک مرورنویس در درجۀ اول و قبل از هرچیز باید دارای چه مهارت‌هایی باشد، بحثی درباب خواندن خلاق که مهارتی ضروری برای مرورنویسی است، توضیح دربارهٔ تفاوت‌ها و شباهت‌های مرور رمان و مجموعه‌داستان و توضیح دربارهٔ شیوه‌های خلاصه‌نویسی کتاب بر اساس نوع مرور.

۲. انواع مرور:
- مرور توصیفی (همراه با خواندن نمونه یا نمونه‌هایی از مرور توصیفی)
- مرور انتقادی (همراه با خواندن نمونه‌هایی از مرور انتقادی)
- مرورهای کوتاه و مرورهای تبلیغی (همراه با خواندن نمونه‌هایی از این نوع مرورها)

۳.
- مرور ساختارمحور (همراه با خواندن نمونه‌ یا نمونه‌هایی از مرور ساختارمحور)،
- مرور متکی بر پیش‌زمینه‌ها و پیوندها و زمینه‌های تاریخی و ژانری اثر (همراه با خواندن نمونه‌هایی از این نوع مرور)
- مرور همراه با معرفی نویسنده (همراه با خواندن نمونه‌هایی از این نوع مرور)
- مرور جامع (شامل معرفی نویسنده، زمینه‌های تاریخی و ژانری و مرور ساختاری).

۴. مرور جامع رمان کوتاه «جای خالی سلوچ» محمود دولت‌آبادی


۵. مرور جامعِ رمان کوتاه «مسخ» فرانتس کافکا


۶. مرور توصیفی مجموعه داستان «کتاب اوهام گوناگون» نوشتۀ عومور ایکلیم دمیر

۷. خواندن تکالیف درسی دانشجویان و بررسی تکالیف

📌 ملزومات حضور در دوره:
- تعهد به انجام تکالیف و نوشتن حداقل یک مرور بر یک رمان یا مجموعه‌داستان ایرانی یا خارجیِ ترجمه‌شده.
- مروری که به‌عنوان تکلیف درسی نوشته می‌شود از بین رمان‌ها یا مجموعه داستانهایی باشد که امسال (یعنی سال ۱۴۰۳) در ایران منتشر شده‌اند (ترجمه یا تألیف فرقی نمی‌کند).
- بهتر است شرکت‌کنندگان در این کارگاه، از پیش از شروع جلسۀ اول کلاس، رمان یا مجموعه داستانی را که می‌خواهند به‌عنوان تکلیف درسی روی آن مرور بنویسند انتخاب و مطالعۀ آن را شروع کنند و در طول برگزاری کلاس، با توجه به آموزش‌هایی که در کلاس ارائه می‌شود، روی مروری که می‌خواهند در جلسۀ پایانی ارائه دهند کار کنند.
- با توجه به اینکه انواع مرورها در کلاس آموزش داده می‌شود، شرکت‌کنندگان در انتخاب اینکه چه نوع مروری بنویسند آزادند. فقط در صورت انتخاب مرور کوتاه، لازم است یکی از انواع مرورِ بلند نیز نوشته شود.

📌 جلسات اول تا ششم ۱۲۰ دقیقه و جلسه هفتم ۱۸۰ دقیقه برگزار خواهد شد.

زمان: سه‌شنبه‌ها، :۱۸:۳۰ تا ۲۰:۳۰
شروع دوره: ۱۰ مهر

⭕️ برای ثبت نام و جزئیات دیگر، فقط به تلگرام یا واتس‌اپ با این شماره پیام بدهید یا تماس بگیرید: ۰۹۰۲۶۰۵۶۴۶۷

پاسخ‌گویی: شنبه تا چهارشنبه، از ساعت ۱۴ تا ۲۰
#خوانش_مدرسه_روایت_است

••آنلاین••

اِلِژی؛
چهار گفتار دربارهٔ رنج کشیدن
با
اشکان شریعت

اکساندر پوستل می‌گفت: «کسی نمی‌پذیرد که زندگی هر فرد شیوة ویرانی خودش را دارد و به همین دلیل غم فرد را تحمل‌پذیر می‌پندارند.» این باور نقطه‌ی عزیمت ماست؛ ما رنج‌های بزرگِ تحمل‌ناپذیر را تحمل نمی‌کنیم زیرا «اگر ناامیدی از حدی فراتر برود، جان آدمی در بهت، شوریدگی یا انکار فرو می‌رود.» اما ما ناچاریم که رنج‌های تحمل‌پذیر را تحمل کنیم، ناچاریم برای مواجهه با این رنج‌ها آماده شویم و البته ناچاریم بابت شکست‌ها و لغزش‌هایمان ملامت کنیم و ملامت شویم. در این دوره برآنیم تا به همین شیوه‌های منحصر به فرد ویرانی نگاهی داشته باشیم: ابتدا به مسئله‌ي رنج در پیوند با اسطوره‌ي ایزدان شهید‌شونده خواهیم پرداخت و سپس به ایده‌هایی پیرامون رنج زیستن و اضطراب بودن در جهان نظر می‌کنیم. در جلسه‌ي سوم برمبنای این ایده‌ی بارت پیش‌ می‌رویم که چگونه هرکس آهنگ رنج‌کشیدن خودش را دارد و مراقبت از سوگ خویش یا سوگ‌دیگری مبتنی بر درک همین ایده است. در نهایت در جلسه‌ي چهارم نگاهی به مسئله‌ی رنج‌های کوچکی داریم که تحمل‌کردن‌شان مي‌تواند از تحمل‌ خارج شوند؛ آن‌جا که فهم آسیب‌پذیری می‌تواند به ما کمک کند، زیرا «انسان هرگز بیش‌ از زمانی که درد مي‌کشد، تنها نیست.»
•••
سرفصل جلسات:
- اسطوره‌ي رنج؛ درباره‌ي ایزدان شهیدشونده
- رنجِ بودن: درباره‌ي رنجِ زندگی
-رنجِ نبودن: درباره‌ي تحمل رنجِ سوگواری
- در ستایش آسیب‌پذیری: درباره‌ي رنجِ مضاعف رنج‌های تحمل‌پذیر

زمان: یکشنبه‌ها، ۱۸ تا ۲۰
شروع دوره: ۸ مهر
•••
⭕️ برای ثبت نام و جزئیات دیگر، فقط به تلگرام یا واتس‌اپ با این شماره پیام بدهید یا تماس بگیرید: ۰۹۰۲۶۰۵۶۴۶۷

پاسخ‌گویی: شنبه تا چهارشنبه، از ساعت ۱۴ تا ۲۰
#خوانش_مدرسه_روایت_است

••آنلاین••
#مدرسه_ناداستان
دوره پنجم، ترم دوم

جستار: از مبانی تا نگارش
با
نوید پورمحمدرضا
•••

طول دوره: ۱۰ جلسه
زمان: شنبه‌ها، ۱۹ تا ۲۳
تاریخ شروع: ۲۴ شهریور
تاریخ مصاحبه آنلاین: دو‌شنبه، ۱۹ شهریور

اسکات سَندِرز، منتقد ادبی و جستارنویسِ امریکایی، از جستار در عصر تفکراتِ بسته‌بندی‌شده دفاع می‌کند و آن را فرمی آزاد و رهایی‌بخش می‌خواند و می‌نویسد: «جستارْ یورشِ یک آماتور به جهانِ متخصصان است... جستارْ مأمنی‌ست برای صداهای متمایزِ شخصی در عصر وراجی‌های بی‌امضاء‌ونشان». جستار برای سَندِرز با فردیت و تشخصِ فردی، با زبانِ فرد، با روایت او، با مود و مزاجِ او، با شهامت او، و با شانس‌ها و احتمالاتِ او معنا پیدا می‌کند و دفاعیه‌ای‌ست در برابر همگون‌سازی‌های ایدئولوژیکِ از بالا به پایین. جستار برای سَندِرز یک پروژه‌ی شخصیِ عمیقاً جمعی‌ـ‌سیاسی است. اما جُستاری که سَندِرز از آن حرف می‌زند چگونه فرم نوشتاری‌ای است؟ چطور متولد می‌شود و چطور به دوام خود، به شنیده شدن خود، به اتصال خود به دیگر صداها و جهان‌ها، اُمید می‌بندد؟ تا کجا این فرم نوشتاریْ شخصی است و از کجا از خلوتِ شخص فاصله می‌گیرد و دستش را رو به سوی جهان بیرون دراز می‌کند؟ چطور نوشته می‌شود و قوام می‌یابد؟ آیا قواعدی در کار است، مثلاً ساختاری هر چند منعطف و گشوده؟ این صدای شخصی چطور کیفیتی روایی به خود می‌گیرد، در یک خط روایی حل می‌شود، و ذیل «ناداستان روایی» خود را تعریف می‌کند؟
دوره‌ی پیش‌رو در پی پاسخ به چنین سوالاتی است و از آن‌جا که در امتداد دوره‌‌ی قبل که مختص «روایت غیرداستانی» بود، قرار می‌گیرد، لذا دانسته‌ها و آگاهی‌هایی را پیش‌فرض می‌گیرد و مسیر خود را آغاز می‌کند. البته این دوره، برخلاف دوره‌ی قبل، صرفاً خود را به سطح مبانی و مباحثِ نظری محدود نمی‌کند، بلکه در کنار مرور مبانیِ جستار، نگارشِ جستار و قدم‌ها و مسیرها و موانع پیش‌روی آن را هم مدنظر قرار می‌دهد. بنابراین، دوره‌ی آتیْ قالبی کارگاهی دارد و نیمی از زمان جلسات، یکسر، به بررسیِ تمرین‌ها و تجربه‌های جستارانه‌ی حاضران اختصاص پیدا می‌کند. جستار یک گونه‌ی نوشتاریِ سیال، گریزپا و بسیار متلون است، و مرورِ مصادیق آن بر این تلون و گریزپایی صحه می‌گذارند. گاه رختِ داستان به تن می‌کند و جلوه‌ای فیکشنال می‌یابد و گاه ظاهرِ یک رساله یا مقاله را به خود می‌گیرد و وجهی علمی‌ـ‌دانشگاهی می‌یابد. جستار به این گشودگی و تلونِ مزاجش زنده است. شناخت این فرم و مهارت در نگارش آن نیازمند مواجهه با جستار در گونه‌گونی‌اش است.
📌 این کارگاه نظر به تکالیفی که دانشجویان در هر جلسه خواهند داشت،
یک‌ هفته ‌در ‌میان برگزار خواهد شد.

⭕️ برای ثبت نام و جزئیات دیگر، فقط به تلگرام یا واتس‌اپ با این شماره پیام بدهید یا تماس بگیرید: ۰۹۰۲۶۰۵۶۴۶۷
پاسخ‌گویی: شنبه تا چهارشنبه، از ساعت ۱۴ تا ۲۰
#خوانش_مدرسه_روایت_است

••حضوری_آنلاین••
کارگاه «بر اساس عکس‌های خانوادگی»؛
تجربه‌ورزی در طراحی و خلق پروژه‌های هنری
با
افسانه کامران
سارا زندوکیلی

این کارگاه آخرین کارگاه درباره عکس‌های خانوادگی است؛ در دوره اول به مفهوم خانواده در عکس‌های خانوادگی، شیوه‌های حفظ و نگهداری این عکس‌ها و همچنین پرتره‌های خانوادگی و دلایل اهمیت آنها در تاریخ عکاسی پرداختیم. دوره دوم بر چهار شیوه تحلیل عکس‌های خانوادگی (پدیدارشناسی، روایت‌پژوهی، نشانه‌شناسی و تحلیل گفتمان) متمرکز بود. دوره سوم قرار است با شناخت نسبی که درباره این عکسها کسب کرده‌ایم، بر اساس ایده‌های هر یک از شرکت‌کنندگان
درباره عکس‌های خانوادگی و یادگاری پروژه‌ها یا آثاری در قالب‌هایی چون ویدیوآرت، فوتوکلاژ، فوتومونتاژ، عکس، چیدمان، عکس- جستار و ... و با تسهیل‌گری چند راهبر در این حوزه برگزار شود. طبیعی است که این دوره چندان نظری و تئوریک نخواهد بود و تمرکز کارگاه بر تجربه و کار عملی است.
با توجه به عملی و تعاملی بودن کارگاه در جلسات اول تا چهارم یک بخش از کلاس به مرور و طرح مباحث اختصاص خواهد یافت و بخش دوم به بررسی و ارزیابی ایده‌ها و چگونگی اجرای آنها در رسانه‌های متفاوت. همچنین به منظور داشتن فرصت کافی برای انجام تمرین‌ها و مطالعات جلسات پنجم تا هشتم کارگاه یک‌هفته‌درمیان برگزار خواهد شد.
•••
سرفصل جلسات:
۱- بخش اول: معرفی آثار هنرمندان و پروژه‌های طراحان خارجی بر اساس عکسهای خانوادگی و یادگاری
بخش دوم: گفتگو و بررسی ایده‌های شرکت‌کنندگان به صورت گروهی

۲- بخش اول: معرفی آثار هنرمندان ایرانی متمرکز بر عکسهای خانوادگی و یادگاری و تجربیات شخصی
بخش دوم: مقوله‌بندی ایده‌ها از لحاظ موضوعی و نوع متریال و رسانه انتخابی، تشکیل گروه‌ها و ...

۳- مقوله‌بندی و تحلیل گفتمان آثار هنرمندانی ایرانی و خارجی معرفی شده در جلسات پیشین
بخش دوم: شروع کار هر گروه با راهبر یا تسهیلگر گروه

۴- بخش اول: معرفی منابع تصویری و آرشیوی و مطالعاتی بر اساس ایده‌های هر گروه
بخش دوم: چگونگی استفاده از این منابع و راهنمایی هر یک از شرکت‌کنندگان برای به کارگیری آنها.

۵- بخش اول: گفتگوی جمعی درباره پروژه‌ها و مراحل اجرایی کردن ایده‌ها
بخش دوم: گفتگوهای فردی بین تسهیلگران و شرکت‌کنندگان

۶- چالشهای اجرا، بازنگری: (بخش اول و دوم) گفتگوهای فردی و گروهی بین تسهیلگران و شرکت کنندگان و راهبری ایده‌ها و طرح‌ها

۷- بخش اول: ارائه نهایی آثار و گفتگو درباره ویژگی‌های هر یک از آنها
بخش دوم: ارزیابی و گفتگو درباره آثار با دعوت از هنرمندان و فعالین حوزه تجسمی و هنرهای چندرسانه‌ای.

۸- ممکن است برخی از شرکت‌کنندگان با توجه به موضوع و شیوه ارائه یا بنا به درخواست خود به یک جلسه همراهی بیشتر نیاز داشته باشند که در جلسات آخر مشخص خواهد شد.

📌 ظرفیت کارگاه محدود است.
با توجه به پروژه‌محور بودن کارگاه پیشنهاد می‌شود شرکت‌کنندگانی که ساکن تهران هستند، حتما به شیوه حضوری در کارگاه شرکت کنند.


پیش نیازهای شرکت در کارگاه:
- ارسال رزومه مرتبط با فعالیتهای هنری یا پژوهشی در یک صفحه که نشان دهد موضوع عکسهای خانوادگی و یادگاری یکی از حوزه‌های علاقه‌مندی شماست.
- ارسال پروپوزال یا ایده اولیه ( فرم مربوطه از مسئول ثبت‌نام موسسه خوانش دریافت شود.)

زمان: سه‌شنبه‌ها، ۱۷ تا ۲۰ (در دو بخش با نیم ساعت زمان استراحت)
تاریخ شروع: ۶ شهریور

⭕️ برای ثبت نام و جزئیات دیگر، فقط به تلگرام یا واتس‌اپ با این شماره پیام بدهید یا تماس بگیرید: ۰۹۰۲۶۰۵۶۴۶۷
پاسخ‌گویی: شنبه تا چهارشنبه، از ساعت ۱۴ تا ۲۰
#خوانش_مدرسه_روایت_است

••حضوری-آنلاین••

جستار؛ صورت مکتوب تجربه
با
نیما علوی
•••
هر مکتوبی رد و نشان چیزی است که از سر گذرانده‌ایم یا آن را تجربه می‌کنیم. نقش و نگار روی دیواره‌ها، نشانه‌های به جا مانده روی پاپیروس، همه می‌کوشند با ایجاد شبکه‌ای از نسبت‌ها میان نشانه‌ها، خبری را منتقل یا حکمی صادر کنند؛ از پیشگویی نهایت‌ها بگذریم.

حالا اگر هر مکتوبی به نحو جامع ادبیات نام داشته باشد، آنگاه ادبیات چیزی جز بیان آنچه زندگی می‌کنیم نیست. از ستیز میان کرونوس و زئوس تا طوفان عالم‌گیر نوح، از سفر سیمرغ تا جنگ عالم‌گیر دوم، همه آنچه با نشانگان حفظ شده بیان مواجهه آدمی است با جهان. اما داستان از آنجا غم‌انگیز می‌شود که حقیقت این تجربه مورد پرسش قرار می‌گیرد.

چه پرسش از آنچه حقیقتاً واقع شده باشد (تاریخ)، چه از حقیقت آنچه بیان شده (معنا)، بیان زندگی به محک شناخت حقیقت در می‌آید. زندگی در قالب کلمات، یا دقیق‌تر بیان تجربه زیسته، با مطابقت با حقیقت گره می‌خورد. چیزی که نیچه آن را نیهیلیسم یا قربانی کردن زندگی به پای شناخت می‌نامید. جدا از صدق و کذب آنچه بیان می‌شود (که محتوای علوم را می‌سازد: این که جیوه رساناست، گزاره درستی است یا خطاست) و صورت استنتاج آن (منطق)، در صورت‌های دیگر بیان نیز سرمای کلمات، حرارت نیروهای زندگی را مهار و خاموش می‌کند. چه‌بسا از همان سرآغازهای ستیز شعر و فلسفه، نزاع فایدروس و سقراط بر سر نوشتار چیزی نبوده است جز جستجوی صورتی که بتواند حقیقت زندگی را بیان کند.
به این معنا در دل اتحاد صوری ادبیات و زندگی هم، از آنجا که بیان ادبی با پاتوس یعنی عواطف ما گره خورده، ستیزی جریان دارد که البته مولد است. ستیزی که مولد معناست. شور و حرارت زندگی به ستیز با انجماد و ایستایی کلمات می‌رود. بنابراین حرکت از منطق صدق و کذب به سمت منطق معنا، ظرفیتی را احیا می‌کند که به دنبال بیان بدیلی برای تجربه زندگی است. بیانی که تنش حرکت را درون خود حفظ کند و معرف نگاهی به هستی باشد که مبتنی بر صیرورت و شدن است.
این دوره بناست جستجویی باشد در صورت جستار، جستجویی در صورتی مکتوب که امکانی است برای بیان تجربه.

- جلسه اول به بررسی خود واژه جستار خواهیم پرداخت و می‌کوشیم با رجوع به نمونه‌های مشخص تاریخی، مانند مونتنی یا دولابوئسی، به صورت و ماهیت جستار نزدیک شویم. در این حرکت به مسائل اصلی که مولد صورت جستار بوده‌اند و تفاوت آن را، برای مثال با رساله، مشخص می‌کنند می‌پردازیم.
- جلسه دوم عقب‌تر می‌رویم و به نمونه دیگری از نوشتار، یعنی گفتگو می‌پردازیم. نوعی از نوشتار که هنوز به سنت پیشین دراماتیک خود وفادار است، اما مسئله‌اش عوض شده. بنابراین گفتگوهای سقراط را با هماوردانش در نوشته‌های افلاطون بررسی خواهیم کرد؛ به ویژه نزاع سقراط با فایدروس بر سر صورت نوشتار.
- جلسه سوم بازمی‌گردیم به صورت جستار، اما این بار جلوتر از مونتنی و به سراغ لوکاچ می‌رویم و جستجوی او را برای بیان تجربه زندگی بررسی خواهیم کرد. این تلاش در کتاب «جان و صورت»، او را در گام بعدی به «نظریه رمان» کشاند. هرچند که در نظریه رمان مسئله جن‌زدگی قهرمان داستان نشانی از شکل تجربه انسان معاصر دارد، تمرکز ما بیشتر بر روی صورتبندی لوکاچ از نسبت تجربه و صورت بیان آن است.
- جلسه چهارم بررسی مفهوم تجربه را ادامه می‌دهیم و به مسئله ویرانی تجربه در جهان معاصر می‌پردازیم. این که کدام نحو بیان قادر است چنین تجربه‌ای را بیان کند. لوکاچ به دنبال صورتی می‌گشت که بتواند تجربیات زندگی را وحدت بخشد. اما صورت بیان زندگی تکه‌تکه‌شده چیست؟

📌 زمان: چهارشنبه‌ها، ۱۸:۳۰ تا ۲۰
تاریخ شروع: ۲۴ مرداد


⭕️ برای ثبت نام و جزئیات دیگر، فقط به تلگرام یا واتس‌اپ با این شماره پیام بدهید یا تماس بگیرید: ۰۹۰۲۶۰۵۶۴۶۷
پاسخ‌گویی: شنبه تا چهارشنبه، از ساعت ۱۴ تا ۲۰
#خوانش_مدرسه_روایت_است

••آنلاین_حضوری••

کارگاه داستان
با
مهدی اسدزاده

📌 طول دوره: ۸ جلسه
زمان: دوشنبه، ۱۷ تا ۲۰
شروع: ۲۲ مرداد

هزاران سال است که بشر به ساخت و پرداخت قصه و داستان مشغول و این فن خوشایند را در بسترهای متکثر به کار بسته است. برای آفرینش داستان کافیست چیزهای مختصری را بدانی و مدام تمرین‌شان کنی؛ درست مانند هر فن دیگری آرام‌آرام ماهر می‌شوی. همان‌طور که هر نوازنده یا کشتی‌گیری بر اثر تلاش مستمر به کمال می‌رسد، تو هم قصه‌گویی می‌شوی که بلدی با کلمات پیکره‌ای منسجم و زیبا بیافرینی.
برای نویسنده‌شدن اما باید مثل یک نویسنده ببینی، مثل یک نویسنده بیندیشی و مثل یک نویسنده تحلیل کنی. باید بیاموزی که چطور می‌شود تکه‌تکه‌های قصه را از دل واقعیت جهان بیرون کشید و در عالم سحرانگیز خیال دگرگونش کرد. باید بتوانی ردّ و ریشه هر کدام از قصه‌هایت را از دل تاریخ و اسطوره تا ژرفای ناخودآگاه جمعی مخاطبانت دنبال کنی. باید جادو کردن با کلمه را بیاموزی.
ما در این دوره‌ی کوتاه تلاش می‌کنیم تا داستان نوشتن و نویسنده‌بودن را مشق کنیم.
•••
سرفصل جلسات:
۱- مقدمات و کلیات ( تعریف قصه و تمایز از انواع مشابه ادبی، درون‌مایه، منابع قصه و . . .)
• پلات و شیوه‌ی طراحی اولیه‌ آن
• شیوه‌های توسعه‌ی طرح و ابزارهای خلاقیت در طراحی
۲- تعریفی از عنصر روایت، راوی، زاویه‌ی دید، نظرگاه و ضریب نفوذ ذهنی
• زاویه دیدهای اول شخص، دانای کل و سوم شخص محدود به ذهن
• زاویه دیدهای دوم شخص، نمایشی و گونه‌های دیگر
۳- اجرای داستان
• دینامیسم سه گانه‌ی قصه ( معما، تعلیق و داستان موقعیت)
• خلق صحنه، ابزارهای پیشبرد قصه (روایت موازی، شکست زمانی، ساختارهای هندسی داستان کوتاه)
• ابزارهای توصیف
۴- اجرای داستان
• خلق صحنه
• ریتم
• تناسب
کار کارگاهی و پیشبرد یک قصه از صفر تا صد
۵- شخصیت داستانی، تعریف و تمایزات
• منابع شخصیت داستانی در جهت خلق و شناخت
• شخصیت پردازی و ابزار آن (گفتار، اکت، ذهن، تشریح، فهرست‌سازی، قضاوت دیگران و عوامل دیگر)
• بعد دادن به شخصیت داستانی
• سطوح سه‌گانه‌ی کشمکش شخصیت در داستان
۶- فضاسازی و تعریف آن
• شیوه‌های خلق فضا، مفهوم ایماژ داستانی
• خلق محیط و شبکه‌ی فضا
• شیوه‌های استفاده از دینامیسم فضا در داستان
• سیمبولیسم در فضا
۷- زبان در داستان
• مفهوم زبان داستانی
• منابع زبان داستان
• دیالوگ
• چگونگی بهره بردن از عناصر بیان و بدیع و معانی برای خلق زبان داستانی
۸- نقد داستان نمونه از لحاظ ساختار و عناصر داستان

در بخش دوم تمام جلسات به بررسی داستان نمونه و داستان‌های هنرجویان پرداخته می‌شود.

⭕️ برای ثبت نام و جزئیات دیگر، فقط به تلگرام یا واتس‌اپ با این شماره پیام بدهید یا تماس بگیرید: ۰۹۰۲۶۰۵۶۴۶۷
پاسخ‌گویی: شنبه تا چهارشنبه، از ساعت ۱۴ تا ۲۰
#خوانش_مدرسه_روایت_است