خبرمازندران 🇮🇷🇮🇷

کلمات و واژگان و اصـطلاحات مربـوط به
«دست، دَس» در زبان محلی هزار جریبی یا تَبَری مازندران(بخش دوم)


🍀دَست کیسه ( دَس کیسه) : کیسه ی کوچک (شبیهِ خورجینِ کوچک از وسط نصف شده ) از جنس پارچه سفید ململ  گلدوزی شده یا با نخ کاموا بافته شده ، که قرقره های نخ  و دیگر وسایل کوچک و ریز را داخلش قرار می دادند و سوزن خیاطی حاوی نخ را به قسمت ِ دنباله آن می چسباندند . دست کیسه در واقع جعبه ابزار ِبانوان هزارجریبی بود . که از قسمت اضافی و دنباله یِ کیسه با دو تا میخ از  دیوار  آویزان میشد .

🍀دَستی بَویئِن هِکاردِن : ( اُگِر ، علاقه مند ، تَن بو ) حیوان یا پرنده یِ اهلیِ رام شده  ، که  برای تغذیه از طریق دست یک فرد  یا صاحبش  عادت کرده است،  هرجایی صاحبش میرود پشت سرش میرود در کنارش قرار میگیرد به صاحبش علاقه و اُنس پیدا کرده است.  تغذیه حیوانات اهـلی و وحشی  برای نجات و نگهداری ِ  نوزادانی که والدینشان را در طبیعت از دست دادند، که باعث بقای نسل انها میشود.

🍀دَس دَستی : با بی دقّتی ، بی ملاحظگی ، با بی احتیاطی ، بدون تمرکز .
(دَس دَستی خاش مال ره از دست هِدامه)

🍀دَست اُ : مقداری آب گرم از  آبی که برای پختِ برنج در دیگ مهیا و آماده شده ( دِسکِئله البته بدون نمک ) ، که کنار گذاشته میشود تا روی برنج آبکش شده ریخته شود نمک اضافیِ برنج ، خارج شود غذا شور نشود.

🍀دَس دِل واز  = دست و دلباز ، سخاوتمند ، بخشنده
🍀دَستِک = میخ چوبی فرو رفته داخل دیوار برای آویزان کردن اشیاء

🍀دَست اِنداز=نرده چوبی
🍀دَسماره،  دَستماره،  دَستمره = کمک کار خانواده و بزرگتر ها و شاگرد ماهر

🍀دَس دَکِته=بیمار محتاج و نیازمند ، اُفتاده

🍀دَس یا دَست بَییته = عاشق یا معشوقی که بنا دلایلی،  از ازدواج با یکدیگر منصرف شدند ، نامزدی را بهم زدند ، از هم دیگر جداشدند. همراه و همسفر خویش را در مسیری  رها کردن و جا گذاشتن و همراهی نکردن و جلو افتادن و تنها گذاشتن(بی وفایی)

🍀دَس رَج= هدف گیری و نشانه گیریِ چیزی با دست. ( با انداختن و پرتابِ سنگ به کمک دست بدون استفاده از هیچ ابزاری میوه را از روی درخت هدف میگیرد می اندازد  یا گنجشک را روی درخت شکار میکند.

🍀دَس پَت = دَست پُخت ، مهارت آشپزی ِ کدبانو ، دارای تجربه و دستور غذایی ویژه

🍀دَس سر بوردِن=مشتاق بودن برای چیزی

🍀دَستِش = تنگ دست ، وابسته به دیگری ، بیمار نیازمند و محتاج ، مریضی که برای انجام کار روزمره نیازمند به کمک کسی هست

🍀دَس پِه هاییتِن = شروع به استفاده از وسیله یِ نو ، مصرف و استفاده از ظرف و وسایل و لباسی که به  قبلا خریدیم و جایگزین اجناس و وسایل کهنه و قدیمی کردیم .

🍀دَس نِمِک نِداشّه نِداشته= کنایه از قدر نشناسیِ  افراد ناسپاس که جواب خوبی و لطف را با بدی میدهند

🍀دَس جِه بَر نِنه = یعنی از عهده یِ انجام کاری بر نمی آید ( بی عرضگی )

🍀دَس به دَست هادیم = همکاری کنیم ، مشورت کنیم ( تعاون و کار جمعی تیمی گروهی برای رفع مشکلی)

🍀دَس ره باید مَکِّم ( مُحکَم ) داشتِن = کنایه از قناعت و صرفه جویی ، از مصرف بی رویه و اسراف جلوگیری کردن

🍀دَست دِرِست = نوعی تشکر یعنی کارِت  به درستی پیش برود انجام شود

🍀دَس دِنگُوئِن = دست انداختن ، مسخره کردن

🍀دس چین هِکاردِن = دست چین کردن ِ میوه و چیزی
🍀دس به آب( دَستاب) بُردِن =( بَخشِنِنی) برای رفع مزاج به دستشویی یا توالت یا مُستراح  رفتن

🍀دَس لَوِه = دیگ و قابلمه ای که بیشتر از دیگر دیگ ها ،کدبانو و مادر هزارجریبی  از آن  استفاده میکند . دیگی که مدام دم دست باشد و بیشتر کاربرد دارد.

🍀وَردَست = بشقاب کوچک میوه خوری ، شاگرد و کمک کار ِ استاد

🍀زیردَستی = بشقاب پیش دستی،
بشقاب کوچک برنجی، استکان و نعلبکی داخلش قرار می گرف.

🍀دَس بِراس دَس بِراست بَویئِن ،دست بِلِند هِکاردِن ،= حالتِ بالا آوردن ِ دو دست جهت آماده درگیری
🍀دست دله می نداشتن=بی پول بودن
🍀دستی بخواه بویئن=طلبکار بودن در عوض خوبی
🍀دست میست ادم=خسیس بودن
🍀دست به سرهاکاردِن=دست به سر کردن، از سر خود وا کردن
🍀دست به سیاه و سفید نَزِنده=کاری انجام نمی دهد، تنبل بودن
🍀دست به دامِن بویئن=التماس وخواهش کردن

🍀دست کج=دزد، کسی که دستش کج است و چیزی را از روی مرض برمیدارد.

🍀خاش دست=خوش دست، ابزاری که برای کار مفید باشه مثلا چاقو، دهره، داس،تفنگ 

🆔 هاوست، کانال فرهنگ‌ و‌ هنر مازندران
@Haavest

#هاوست
#هزارجریب
#زبان_مادری
#دست
#بخش_اول
#بخش_دوم

🔻تنوع مدارس با فلسفه تعلیم و تربیت و سند تحول بنیادین منافات دارد.

#بخش_اول

ایجاد فرصت‌های عادلانه و متنوع تربیتی در زمینه‏‌های مختلف علمی، مهارتی، ورزشی، هنری برای بهره‌مندی همه دانش آموزان کشور بر اساس ساحت های شش گانه تعریف شده در تعلیم و تربیت از اهداف اصلی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. در سند تحول بنیادین، فصل هفتم هدف های عملیاتی و راهکارها، هدف عملیاتی ۶ بر «تنوع بخشی به محیط‏‌های یادگیری در فرآیند تعلیم و تربیت رسمی عمومی» و هدف عملیاتی ۱۶  بر  «تنوع بخشی در ارائه خدمات آموزشی و فرصت‏‌های تربیتی متناسب با  مصالح جامعه، نیازها و علایق دانش‏‌آموزان در راستای شکوفایی استعدادهای آن ها» تأکید می نماید.

با توجه به تأکیدات سند تحول، تنوع مدارس به خصوص مدارس خاص (تیزهوشان، نمونه دولتی و ...) نه تنها نابرابری عدالت آموزشی را در پی دارد بلکه محدود کردن دانش آموزان این مدارس برای کسب رتبه برتر در کنکور، باعث محروم شدن مدارس دولتی از حضورِ دانش آموزان مستعد می گردد؛ جدایی آن ها از محیط های اجتماعی واقعی، در کسب مهارت های زندگی و روابط انسانی، تعادل و موازنه ی یک جامعه دربرگیرنده ی سلایق متفاوت با وجود تفاوت های فردی را با آسیب های اجتماعی جبران ناپذیر روبرو می نماید.

در بسیاری از کشورها تنوع و انعطاف در روش، برنامه، محتوا و شیوه مشارکت و نظارت اولیاء در مدارس به جای  تنوع مدارس، مد نظر نظام آموزش و پرورش می باشد. از طرف دیگر جداسازی بخشی از دانش آموزان کشور از سایر دانش‌‏آموزان سبب می‌شود هم این دانش‏‌آموزان از مواهب یک اجتماع عادی که در آینده با آن مواجهه خواهند شد کم بهره باشند و هم سایر دانش آموزان نحوه صحیح مواجهه با دیگر دانش آموزان با استعدادتر یا کم استعدادتر و کم توان‏تر از خود را به خوبی یاد نگیرند. در یک نظام آموزشی متعادل دانش‌آموزان تیزهوش، عادی و حتی کم‌هوش باید در کنار هم زندگی کنند، از یکدیگر یاد بگیرند، به یکدیگر کمک کنند چراکه قرار است در جامعه در کنار هم زندگی و کار کنند.

حجت‌اله بنیادی، استاد دانشگاه و پژوهشگر عرصه تعلیم و تربیت، الزام یک اجتماع سالم را در پذیرش این تفاوت‏‌ها و تنوع‌ها در شرایط زندگی افراد مختلف و یادگرفتن مواجهه صحیح با آنها مطرح می کند و معتقد است خلاصه کردن استعداد و هوش در دو یا چند درس و یا زمینه خاص و محدود و تمرکز و توجه به آنها، نادیده گرفتن استعدادهای برتر بخش عظیمی از دانش‏‌آموزان و در نگاه کلان مانع شکوفایی متناسب و به موقع استعدادهای جامعه می گردد. 

🆔 @khabaremazandaran