🖊 بینایی ممنوع
به مناسبت
#پنجاهمین سال انتشار کتاب
#کویرکتاب "کویر"پنجاه ساله شد. علی شریعتی در ماههای آخر سال 1348 کویر را به خرج خودش به دست چاپخانه طوس در مشهد میسپارد تا کتابی را که بعدها از جنس «بینایی ممنوع » مینامد راهی کوچه و خیابان کند.
در سال 1349، شریعتی دیگر فقط استاد دانشکده ادبیات
#مشهد نیست. او دیگر چندین مُهر بر پیشانی دارد: چهره دانشگاهی، متفکر مذهبی و ناراضی سیاسی و... علاوه بر این همه، بارِ نام شریعتی است که در مشهد دههٔ بیست سی چهل، به یمن فعالیت های سیاسی_فرهنگی استاد محمد تقی شریعتی در «کانون نشر حقایق اسلامی»نامی است آشنا و سنگین. تثلیثی جذاب که می تواند زندان هم باشد. با این همه شریعتی در همین سال از سوی متولیان این سه حوزه مورد حمله است: مدیریت دانشگاه از او ناراضی است (از غیبت هایش، از مدرکش، از سفرهای پی در پی اش به تهران، از بی اعتنایی اش به مقرارت)؛ متولیان مذهبی به سخنانش مشکوک اند و بنیانگذاران حسینیه ارشاد برای حذف او از لیست سخنرانان تحت فشار هستند؛ ساواک چندین بار طی سال 48-49 او را فرامیخواند، تحت تعقیب است، اظهاراتش در کلاس گزارش می شود اما محافل سیاسی هم خیلی دل خوشی از او ندارند(در میانشان زیاد ظاهر نمیشود، میل به خلوت دارد و...). شرایط سیاسی ایران هم همه می دانیم که با شکل گیری گروههای چریکی مسلح رادیکالیزه شده است. (اسفند همین سال است که سیاهکل اتفاق میافتد) کویر در چنین شرایطی به چاپ میرسد و برخلاف تصور، محصول ایام خلوت نشینی و تأملات عرفانی یک «بریده از غیر و خزیده در خویش» نیست. نویسنده «کویر» و سخنران «امت و امامت»(فروردین 1348) متعلق به یک دورهاند. همین شریعتی سی و هفت ساله است که علیرغم مهرهایی که بر پیشانی دارد تصمیم گرفته است به هر ترتیب باز صدای یک «خودِ» دیگری را درآورد که مرسوم نیست؛ با سیاست، دانشگاه و نهاد دین کاری ندارد و بیشباهت به کلیشههای روشنفکری زمانه است. به خصوص روشنفکری مذهبی. در آن سال ها به جز «
#شاعر» کدام روشنفکر و یا چهرهٔ سیاسی از این خود پرده برداشته و با دیگران در میان گذاشته است.
واقعیت این است که کتاب «کویر» تحت شعاع شریعتیِ ارشاد قرار میگیرد و دیده نمیشود. شریعتی اما با چاپ این کتاب معلوم است که منتظر نگاه دیگری است به خودش (شاید برای همین است که شاعر را فرامیخواند)؛ یا برای تحت شعاع قرار دادن تصویری که از او در حال شکل گرفتن است و او از زندانی شدن در آن هراس دارد؛ یا برای اینکه با مخاطبش صادق باشد؛ یا از سر وفاداری به خودش، به خودهایش.
شریعتی خود سبک «کویر» را تعیین کرده:
#بث_الشکوی. تعریف او از بث الشکوی این است: «خود را نالیدن». دایره المعارف میگوید: «آشکارکردن راز و پراکنده ساختن آن»، شکایت از زمانه و حدیث رنج. بث الشکوی را به نوعی اتوپرتره و یا خودچهره نگاری هم میشود ترجمه کرد. جهانی پر از فیلترینگ و در پی راهحلهایی برای شکستن فیلترها.
«کویر» چه تجربهٔ خوردن میوه ممنوع باشد و خودآگاهی بر عریانی خویش، دست تنهایی و سراسیمگی و چه تلاشی برای پل زدن میان سنت های معنوی متعدد بشر، تجربه ابراهیمی موسس بودن است، معمار کعبه ایمان خویش بودن...
#سوسن_شریعتی#شریعتیمجلهٔ
#کرگدن شماره ۱۳۲
📌 مطالعه کامل متن اینجا
👇@Shariati_SCF🌹@ketabeabii