دورنما

#گلچین_پنج_فصل_دورنما (۹)
#ویدئو #گفت‌وگو

▪️خیلی دور، خیلی نزدیک
ده مصاحبه با پژوهشگران ساکن خارج ایران

🔹در طی سه سال گذشته، در قالب مجموعۀ «خیلی دور، خیلی نزدیک» به میزبانی زهیر میرکریمی، ده نشست زنده با استادان و پژوهشگران ایرانی ساکن خارج ایران در اینستاگرام برگزار کردیم. این گفت‌وگوها را ـ اگر پسندیدید ـ به دیگرانی پیش‌نهاد کنید.

۱. قرآن مورخان: تفسیری تاریخی‌ـ‌انتقادی
مجید سلیمانی (پاریس)
آپارات | یوتوب | پادکست

۲. مدافعه‌جویی‌های آشکار و پنهان در اسلام‌پژوهی
مجید دانشگر (دانشگاه فرایبورگ)
آپارات | یوتوب | پادکست

۳. عربستان در دوران باستان متأخر
مجید منتظرمهدی (دانشگاه آکسفورد)
آپارات | یوتوب | پادکست

۴. تعامل زردشتیان و مسلمانان در بغداد سدۀ سوم
کیانوش رضانیا (دانشگاه بوخوم)
آپارات | یوتوب | پادکست

۵. نسخه‌پژوهی از مکه تا ملبورن
لیلا الحق (دانشگاه موناش)
آپارات | یوتوب | پادکست

۶. ایزوتسو: اسلام‌پژوهی و فلسفۀ شرقی
بهمن ذکی‌پور (دانشگاه میجی)
آپارات | یوتوب | پادکست

۷. نهضت ترجمه: از ایران به اسلام
محسن ذاکری (دانشگاه بوخوم)
آپارات | یوتوب | پادکست

۸. ادبیات سریانی و زیرمتن‌های قرآن
سجاد امیری باوندپور (پژوهش‌گر مستقل)
آپارات | یوتوب | پادکست

۹. سلف‌گرایی شیعی در ایران
محمدفضل‌هاشمی (دانشگاه اوپسالا)
آپارات | یوتوب | پادکست

۱۰. بازخوانی روایت‌های گسترش اسلام
خداداد رضاخانی (دانشگاه لیدن)
آپارات | یوتوب | پادکست


#دورنما_ببینیم
#دورنما_بشنویم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#گلچین_پنج_فصل_دورنما (۸)
#ویدئو #گفت‌وگو

▪️گفت‌وگو با اسلام‌پژوهان
یازده مصاحبه در باب مطالعات آکادمیک اسلام

🔹در طی پنج سال گذشته، یازده مصاحبه با پژوهش‌گران ایرانی و غیرایرانیِ مطالعات اسلام، به میزبانی فاطمه مصلح زاده، منتشر کردیم که نسخه‌های گوناگون آنها در صفحات مجازی دورنما در دسترس‌اند. اگر این گفت‌وگوها را پسندیدید، به دیگرانی پیش‌نهاد کنید.

۱. رهیافت‌های نو به اسلام‌شناسی در جهان اسلام / مهرداد عباسی
متن گفت‌وگو پادکست گفت‌وگو
ویدئو (آپارات) ویدئو (یوتوب)

۲. رهیافت‌های نو به اسلام‌پژوهی بیرون از جهان اسلام / مهرداد عباسی
متن گفت‌وگو پادکست گفت‌وگو
ویدئو (آپارات) ویدئو (یوتوب)

۳. تحولات و دیدگاه‌ها در تاریخ‌نگاری اوایل اسلام / مهدی شاددل
متن گفت‌وگو پادکست گفت‌وگو
ویدئو (آپارات) ویدئو (یوتوب)

۴. نسبت دین‌پژوهی و مطالعات اسلام / فاطمه توفیقی
متن گفت‌وگو پادکست گفت‌وگو
ویدئو (آپارات) ویدئو (یوتوب)

۵. کاربرد رویکرد تاریخی و تاریخ انگاره در مطالعات اسلام / محمدعلی طباطبایی
متن گفت‌وگو پادکست گفت‌وگو
ویدئو (آپارات) ویدئو (یوتوب)

۶. روابط بینامتنی قرآن و سنت‌های بایبلی / علی آقایی
متن گفت‌وگو پادکست گفت‌وگو
ویدئو (آپارات) ویدئو (یوتوب)

۷. مطالعات اجتماعی دین در بافت شیعی / محسن‌حسام مظاهری
متن گفت‌وگو پادکست گفت‌وگو
ویدئو (آپارات) ویدئو (یوتوب)

۸. تحول رویکردهای فقهی و تفسیری به مسائل زنان / یاسر میردامادی
متن گفت‌وگو پادکست گفت‌وگو
ویدئو (آپارات) ویدئو (یوتوب)

۹. انسان‌شناسی دین در جامعۀ شیعی ایران / دیوید تورفیل
متن گفت‌وگو پادکست گفت‌وگو
ویدئو (آپارات) ویدئو (یوتوب)

۱۰. در جست‌وجوی عدالت جنسیتی با فمینیسم اسلامی / زیبا میرحسینی
متن گفت‌وگو پادکست گفت‌وگو
ویدئو (آپارات) ویدئو (یوتوب)

۱۱. یک عمر تلاش برای خوانش برابری‌طلبانه از اسلام / آمنه ودود
متن گفت‌وگو پادکست گفت‌وگو
ویدئو (آپارات) ویدئو (یوتوب)

#دورنما_بخوانیم
#دورنما_بشنویم
#دورنما_ببینیم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#گلچین_پنج_فصل_دورنما (۷)
#ویدئو #گفتارهای_منتخب

▪️خاستگاه و آغاز اسلام
ویدئوهایی از اسلام‌پژوهان غربی

🔹در طی فصل‌های پنج‌گانۀ دورنما، گفتارهای ویدئوییِ کوتاهی دربارۀ خاستگاه و آغاز اسلام از مشهورترین اسلام‌پژوهان غربی برگزیدیم و همراه با ترجمه و زیرنویس فارسی منتشر کردیم. این ویدئوها را اگر پسندیدید، به دیگرانی پیش‌نهاد کنید.

۱. آثار غیرمسلمانان در دورۀ آغازین
گفتاری از رابرت هیلند (۵ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۲. کعبه در تحولات اوایل اسلام
گفتاری از جرالد هاوتینگ (۸ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۳. دیدسکالیا، قرآن و سنت فقهی مسلمانان
گفتاری از هولگر زلنتین (۱۴ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۴. فتوحات عرب‌ها و تدبیرهای به‌کاررفته در آنها
گفتاری از رابرت هیلند (۴ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۵. اسلام واقعاً از چه زمانی آغاز شد؟
گفتاری از فرد دانر (۷ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۶. جنبش مؤمنان پیش از شکل‌گیری اسلام
گفتاری از فرد دانر (۱۰ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۷. قرآن متن ادبی دوران باستان متأخر
گفتاری از آنگلیکا نویورت (۱۱ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۸. تصویر حواریون عیسی در قرآن
گفتاری از گابریل رینولدز (۱۵ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۹. واژۀ حنیف و پیچیدگی معناشناسی قرآن
گفتاری از نیکلای ساینای (۱۲ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۱۰. مکتب‌های قرآن‌پژوهی در غرب
گفتاری از هولگر زلنتین (۸ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۱۱. خوانش سریانی-آرامی قرآن
گفتاری از کریستف لوکسنبرگ (۲۱ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۱۲. رسمی‌سازی قرآن به‌دست عثمان انجام شد یا عبدالملک؟
گفتاری از استیون شومیکر (۸ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۱۳. اسلام آغازین در بافت سیاسی دوران باستان متأخر
گفتاری از گارث فاودن (۱۸ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

🔻از طریق دنبال‌کردن یا سابسکرایب کانال آپارات یا کانال یوتوب دورنما می‌توانید به نسخۀ کامل همۀ ویدئوهای ما (شامل ده‌ها گفتار و گفت‌وگو) دسترسی داشته باشید و از انتشار ویدئوهای جدید ما به‌سرعت مطلع شوید.

#دورنما_ببینیم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#گلچین_پنج_فصل_دورنما (۶)
#ویدئو #گفتارهای_منتخب

▪️مسئله‌های دنیای اسلام معاصر
ویدئوهایی در باب چالش‌های عصر جدید

🔹در طی فصل‌های پنج‌گانۀ دورنما، گفتارهای ویدئوییِ کوتاهی در باب چالش‌های مسلمانان در دنیای جدید برگزیدیم و همراه با ترجمه و زیرنویس فارسی منتشر کردیم. این ویدئوها را اگر پسندیدید، به دیگرانی پیش‌نهاد کنید.

۱. جهل مقدس و جهل مؤسَس
گفتاری از محمد ارکون (۵ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۲. معنای «لا إکراه فی الدین»
گفتاری از محمد شحرور (۶ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۳. اسطوره در قرآن از نگاه محمد احمد خلف‌الله
گفتاری از حیدر حب‌الله (۱۶ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۴. دفاعیه در دادگاه سودان
گفتاری از محمود محمد طه (۵ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۵. آیا اصلاح گفتمان اسلام ممکن است؟
گفتاری از محمد شحرور (۷ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۶. اسلام سیاسی در تقابل با رسالت دین و مفاهیم مدرنیته
گفتاری از فهمی جدعان (۱۰ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۷. اهمیت درک تفاوت‌ها در گفت‌وگوی اسلام و غرب
گفتاری از نصر حامد ابوزید (۹ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۸. عشق در مسیحیت و اسلام
گفتاری از نوید کرمانی (۸ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۹. تاریخ‌مندی قرآن از نگاه محمد ارکون
گفتاری از کمال حیدری (۱۶ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۱۰. مبانی فکری امین الخولی در نوسازی دین
گفتاری از احمد محمد سالم (۸ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۱۱. ما هنوز قرآن را نخوانده‌ایم
گفتاری از یوسف الصدیق (۱۳ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۱۲. ناسازگاری اسلام و مدرنیته
گفتاری از کارن آرمسترانگ (۷ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۱۳. اسلام و حکومت سکولار
گفتاری از عبدالله احمد نعیم (۱۰ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

🔻از طریق دنبال‌کردن یا سابسکرایبِ کانال آپارات یا کانال یوتوب دورنما می‌توانید به نسخۀ کامل همۀ ویدئوهای ما (شامل ده‌ها گفتار و گفت‌وگو) دسترسی داشته باشید و از انتشار ویدئوهای جدید ما به‌سرعت مطلع شوید.

#دورنما_ببینیم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#گلچین_پنج_فصل_دورنما (۵)
#ویدئو #گفتارهای_منتخب

▪️مسئلۀ زن در جهان اسلام معاصر
ویدئوهایی از محققان و نواندیشان مسلمان

🔹در طی فصل‌های پنج‌گانۀ دورنما، گفتارهای ویدئوییِ کوتاهی دربارۀ مسائل زنان معاصر از برخی نواندیشان و محققان مسلمان برگزیدیم و همراه با ترجمه و زیرنویس فارسی منتشر کردیم. این گفتارهای ویدئویی را اگر پسندیدید، به دیگرانی پیش‌نهاد کنید.

۱. اسلام و فمینیسم
گفتاری از لیلا احمد (۱۰ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۲. تبیینی متفاوت از مسئلۀ تعدد زوجات
گفتاری از محمد شحرور (۹ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۳. حقوق زنان در چارچوب قرآن
گفتاری از اسما بارلاس (۴ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۴. نگاه قرآن به مقولۀ جنسیت
گفتاری از اسما بارلاس (۵ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۵. واسازی ایدۀ خدای مذکر و گذر از دوقطبی جنسیتی
گفتاری از آمنه ودود (۱۴ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۶. نقش عرف در تعیین حد حجاب شرعی
گفتاری از خالد ابوالفضل (۱۳ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۷. فمینیسم اسلامی چیست؟
گفتاری از زیبا میرحسینی (۸ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

۸. الگوی فمینیسم اسلامی در پرتو مقاصد شریعت
گفتاری از اسماء المرابط (۹ دقیقه)
مشاهده در آپارات | یوتوب

🔻از طریق دنبال کردن یا سابسکرایبِ کانال آپارات یا کانال یوتوب دورنما می‌توانید به نسخۀ کامل همۀ ویدئوهای ما (شامل ده‌ها گفتار و گفت‌وگو) دسترسی داشته باشید و از انتشار ویدئوهای جدید ما به‌سرعت مطلع شوید.

#دورنما_ببینیم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

▪️متن‌خوانی و تحلیل تفاسیر کهن فارسی

🔹مدتی است به بازخوانی و بازاندیشی در متون کهن ادبی-‌دینیِ فارسی روی آورده‌ام که خود بخشی از پروژۀ بزرگ‌ترِ «تاریخ تحولات دین و اندیشۀ دینی در ایران» است. گمانم در سال‌های آینده ـ اگر عمری باقی باشد ـ با چیزی شبیه یا نزدیک به «اسلام ایرانی» و «سنت فارسی-اسلامی» یا به‌تعبیر تازه‌ساختۀ خودم «اسلام فارسی» باید بیشتر کلنجار بروم. «اسلام فارسی» در نظر من یعنی «اسلام» آن‌گونه که در متون «فارسی» بازتاب یافته و عمدتاً از دورۀ سامانیان به این سو تلقی و عرضه شده است. این تلقی از اسلام را در متون گوناگون ادبی، تاریخی، فقهی، تفسیری، کلامی، فلسفی و عرفانی به زبان فارسی در دوره‌ای بیش از هزارساله می‌توان دید. «اسلام فارسی» در سده‌های میانه بیشتر مکاتب حنفی و شافعی از اسلام سنی را نمایندگی می‌کرده و از اوایل دورۀ مدرن به بعد یعنی عصر صفوی و بعدها در دورۀ قاجار و پهلوی عمدتاً نماینده و نمایانندۀ اسلام شیعی بوده است.

🔹در ادامۀ دوره‌های متن‌خوانی‌ام ـ که پیش‌تر عموماً به متون تألیف‌شده در سنت عربی-اسلامی اختصاص داشتند ـ این بار و در پی دعوت محمود فرجامی عزیز، دوست گرامی اروپانشین، دوره‌ای آنلاین برای ارائه در «پلتفرم آموزشی هنرستان» طراحی کردم با محوریت متن‌خوانی آثار کهن تفسیری فارسی. عنوان دوره «قصه‌های بایبل در تفاسیر فارسی قرآن» است که در آن به متن‌خوانی و تحلیل داستان «داود و بتشبع»، یکی از دراماتیک‌ترین قصه‌های پیامبران، در یازده تفسیر فارسی از دوره‌های مختلف تاریخی می‌پردازم. در این دوره، ضمن بیان مقدماتی دربارۀ روایت‌ این داستان جذاب در سنت یهودی و اسلامی و متون قصص‌الانبیاء، به متن‌خوانی و تحلیل تفاسیری چون ترجمۀ تفسیر طبری، تفسیر سورآبادی، تفسیر ابوالفتوح رازی، تفسیر میبدی، مواهب علیّه، و منهج الصادقین ذیل آن خواهم پرداخت. هدف از ارائۀ این دوره علاوه بر توجه‌‌دادن به اهمیت متون کهن فارسی در شناخت جهان‌نگری ایرانی، نشان‌دادن این نکته است که تعامل تاریخ و ادبیات و الاهیات چگونه به شکل‌دهی روایت‌های مختلف فارسی-اسلامی از این داستان یهودی انجامیده است.

🔹دوره در هفت جلسه برگزار می‌شود و نخستین جلسۀ آن یکشنبه ششم آبان خواهد بود. مخاطبان این دوره افراد علاقه‌مند به آشنایی و فهم متون کهن ادبی‌ـ‌دینیِ فارسی و نیز دوست‌داران بحث‌های مرتبط با تحولات اندیشۀ دینی در ایرانِ سده‌های میانه‌اند. سایر توضیحات و جزئیات در وبسایت هنرستان در دسترس است.

🔻برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام از این‌جا وارد شوید.

#هنرستان #دورۀ_آموزشی
#متن_خوانی #تفاسیر_فارسی
#اسلام_فارسی #سنت_فارسی_اسلامی

@drmehrdadabbasi

▪️قصه‌های بایبل در تفاسیر فارسی قرآن
دورۀ آنلاین با امکان دسترسی به فایل ضبط‌شدۀ جلسات

🔻ثبت‌نام و برگزاری در پلتفرم آموزشی هنرستان:
https://honarestan.org/courses/52

@drmehrdadabbasi

#گفتارهای_منتخب_اسلام‌پژوهان (۴۵)
#گزیدۀ_ویدئو

▪️ایران چگونه به‌تدریج شیعه شد؟
گفتار ویدئویی عباس امانت

🔸گزیدۀ متنی ویدئو

🔹 پیران لاهیجان، مربیان و حامیان اسماعیل صفوی در دوران اختفا، به این مسئله واقف بودند که با فکر صوفیۀ صفویه، که جریانی تند و انقلابی و تا حدی غالیانه بودند، نمی‌شود جامعه‌ای ساخت و نظامی حاکم کرد، بلکه به فقه و قاضی و ساختن یک نظام مهندسی شرعی نیاز دارند. شاه اسماعیل در آغاز حکومت دستور داد فقهای شیعه و متون فقه شیعه را بیابند، اما متونی وجود نداشت و ناگزیر عده‌ای عالم را از منطقۀ کوچک جبل‌عامل به ایران آوردند. شیعیان جبل‌عامل جریانی شریعت‌مدارانه را از قرون وسطا حفظ کرده بودند و گذاشتن آن‌ها بر مصدر امور در ایران کار آسانی بود و آن‌ها نیز مطیع حکومت ‌شدند.

🔹یک تصور رایج این است که شاه اسماعیل در ۱۵۰۱ میلادی یا ۹۰۲ قمری آمد و با تشکیل دولت صفویه، ایران یک‌شبه شیعه شد. حتی اگر بپذیریم شیعه به‌عنوان دین دولتی تا نیمۀ دورۀ تهماسب یکم (طی پنجاه سال) قوام یافت، اما شیعه‌شدن واقعی ایران به‌معنای تعهد و اعتقاد عمیق مردم به تشیع تا دورۀ مجلسی (اوایل قرن هجدهم) طول کشید. در آثار مجلسی می‌توانیم ببینیم که او چطور کوشید تا جامعۀ ایران را شیعه کند. تا آن زمان، فقها متون فقهی را به عربی می‌نوشتند اما مردم زبان عربی نمی‌دانستند؛ آثار آنان در واقع متعلق به مدارس بود و صرفاً طلاب استفاده می‌کردند.

🔹آن چیزی که به جامعۀ ایران مفهوم تازه‌ای از شیعه داد از زمان شاه عباس در قرن هفدهم به‌تدریج ساخته شد، با نوشتن آثاری مثل «جامع عباسی» از بهاءالدین عاملی که در واقع فقه فارسی بود. او به زبان ساده برای عامۀ مردم نوشت که رکعات نماز چگونه است؛ وضو چطور باید گرفت، و اینکه در مسائل خمس و زکات و ازدواج و طلاق و به‌عبارتی در حقوق مدنی چطور باید رفتار کرد. شیخ بهایی این کتاب را به درخواست شاه عباس نوشت که از او خواسته بود کتابی بنویسد تا مردم ایران بدانند به‌عنوان شیعه چطور باید رفتار کنند. این اتفاق در آغاز قرن هفدهم رخ داد، یعنی یک قرن بعد از آغاز صفویه.

🔹مدت‌ها گذشت تا نوبت به مجلسی رسید. او متونی به زبان فارسی نوشت تا عامۀ مردم نیز بتوانند بخوانند و بفهمند که شیعه یعنی چه. آثار مجلسی در دورۀ بعد از صفویه هم کماکان رواج فراوان داشت، مثل «حق‌ الیقین» و «حلیة المتقین». کتاب معروف «حلیة المتقین» شامل مقداری شعائر و رسوم بود که به عامۀ مردم بگوید برای وضو چطور دست بشویید، در مستراح و در رخت‌خواب چطور رفتار کنید و در واقع کوششی بود برای آیین‌سازی در جامعه. به‌عبارتی، برای تمام جزئیات زندگی نوعی آیین یعنی آیه‌ و روایت یا ذکر مطرح می‌کرد. اصطلاحاتی مانند استنجا و استبرا هم در این دوره پیدا شدند.

🔹همۀ این آیین‌سازی‌ها کوششی بود برای کنترل جامعه از طریق این رسوم، که هم دستگاه شرع را تقویت می‌کرد و هم دولت را. پیوند بین این دو (یعنی دین و دولت) کاملاً پابرجا ماند. این‌ها نشانۀ این بود که ایران چطور به‌تدریج شیعه شد و به خاطر همین بود که بعد از سقوط صفویه در نیمۀ اول قرن هجدهم، ایران گرفتار آشوب بزرگی شد اما هرگز از شیعه برنگشت.


🔻 دیدن ویدئو در آپارات | یوتوب


✔️ برای دیدن دیگر ویدئوهای مجموعۀ «گفتارهای منتخب اسلام‌پژوهان» کانال آپارات یا کانال یوتوب دورنما را دنبال کنید.

#عباس_امانت #ایران_معاصر #ایران_و_اسلام
#اسلام_و_ایران #اسلام_در_ایران #تشیع_در_ایران
#دورنما_ببینیم

@doornamaa

#گفتارهای_منتخب_اسلام‌پژوهان (۴۵)
#معرفی_ویدئو

▪️ایران چگونه به‌تدریج شیعه شد؟
گفتار ویدئویی عباس امانت

🔸معرفی ویدئو

🔹ویدئوی جدید دورنما حاوی گفتاری است از عباس امانت، استاد بازنشستۀ تاریخ در دانشگاه ییل، که در قالب درس‌گفتارهایی زیر عنوان «دوگانه‌های هم‌زاد و چالش تجدد در تاریخ ایران» ارائه کرده است. امانت در این گفتار از روند تثبیت شیعه به‌عنوان دین حکومتی در ایران صفوی سخن می‌گوید و تأکید می‌کند که شیعه‌شدن ایران و ایرانیان روندی تدریجی بوده و یک‌شبه اتفاق نیفتاده است. او به نقش مؤثر مکتوبات فقهی و مناسکیِ کسانی چون بهاءالدین عاملی و محمدباقر مجلسی اشاره می‌کند و فارسی‌بودن برخی آثار آنان را عاملی مهم در نفوذ و تثبیت باورهای شیعی در میان ایرانیان می‌داند. به باور او، بروز اعتقاد عمیق مردم ایران به مذهب شیعه تا حدود دو قرن پس از برآمدن صفویان ـ یعنی بعد از رواج آثار مجلسی ـ به طول انجامید.

✔️ مشاهدۀ ویدئو در آپارات | یوتوب

🔹درس‌گفتارهای ویدئویی «دوگانه‌های هم‌زاد و چالش تجدد در تاریخ ایران» مدتی است به‌همت «نشر آسو» در حال انتشار است. امانت در این درس‌گفتارها «دربارۀ ساختارهایی در تاریخ ایران صحبت می‌کند که، به باور او، از قرن‌ها پیش تا امروز پایدار مانده و زندگی ایرانیان را شکل داده است». تا کنون شش قسمت از این مجموعه با عنوان‌هایی چون «ایران و انیران»، «درگاه و دیوان»، «بازار و میدان» و «بیرون و اندرون» منتشر شده‌اند. ویدئوی دورنما بریده‌ای کوتاه از قسمت چهارم این مجموعه با عنوان «دین و دولت» است. ویدئوهای این مجموعه را در کانال یوتوب آسو می‌توان دید.

🔹عباس امانت (متولد ۱۳۲۶، تهران) ایران‌شناس و متخصص تاریخ ایران معاصر به‌ویژه دورۀ قاجار است. رسالۀ دکتری ‌او به موضوع پیدایی و نخستین تحولات جنبش بابی اختصاص داشته که در ۱۹۸۱ زیر نظر آلبرت حورانی در دانشگاه آکسفورد از آن دفاع کرده است. امانت در ایران بیشتر با کتاب «قبلۀ عالم: ناصرالدین شاه قاجار و پادشاهی ایران» (کارنامه، چاپ اول: ۱۳۸۳) با ترجمۀ حسن کامشاد شناخته می‌شود. «تاریخ ایران مدرن» (دانشگاه ییل، ۲۰۱۷) اما شاید تحسین‌شده‌ترین کتاب امانت در محافل آکادمیک غربی باشد که در آن به تاریخ پانصدسالۀ ایران از برآمدن صفویان تا پایان عصر پهلوی پرداخته است.‌ ترجمه‌ای غیررسمی از این کتاب در فضای مجازی به‌صورت آزاد در دسترس است.

#عباس_امانت
#ایران_معاصر
#ایران_و_اسلام
#تشیع_در_ایران

@doornamaa

#گفتارهای_منتخب_اسلام‌پژوهان (۴۵)
#بریدۀ_ویدئو

🔸ایران چگونه به‌تدریج شیعه شد؟
      گفتاری از #عباس_امانت

🔻نسخۀ کامل ویدئو (۹ دقیقه) در:
          آپارات دورنما | یوتوب دورنما

#دورنما_ببینیم
#با_دورنما_بمانیم
#رسانۀ_مستقل_اسلام‌پژوهی

@doornamaa

#گلچین_پنج_فصل_دورنما (۴)
#مقاله #پادکست

▪️چالش‌های مسلمانان در دنیای جدید
مروری بر آثار نواندیشان و اسلام‌پژوهان

🔹در طی فصل‌های پنج‌گانۀ دورنما، برخی از مهم‌ترین آثار نواندیشان مسلمان و محققان غربی در موضوع چالش‌های مسلمانان در دنیای جدید را برگزیدیم و مقاله‌هایی مروری همراه با نسخۀ صوتی در معرفی آنها منتشر کردیم. حجم هر مقاله حدود دوهزارو‌پانصد کلمه و زمان هر پادکست حدود سی دقیقه است. این مقاله‌ها و پادکست‌ها را ـ اگر پسندیدید ـ لطفاً به دیگرانی پیش‌نهاد کنید.


۱. بازسازی مفاهیم سیاسی بر مبنای قرآن
مروری بر مقالۀ «قرآنی‌سازی گفتار مذهبی-سیاسی» از فرد دانر
خواندن متن | شنیدن پادکست

۲. رسالت اسلام در دنیای معاصر
مروری بر کتاب «الرسالة الثانیة من الاسلام» از محمود محمد طه
خواندن متن | شنیدن پادکست

۳. اﺻﻼح ﺣﻘﻮق اﺳﻼﻣﯽ در ﭘﺮﺗﻮ ﻧﻈﺮﯾﮥ نسخ ﻣﻌﮑﻮس
مروری بر کتاب «به سوی اصلاحات اسلامی» از عبدالله احمد نعیم
خواندن متن | شنیدن پادکست

۴. بازخوانی چند مفهوم سیاسی و اجتماعی در قرآن
مروری بر کتاب «مفاهیم قرآنیة» از محمد احمد خلف‌الله
خواندن متن | شنیدن پادکست

۵. دیالکتیک دین و سیاست
مروری بر کتاب «المحنة» از فهمی جدعان
خواندن متن | شنیدن پادکست

۶. جدال دین و سیاست در دوران فتنه
مروری بر کتاب «الفتنة» از هشام جعیط
خواندن متن | شنیدن پادکست

۷. دیالکتیک دین و قدرت
مروری بر کتاب «دین و قدرت» از محمد شحرور
خواندن متن | شنیدن پادکست

۸. شریعت سنگلجی: مصلح کبیر یا رهبر گم‌شدگان؟
مروری بر کتاب «اصلاحات شیعی در ایران» از علی رهنما
خواندن متن | شنیدن پادکست

۹. گذار از عقل‌گرایی به حدیث‌گرایی در جهان اسلام
مروری بر کتاب «من اسلام القرآن الی اسلام الحدیث» از جرج طرابیشی
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۰. فروخُفتن عقل و برآمدن معجزه
مروری بر کتاب «المعجزة أو سبات العقل فی الاسلام» از جرج طرابیشی
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۱. تلقی‌ها از پیامبر در ادوار گوناگون اسلامی
مروری بر مقالۀ «محمد در تلقی عامه» از ارل وو
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۲. عیسای مسلمانان نماد هم‌زیستی ادیان
مروری بر کتاب «انجیل به روایت مسلمانان» از طریف خالدی
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۳. از مطالعهٔ اسلام به مشاهدهٔ مسلمانان
مروری بر کتاب «اسلام پُرابهام: بیان بازنمایی انسان‌شناسانه» نوشتۀ دنیل وریسکو
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۴. زیست مسلمانانه در جهان پسامدرن
مروری بر کتاب «مسلمانان پیشرو: در باب عدالت، جنسیت و کثرت‌گرایی» از امید صفی
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۵. خشم مقدس یا چالش دین‌داری و خشونت
مروری بر کتاب «کشتزارهای خون: دین و تاریخِ خشونت» از کارن آرمسترانگ
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۶. اسلام: گویشی بومی یا زبانی جهانی؟
مروری بر کتاب «اسلام زیسته: دینی عامیانه در سنتی جهان‌وطنی» از کِوین راینهارت
خواندن متن | شنیدن پادکست


✔️ برای تسهیل در دسترسی مخاطبان، مقاله‌ها به تارنما و پادکست‌ها به شنوتو ارجاع شده‌اند. فایل‌های متنی و صوتیِ مقاله‌ها اما در کانال تلگرام و پادکست‌خوان‌های مشهور نظیر کست‌باکس و اپل‌پادکستز نیز در دسترس‌اند.

#دورنما_بخوانیم
#دورنما_بشنویم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#گلچین_پنج_فصل_دورنما (۳)
#مقاله #پادکست

▪️رویکردهای جدید به قرآن و قرآن‌پژوهی
مروری بر آثار نواندیشان و اسلام‌پژوهان

🔹در طی فصل‌های پنج‌گانۀ دورنما، برخی از مهم‌ترین آثار محققان غربی دربارۀ قرآن و قرآن‌پژوهی را برگزیدیم و مقاله‌هایی مروری همراه با نسخۀ صوتی در معرفی آنها منتشر کردیم. حجم هر مقاله حدود دوهزارو‌پانصد کلمه و زمان هر پادکست حدود سی دقیقه است. این مقاله‌ها و پادکست‌ها را ـ اگر پسندیدید ـ لطفاً به دیگرانی پیش‌نهاد کنید.


۱. قرآن همچون پدیده‌ای زیبا
مروری بر کتاب «زبان به‌مثابۀ معجزه» از نوید کرمانی
خواندن متن | شنیدن پادکست

۲. قرآن از چه سخن می‌گوید؟
مروری بر کتاب «مضامین اصلی قرآن» از فضل‌الرحمان
خواندن متن | شنیدن پادکست

۳. هرمنوتیک قرآن از نگاه محمد ارکون
مروری بر مقالۀ «نگاه انتقادی به نظریۀ محمد ارکون» از عبدالکبیر صالح
خواندن متن | شنیدن پادکست

۴. زبان و سبک قرآن از اسطوره تا تاریخ
مروری بر مقالۀ «زبان و سبک قرآن» از کلود ژیلیو و پپر لارشه
خواندن متن | شنیدن پادکست

۵. پیدایی رویکرد ادبی در تفسیر قرآن
مروری بر کتاب «التفسیر: معالم حیاته، منهجه الیوم» از امین الخولی
خواندن متن | شنیدن پادکست

۶. شکل‌گیری هفت قرائت رسمی قرآن
مروری بر کتاب «دومین رسمی‌سازی قرآن» از شادی حکمت ناصر
خواندن متن | شنیدن پادکست

۷. نگاه متفاوت محمد شحرور به برخی مفاهیم قرآن‌شناختی
مروری بر مقالۀ «ثبات فرم و حرکت محتوا» از آندریاس کریسمان
خواندن متن | شنیدن پادکست

۸. زندگی در جهان مدرن با رویکردی کل‌نگرانه به قرآن
مروری بر کتاب «اسلام و مدرنیته» از فضل‌الرحمان
خواندن متن | شنیدن پادکست

۹. خوانشی نو از قرآن با گذار از تفاسیر سنتی
مروری بر کتاب «قرآن: از تفسیر سنتی به تحلیل گفتمان دینی» از محمد ارکون
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۰. مسئلۀ یک‌پارچگی سوره در تفاسیر جدید
مروری بر مقالۀ «سوره واحدی یک‌پارچه» از مستنصر میر
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۱. نگرشی جدید به روایات جمع و تدوین قرآن
مروری بر مقالۀ «جمع و تدوین قرآن: بازنگری دیدگاه‌های غربی» از هارالد موتسکی
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۲. نگاهی دوباره به پدیدهٔ نسخ در قرآن
مروری بر مقالۀ «گونهٔ تفسیری ناسخ و منسوخ در قرآن» از دیوید پاورز
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۳. سیر تاریخی وجوه اعجاز قرآن
مروری بر مقالۀ «تفسیر بلاغی قرآن: اعجاز و موضوعات مرتبط» از عیسی بلاطه
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۴. در جست‌وجوی تعریفی فراگیر از اسلام
مروری بر کتاب «اسلام چیست؟ معنای اسلامی‌بودن» از شهاب احمد
خواندن متن | شنیدن پادکست


✔️ برای تسهیل در دسترسی مخاطبان، مقاله‌ها به تارنما و پادکست‌ها به شنوتو ارجاع شده‌اند. فایل‌های متنی و صوتیِ مقاله‌ها اما در کانال تلگرام و پادکست‌خوان‌های مشهور نظیر کست‌باکس و اپل‌پادکستز نیز در دسترس‌اند.

#دورنما_بخوانیم
#دورنما_بشنویم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#گلچین_پنج_فصل_دورنما (۲)
#مقاله #پادکست

▪️در باب خاستگاه و آغاز اسلام
مروری بر آثار اسلام‌پژوهان غربی

🔹در طی فصل‌های پنج‌گانۀ دورنما، برخی از مهم‌ترین آثار محققان غربی دربارۀ خاستگاه و آغاز اسلام را برگزیدیم و مقاله‌هایی مروری همراه با نسخۀ صوتی در معرفی آنها منتشر کردیم. حجم هر مقاله حدود دوهزارو‌پانصد کلمه و زمان هر پادکست حدود سی دقیقه است. این مقاله‌ها و پادکست‌ها را ـ اگر پسندیدید ـ به دیگرانی پیش‌نهاد کنید.


۱. اسلام آغازین از نگاه دیگران
مروری بر کتاب «دیدن اسلام آن‌گونه که دیگران دیده‌اند» از رابرت هیلند
خواندن متن | شنیدن پادکست

۲. قصۀ غرانیق از نگاه نخستین مسلمانان
مروری بر کتاب «پیش از راست‌کیشی» از شهاب احمد
خواندن متن | شنیدن پادکست

۳. مفهوم شرک از جدل تا تاریخ
مروری بر کتاب «انگارۀ بت‌پرستی و پیدایی اسلام» از جرالد هاوتینگ
خواندن متن | شنیدن پادکست

۴. زمینه و زمانۀ متن قرآن
مروری بر کتاب «قرآن: درآمدی تاریخی‌ـ‌انتقادی» از نیکلای ساینای
خواندن متن | شنیدن پادکست

۵. زردشتیان و مسلمانان در سده‌های نخست اسلامی
مروری بر کتاب «ستیز و سازش» از جمشید چوکسی
خواندن متن | شنیدن پادکست

۶. کاوشی تجدیدنظرطلبانه در خاستگاه اسلام
مروری بر کتاب «نقاط تلاقی با اسلام» از یهودا نوو و جودیت کورن
خواندن متن | شنیدن پادکست

۷. فتوحات عربی‌‌−‌اسلامی از نگاه دیگران
مروری بر کتاب «فی سبیل‌ الله» از رابرت هُیلند
خواندن متن | شنیدن پادکست

۸. از جنبش مؤمنان تا جامعۀ مسلمانان
مروری بر کتاب «محمد و مؤمنان» از فرِد دانر
خواندن متن | شنیدن پادکست

۹. نقدی بر دیدگاه تجدیدنظرطلبان دربارۀ خاستگاه اسلام
مروری بر مقالۀ «اسلام در بستر عربی آن» از فرانسوا دوبلوا
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۰. نظریۀ تأثیرپذیری قرآن از منابع یهودی
مروری بر کتاب « یهودیت و اسلام» از آبراهام گایگر
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۱. بازخوانی متن قرآن بر اساس سنت بایبلی
مروری بر کتاب «قرآن و زیرمتن بایبلی آن» از گابریل سعید رینولدز
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۲. آبراهام گایگر و آغاز اسلام‌پژوهی در غرب
مروری بر مقالۀ «شرق‌شناسی و پژوهش آبراهام گایگر» از آرون هیوز
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۳. آیین‌ها و باورهای پاگانی در گذار به اسلام
مروری بر کتاب «بازمانده‌هایی از فرهنگ دوران جاهلی» از ادوارد وسترمارک
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۴. مفهوم آخرالزمان در نخستین سال‌های برآمدن اسلام
مروری بر کتاب «آخرالزمان حکومتی: فرجام‌شناسی حکومتی در دوران باستان متأخر و اسلام آغازین» از استیون شومیکر
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۵. شریعت قرآنی و سنت‌های دینی باستان متأخر
مروری بر کتاب «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» اثر هولگر زلنتین
خواندن متن | شنیدن پادکست


✔️ برای تسهیل در دسترسی مخاطبان، مقاله‌ها به «تارنمای دورنما» و پادکست‌ها به «نرم‌افزار شنوتو» ارجاع شده‌اند. فایل‌های متنی و صوتیِ مقاله‌ها اما در کانال تلگرام و پادکست‌خوان‌های مشهور نظیر کست‌باکس و اپل‌پادکستز نیز در دسترس‌اند.

#دورنما_بخوانیم
#دورنما_بشنویم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#گلچین_پنج_فصل_دورنما (۱)
#مقاله #پادکست

▪️مسئلۀ زن در جهان اسلام معاصر
مروری بر آثار محققان و نواندیشان مسلمان

🔹در طی فصل‌های پنج‌گانۀ دورنما، برخی از مهم‌ترین آثار محققان و نواندیشان مسلمان دربارۀ مسائل زنان (به عربی یا انگلیسی) را برگزیدیم و مقاله‌هایی مروری همراه با نسخۀ صوتی در معرفی آنها منتشر کردیم. حجم هر مقاله حدود دوهزاروپانصد کلمه و زمان هر پادکست کمتر از سی دقیقه است. این مقاله‌ها و پادکست‌ها را ـ اگر پسندیدید ـ لطفاً به دیگرانی پیش‌نهاد کنید.

۱. نخستین رویکردهای روشنفکران مسلمان به مسئلۀ زن
مروری بر کتاب «المرأة الجدیدة» از قاسم امین
خواندن متن | شنیدن پادکست

۲. زنان مسلمان در آغاز راه تجدد
مروری بر کتاب «السفور و الحجاب» از نظیره زین‌الدین
خواندن متن | شنیدن پادکست

۳. روایت کودکیِ دختری در اندرونی
مروری بر کتاب «زنان بر بال‌های رویا» از فاطمه مرنیسی
خواندن متن | شنیدن پادکست

۴. روایت‌های تفسیرگران از حدود حجاب در قرآن
مروری بر مقالۀ «تفسیر قرآن و هنجارهای حجاب زنان» از والری هافمن
خواندن متن | شنیدن پادکست

۵. حجاب، واجب دینی یا شعار سیاسی؟
مروری بر کتاب «حقیقة‌الحجاب و حجیةالحدیث» از محمد سعید عشماوی
خواندن متن | شنیدن پادکست

۶. بازخوانی متون تشریعی مربوط به زنان
مروری بر مقالۀ «حقوق زنان در اسلام» از نصر حامد ابوزید
خواندن متن | شنیدن پادکست

۷. بازخوانی مسئلهٔ تعدد زوجات و قوّامیت
مروری بر کتاب «نحو اصول جدیدة للفقه الاسلامی» از محمد شحرور
خواندن متن | شنیدن پادکست

۸. رهاسازی قرآن از خوانش‌های مردسالارانه
مروری بر کتاب «زنان مؤمن در اسلام» از اسما بارلاس
خواندن متن | شنیدن پادکست

۹. آیا تفسیر فمینیستی قرآن نیازمند بازنگری است؟
مروری بر کتاب «حاشیه‌های فمینیستی قرآن» از عایشه هدایت‌الله
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۰. از فقه کثرت‌گرا تا فقه اقتدارگرا
مروری بر کتاب «سخن‌گفتن به نام خدا» از خالد ابوالفضل
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۱. نظریهٔ تشریع تدریجی و حقوق زنان در اسلام
مروری بر کتاب «زنان ما در شریعت و جامعه» از طاهر حداد
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۲. سفر «جنسیت» به خاورمیانه
مروری بر کتاب «فمینیسم در اسلام: هم‌گرایی‌های دینی و سکولار» از مارگو بدران
خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۳. فمینیسم غربی و نجات زن مسلمان
مروری بر کتاب «آیا زنان مسلمان به نجات نیازمندند؟» از لیلا ابولُغد
خواندن متن | شنیدن پادکست


✔️ برای تسهیل در دسترسی مخاطبان، مقاله‌ها به «تارنمای دورنما» و پادکست‌ها به «نرم‌افزار شنوتو» ارجاع شده‌اند. فایل‌های متنی و صوتیِ مقاله‌ها اما در کانال تلگرام و پادکست‌خوان‌های مشهور نظیر کست‌باکس و اپل‌پادکستز نیز در دسترس‌اند.

#دورنما_بخوانیم
#دورنما_بشنویم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

#پایان_فصل_پنجم_دورنما
#آغاز_دورۀ_جدید_دورنما

▪️پایان پنجمین و آخرین فصلِ دورنما

🔹هفدهم ربیع‌الاول زادروز دورنماست و اکنون دورنما در آستانۀ پنج‌سالگیِ قمری قرار دارد. در این حدودِ پنج‌ سال، محتوای دورنما در قالب پنج فصل، با همۀ دشواری‌ها و ناهمواری‌های فنی و غیرفنی، با کمال میل و افتخار، تقدیم مخاطبان عزیز و دوست‌داران مطالعات آکادمیک اسلام شد. سال گذشته در طی چند ماه و در قالب پانزده فرسته محتوای فصل‌های چهارگانۀ دورنما را مرور کردیم (این‌جا به بعد). اما از آن زمان تا امروز، علاوه بر اینکه مخاطبانی جدید به کانال ما پیوسته‌اند، مطالب فصل پنجم نیز به کانال اضافه شده‌اند. اکنون هم‌زمان با پنج‌سالگی دورنما، مناسب دیدیم ـ طی هفته‌های آینده و پیش از آغاز برنامه‌های جدید ـ محتوای پنج فصل پیشین را در قالب فرسته‌هایی متوالی مرور کنیم و گلچین و چکیده‌ای از همۀ مطالب‌مان تا به امروز را فهرست‌وار و همراه با پیوندهای ارجاعی در اختیار مخاطبان بگذاریم.

🔹نکتۀ درخور ذکر این‌که به‌زودی دورۀ جدید دورنما با تغییراتی در قالب و ساختار آغاز می‌شود و عرضۀ محتوای دورنما از «فصل‌محور» به «برنامه‌محور» تغییر می‌یابد. در این قالب جدید، دورنما دیگر «فصل ششم»ی نخواهد داشت و برنامه‌های متنوعِ قدیم و جدید دورنما بر اساس زمان‌بندی مشخص خود پیش خواهند رفت. در آِینده از این موضوع بیشتر خواهیم گفت.

🔹تشکر ویژه می‌کنیم از مخاطبان و دوستانی که مایۀ دل‌خوشی و دل‌گرمی گردانندگان دورنما را در این دورۀ پنج ساله به هر شکلی فراهم آورده‌اند، چه از طریق مشارکت در تولید محتوا؛ چه با اظهارنظرهای امیدبخش شفاهی و خصوصی؛ و چه از طریق هم‌رسانی و اعلام‌نظر دربارۀ مطالب ما در فضای مجازی و عمومی. همچنین به‌طورخاص قدردانی می‌کنیم از عزیزان و یارانی که در طی یک‌ سال گذشته از طریق درگاه حامی‌باش به هر میزان و مبلغی از دورنما حمایت مالی کرده‌اند. باشد که این هم‌دلی‌ها و هم‌راهی‌ها تداوم یابند و در ادامۀ مسیر نیز پیوسته حال دورنما و دورنمایی‌ها را بهتر کنند.

🔻با ارادت و مهر
مهرداد عباسی
۲۰ شهریور ۱۴۰۳

#رسانۀ_مستقل_اسلام‌پژوهی
#دورنما_بخوانیم
#دورنما_بشنویم
#دورنما_ببینیم
#با_دورنما_بمانیم


@doornamaa

#راوی (۴)
#متن_پادکست

🔹فتح بهشت
براساس مقاله‌ای از شان آنتونی
متن پیراستۀ پادکست راوی (قسمت چهارم)

✍️ #ایمان_تاجی
ویرایش متن: فاطمه عباسی

#دورنما_بخوانیم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa