انتشارات دادکین

شادباش چهارشنبه سوری، جشن بزرگ آتش ایرانیان

هر سال چهارشنبه سوری شاید بیش از هر روزی به یاد اهمیت آتش بیافتیم و این‌که این رسم ریشه در چه دارد؟

از کشف آتش در دوره پارینه‌سنگی، از آن‌جا که این پدیده نقش به سزایی در پیشرفت و تداوم زندگی بشری داشت، به‌تدریج در باورهای دینی ملل باستان، به‌ویژه مشرق زمین، از جایگاه خاصی برخوردار شد. بدیهی است که ایرانیان باستان نیز از این امر مستثنی نبوده‌اند. اگرچه تاکنون تحقیقات علمی فراوانی در عرصه ایران‌شناسی انجام گرفته است، بیش‌تر این پژوهش‌ها درباره اقوام و دولت‌های آریایی بوده و کمتر به اقوام بومی فلات ایران پرداخته‌اند.

درنتیجه، از یک‌سو، پیشینه بسیار کهن و غنی تمدن‌های بومی فلات- اگرچه اطلاعات کمی از اوضاع فرهنگی آن‌ها داریم- و از سوی دیگر، قداستی که اقوام آریایی برای عناصر چهارگانه آب، باد، خاک و به‌ویژه آتش قائل بوده‌اند، این پرسش را مطرح می‌کنند: «سنت تقدیس آتش، خاستگاهی بومی دارد یا آریایی؟»

باتوجه به داده‌های تاریخی و باستان‌شناسانه، این پرسش را می‌توان در قالب این فرضیه که «سنت تقدیس آتش و آیین‌های مربوط به آن پیشینه بسیار کهنی در فرهنگ بومیان فلات ایران داشته و پس از ورود آریایی‌ها نیز تبادلات فرهنگی بین بومیان و تازه واردان آریایی انجام گرفته و درنتیجه، از یکدیگر تأثیراتی پذیرفته‌اند»، مورد بررسی قرار داد. از بررسی جایگاه آتش در آثار و مدارک تاریخی و باستان‌شناسانه بازمانده از اقوام بومی و تازه واردان آریایی- مثلاً تطبیق جایگاه آتشدان در نقش برجسته‌های ایلامی و هخامنشی- می‌توان دریافت که اگرچه آریایی‌ها پس از ورود خود به ایران، در عرصه سیاسی بر اقوام بومی این سرزمین غالب شدند، ولی در عرصه فرهنگی به‌دلیل پیشینه غنی فرهنگی بومیان فلات ایران، به تدریج وام‌دار برخی از آیین‌ها و سنت‌های فرهنگی آن‌ها شدند که از آن میان می‌توان به «سنت تقدیس آتش» و آیین‌های ویژه آن اشاره کرد. یکی از این سنت‌ها چهارشنبه‌سوری است که نشان از تقدس و اهمیت آتش نزد ایرانیان باستان داشته.

آتش مقدس را زرتشت پاس می‌داشت و روشنایی و حقیقت از آن برمی‌خواست‌. امروزه با کشفیات باستان‌شناسی در گوردخمه‌ها دیگر مطمئن هستیم تقدس آتش در ایران بومی است. سال‌هاست هر کدام از شهرهای ایران به شیوه‌های متفاوتی این آیین را جشن می‌گیرند.

اگر علاقمند هستید بیشتر دراین باره بدانید مقاله بررسی جایگاه آتش از محسن قائم مقامی را بخوانید.

طرح: فاطمه رضایی

#آتش #ایران #چهارشنبه‌سوری #ایلام #کتاب #آیین #باستان #جشن #انتشارات_دادکین
#iran #book

@dadkinpublisher