آیا قرآن با کثرتگرایی دینی همنوا است؟
گفتوگویی با دکتر فرهاد شفتی
فرهاد شفتی، پژوهشگر دین و دارای دکترای مطالعات اسلامی از دانشکده الهیات دانشگاه ادینبرو در اسکاتلند است. پس از گفتوگوی آرش نراقی و یاسرمیردامادی با محور «
انحصارگرایی و کثرتگرایی دینی» و پیرو آن انتشار مقالهای از آرش نراقی با نام «
انحصارگرایی محققانه در قلمرو دین»، فرهاد شفتی در نقد موضع آرش نراقی مقالهی «
کثرتگرایی یا انحصارگرایی محققانه؟» را منتشر کرد و در آن کوشید به نقدهای نظری(عقلی) ناظر به کثرتگرایی دینی پاسخ دهد. او سپس طیّ مقالهی «
قرآن؛ کثرتگرا یا انحصارگرا؟» کثرتگرایی دینی را در قرآن بررسی کرد و کوشید خوانشی کثرتگرایانه از قرآن ارائه دهد.
فرهاد شفتی در دو گفتار از سلسله گفتارهای «
پاسخ به سه پرسش اساسی دربارهی قرآن» مجدداً و به نحو تفصیلی درباره موضع کثرتانگار قرآن سخن گفته است.
از سرِ علاقهای که به این موضوع داشتم سؤالاتی را جهت ایضاح بیشتر بحث با آقای شفتی طرح کردم. ایشان هم با فروتنی و تأنی بسیار، پاسخ دادند. طرح سؤالات در آغاز به قصد انتشار عمومی نبود، اما دریافت پاسخهای سنجیده و نکتهآموز آقای شفتی ترغیبم کرد که با اجازه ایشان متن کامل این پرسشها و پاسخها را اینجا منتشر کنم.
شاید اگر گفتارها و مقالات آقای شفتی را درباره رویکرد کثرتانگار قرآن، با دقت و تأنی بیشتر میخواندم برخی از سؤالات این مجموعه طرح نمیشد. ضمنا همه سؤالات ناظر بر تقریر آقای شفتی از کثرتانگاری در قرآن است و نه مباحث مربوط به کثرتگرایی دینی از منظری فلسفی. من در این سؤالات به رغم آنکه با رویکرد کثرتگرایی دینی همراهم، سعی کردم اشکالاتی را که میتوان بر خوانش کثرتانگار از قرآن وارد کرد تقریر کنم. از آقای دکتر فرهاد شفتی بسیار ممنونم که سخاوتمندانه و با صرف وقت و توجه فراتر از انتظار، به سؤالات من پاسخ گفتند.
〰 صدیق قطبی
پیدیاف این گفتوگو
👇https://t.me/sedigh_63/5799.