بریده‌ها و براده‌ها

محبّت اگر بخواهد محبّت باشد...

آخرین باری که واژه‌ی gratuitous را شنیده بودم، در شرّ گزاف بود. شرّ بی‌وجه. شرّ بی‌دلیل. رنجی که هیچ توجیه عقلانی‌ای برایش به ذهن آدمی‌زاد نمی‌رسد. مثل رنج حیوانات بی‌دفاع و کودکان بی‌تقصیر. این چشم اسفندیار و پاشنه‌ی آشیل الهیات است. گردن‌کلفت‌ترین الهی‌دان‌ها هم پیشش موش می‌شوند.
امشب در مستند «داستان‌هایی از یک نسل» نت‌فلیکس دوباره واژه‌ی gratuitous را دیدم. این‌بار به جای شرّ شده بود وصف عشق. عشق بی‌وجه. محبت بی‌دلیل. نوازشی که هیچ توجیه عقلانی‌ای برایش به ذهن آدمی‌زاد نمی‌رسد. فرانسیس گفت: کلید این‌جاست.
برخی گفته‌اند شرّ همان تناهی است. هر چیزی که متناهی است از آن جهت که متناهی است شرّ است. و آرام آرام نتیجه گرفته‌اند جهان ممکنات یک‌سره شرّ است. به قول آن رفیقمان: هستی، درد است؛ دردی که درست روشن نیست از کجا و چرا آغاز شد؟! خدا چرا جهان را آفرید؟ چه چیز می‌تواند به این رنج عظیم معنا بدهد؟
رمضان که قرآن می‌خوانید، چنان‌که حضرتش اذن داده، به جای الله بگذارید الرحمان. رحمان یک نام خشک و خالی نیست. اسمی است که باید به آن متوسّم شویم. نامی است که باید از آن نشان بیابیم. خویی است که باید به آن خو بگیریم. این‌گونه «له مقالید السماوات والارض (۳۹:۶۳ و ۴۲:۱۲)» می‌شود “للرحمان مقالید…”. تنها محبت است که می‌تواند گره از کار فروبسته‌ی آسمان‌ها و زمین بگشاید. آن هم از نوع بی‌وجهش. تنها رحمت بی‌وجه است که می‌تواند دوده‌ی غلیظ شرور بی‌وجه جهان یا شرّ جهان بی‌وجه را از چهره‌ی رنجور انسان فرو بشوید. کلید این‌جاست.
درست که تا امشب، همچنان زیباترین آیه‌ی قرآن برای من این فراز بود که:«لا یملکون الشفاعة إلا من اتخذ عند الرحمان عهدا (۱۹:۸۷)» که در ژرفای جهان هیچ چیزی از جایش جنب نمی‌خورد مگر از راه پی‌وند با محبت؛ اما امشب gratuitous به دادم رسید. محبّت اگر بخواهد جنباننده باشد، اگر بخواهد چیزی را جا به جا کند، باید بی‌وجه و بی‌دلیل باشد. باید خودجوش باشد و یک‌سره بی‌وجه، درست مثل جهان. به قول ابن عربی که نوشته بود: محبتی که بتوان علتش را دریافت، بی‌فایده است…

#قرآن #رحمان #رحم #سوره_مریم #سوره_زمر #سوره_شوری #ابن_عربی

قرآن و روزه‌ی رمضان

۱- آیا قرآن گفته است تمام ماه #رمضان را روزه بگیرید؟ پاسخ مسلمانان امروز با اطمینان مثبت است. آیه‌ی ۱۸۵ سوره‌ی بقره به‌روشنی می‌گوید:«شَهرُ رَمَضان… فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهرَ فَليَصُمْه». از این روشن‌تر نمی‌شود. با این وجود، در این یادداشت می‌کوشم نشان دهم این اطمینان تنها درون ذهن ماست نه در متن قرآن.

۲- در آیه‌ی پیش از آیه‌ی رمضان عبارتی بسیار عجیب وجود دارد. این آیه می‌گوید:«و عَلی الَّذينَ يُطيقُونَهُ فِديةٌ طَعامُ مِسكينٍ (۲:۱۸۴)». مترجمان معاصر قرآن با خیالی آسوده «یُطيقُونَهُ» را این‌گونه ترجمه کرده‌اند:«کسانی که توانایی آن را ندارند». یعنی دقیقا برعکس عبارت عربی! آیه به‌طرز عجیبی می‌گوید:«کسانی که توانایی‌اش را «دارند» اما روزه می‌گشایند باید به عنوان جایگزین به یک بی‌نوا غذا دهند». سپس می‌گوید«این نیکوکاری داوطلبانه بهتر است» و ادامه می‌دهد «و روزه بهتر است». یعنی «نیکوکاری داوطلبانه- تطوع خير» و روزه را هم‌پایه می‌سازد. هیچ کدام را بر دیگری برتری نمی‌دهد بلکه هر دو را هم‌زمان بهتر می‌داند!

۳- بر خلاف مترجمان معاصر که مثل آب خوردن این آیه را وارونه ترجمه کرده‌اند، اثری از این وارونگی در ترجمه‌های قرن ۵ و به طور مشخص طبری، تاج التراجم و کشف الأسرار وجود ندارد.

۴- آیه‌ی ۱۸۴ چنان چالش‌برانگیز و دش‌خوار بوده، که کلینی در ابتدای قرن ۴ حدیثی را نقل می‌کند و می‌گوید منظور از «يطيقونه» در واقع «كانوا يطيقونه» بوده است. یعنی کسانی که در گذشته می‌توانسته‌اند اما دیگر نمی‌توانند همچون پیران یا آسیب‌دیدگان [۱]. اما هرگز نمی‌تواند فرض کند معنای «يطيقونه»، «لا يطيقونه» بوده است!

۵- کوشش دیگری که در قرن ۴ برای خنثی کردن این آیه صورت می‌گیرد، ادعای رایج و ارزان آن دوران مبنی بر منسوخ شدن این آیه توسط آیه‌ی بعدی است. شیخ مفید بدون استناد به هیچ حدیثی در کتاب فقهی کانونی خود که در نسل بعد از او منجر به زایش کتاب تهذیب، یکی از کتب اربعه‌ی شیعه می‌شود، می‌گوید درست است که این آیه جواز افطار تعمدی است و در برخی ادوار در دوران پیامبر(ص) نیز به آن عمل می‌شده، اما بعدا منسوخ شده [۲]! چنین ادعای مبهمی در مورد ناسخ و منسوخ قرآن، آن هم بدون هیچ ارجاعی در سال ۴۰۰ هجری، مثل این می‌ماند که من امروز مدعی شوم جمله‌ی ۱۳۵۷ از فلان کتاب ملاصدرا که ۴۰۰ سال پیش می‌زیسته توسط جمله‌ی ۱۳۵۸ همان کتاب منسوخ شده است! و هیچ مرجعی نیز ارائه نکنم. با این حال جالب توجه آن است که تا آن سال هنوز معنای «يطيقونه» در ذهن مسلمانان، به ضد خودش تبدیل نشده بوده و امکان ساده گذشتن از آیه‌ی ۱۸۴ وجود نداشته.

۶- موضوع دیگر، مدت روزه است. آیا همین‌که عبارت «فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهرَ فَليَصُمْه» را دیدیم یعنی باید سرتاسر رمضان را روزه بگیریم؟ درست ۱۲ آیه پس از آیه‌ی رمضان و در همین سوره می‌خوانیم:«الحَجُّ أشهُرٌ مَعلومات (۲:۱۹۷)». آیا حج چند ماه است؟ خیر. مناسک حج کم‌تر از یک ماه و تنها چند روز است ولی به آن نه در شکل مفرد و نه مثنی بلکه در شکل جمعی اشاره شده که برای بیش از ۳ به کار گرفته می‌شود. در واقع مناسک حج، در میان چهار ماه حرام صورت می‌گیرد که قرآن نام تمام آن‌ها را ماه‌های حج گذاشته است. بدین ترتیب «تنها» از متن قرآن نمی‌توانیم پی ببریم که سرتاسر رمضان را باید روزه گرفت یا چند روز از این ماه را. «الشَّهْرَ» در آیه‌ی رمضان نه بر مناسکی به طول ۱ ماه کامل بلکه بر ماهی دلالت می‌کند که قرار است در آن مناسکی صورت بگیرد که تعداد روزهایش برای ما روشن نیست.

۷- بدین ترتیب آن‌چه امروز گمانستان ما مسلمانان را در این باره می‌سازد «تنها» متن قرآن نیست بلکه فرآیندی تاریخی است. متن قرآن اولا به‌روشنی از امکان انتخاب میان نخوردن یا بخشیدن صحبت می‌کند و ثانیا درباره‌ی بازه‌ی روزه‌ی رمضانی ساکت است. چنین تنوعی درباره‌ی چیستی و طول دوره‌ی روزه، در احادیث بسیاری در کتب متقدم شیعه و سنی نیز به چشم می‌خورد که موضوع بحث و در دایره‌ی تخصص این کانال نیست. تنها چیزی که روشن است این است که همه‌چیز به آن اندازه که در گمانستان ما روشن به‌نظر می‌رسد، روشن نیست. شگفت آن است که بازسازی این گمانستان و این بازنگری‌ها و موشکافی‌ها از سوی دانش‌مندان صاحب‌اختیار در این حوزه رها شده تا آن‌که سقف این خانه به‌یک‌باره بر سر ساکنانش فرو بریزد…

#قرآن #pragmatics #سوره_بقره #فقه #شریعت #رمضان #صوم #دخیل_کردن_پیش_فرض_ها #دین #زبان_دین #ترجمه #حجیت_ظاهر #غلط_رایج_در_ترجمه

[۱] کلینی، الكافي، ج۴، ص١١۶، ح۵
[۲] مفید، المقنعة، ص ۲۹۴

https://t.me/quranicfragments/209

بر اساس نظر علما و به وضوح بیش از صد آیه صریح اقتصادی در قرآن درباره مسائل مختلف از جمله #ربا وجود دارد.
در همین #قرآن یک آیه در ابهام در خصوص #حجاب
اما حساسیت دینداران ما روی کدام بیشتر است؟
وقتی روایت داریم که در زمان ظهور ولیعصر بسیاری می‌گویند ایشان دین جدید آورده یعنی همین!
................
✍️ #Mahdi_Robati
مهدی رباطی، مدیرعامل کارگزاری بورس بیمه ایران
#مذهبی #اقتصادی #اجتماعی
🆔@dailytwit

آیت‌الله موحدی کرمانی، خطیب جمعه تهران:
ادامه فعالیت پیام‌رسان #تلگرام، با این وضعیت که موجب سلطه اجانب و تضعیف اعتقادات می‌شود، طبق نص صریح #قرآن، "حرام بَیّن" است - خبرگزاری ایکنا

بهترین کتاب‌هایی که درباره‌ی قرآن خوانده‌ام.

✍ محسن حسام مظاهری


[بازنشر فهرست سال 96 با تغییراتی. به مناسبت فرارسیدن ماه مبارک رمضان]

۱. قرآن کریم / ترجمه‌ی رشیدالدین میبدی / میراث مکتوب
[زیباترین و دلنشین‌ترین و سلیس‌ترین ترجمه‌ای که از قرآن سراغ دارم.]

۲. قرآن کریم / ترجمه‌ی محمدکاظم معزی / صابرین
[در بین بیش از ۱۰ ترجمه‌ای که (صرفاً به‌عنوان مخاطب و نه کارشناس ترجمه یا قرآن‌پژوه) دیده‌ام، از سال‌ها پیش ترجمه‌ی مرحوم معزی را به‌جهت روش برگردان تحت‌اللفظی و وفادار به متن به دیگران ترجیح می‌دهم؛ خصوصاً به آن دسته ترجمه‌هایی که با اضافات‌شان گویی خواسته‌اند جاهای خالی و افتادگی‌های متن را جبران کنند!]

۳. تفسیر سورآبادی (تفسیر التفاسیر) / ابوبکر عتیق نیشابوری / تصحیح سعیدی سیرجانی / فرهنگ نشر نو

۴. ترجمه‌ی تفسیر طبری / به‌کوشش حبیب یغمایی / دانشگاه تهران

۵. مفاهیم اخلاقی ـ دینی در قرآن مجید / توشیهیکو ایزوتسو / ترجمه‌ی فریدون بدره‌ای / فرزان روز

۶. خدا و انسان در قرآن / توشیهیکو ایزوتسو / ترجمه‌ی احمد آرام / شرکت سهامی انتشار
[معتقدم ما مسلمان‌ها به ایزوتسو به‌خاطر همین دو کتابش و روش‌شناسی‌اش در فهم قرآن مدیونیم.]

۷. معنای متن: ‌پژوهشی در علوم قرآن / نصر حامد ابوزید / ترجمه‌ی مرتضی کریمی‌نیا / طرح نو

۸. بازگشت به قرآن (۱و۲) / مهدی بازرگان / قلم

۹. سیر تحول قرآن (۱و۲) / مهدی بازرگان / قلم
[من علاقه‌ام به مطالعه درباره‌ی قرآن را تا حدزیادی مدیون مهندس بازرگان و زاویه‌ی نگاه او به‌ویژه در این کتاب هستم. روانش شاد!]

۱۰. تفسیر المیزان / سیدمحمدحسین طباطبایی / ترجمه‌ی سید محمدباقر موسوی همدانی / انتشارات اسلامی

۱۱. قرآن‌پژوهی / بهاءالدین خرمشاهی / علمی فرهنگی

۱۲. گرایش‌های تفسیری در میان مسلمانان / ایگناس گلدزیهر / ترجمه‌ی سیدناصر طباطبایی / ققنوس

۱۳. تاریخ قرآن / محمود رامیار / امیرکبیر

۱۴. بیولوژی نص: نشانه‌شناسی و تفسیر قرآن / علیرضا قائمی‌نیا / پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی

۱۵. تحریف‌ناپذیری قرآن / محمدهادی معرفت / ترجمه‌ی علی نصیری / سمت

۱۶. بررسی تاریخی قصص قرآنی / محمد بیومی مهران / ترجمه‌ی محمد راستگو / علمی و فرهنگی

۱۷. اسباب النزول / واحدی نیشابوری / ترجمه‌ی علیرضا ذکاوتی قراگزلو / نشر نی

۱۸. متدولوژی تدبر در قرآن / عبدالعلی بازرگان / شرکت سهامی انتشار

۱۹. اطلس قرآن / شوقی ابوخلیل / ترجمه‌ی محمد کرمانی/ به‌نشر

۲۰. شناخت نامه قرآن / به کوشش محمدجواد صاحبی / احیاگران

۲۱. الاشباه و النظائر فی القرآن الکریم / مقاتل بن سلیمان بلخی / ترجمه‌ی سیدمحمد روحانی و محمد علوی مقدم / علمی و فرهنگی

۲۲. تحلیل ساختار روایت در قرآن: بررسی منطق توالی پی‌رفت‌ها / علی معموری / نگاه معاصر

۲۳. روش شناسی تفسیر قرآن / علی اکبر بابایی و دیگران / سمت

۲۴. وجوه قرآن / حبیش تفلیسی / به‌کوشش مهدی محقق / دانشگاه تهران

#مطالعات_قرآن
#قرآن_پژوهی
#پیشنهاد_کتاب

@mohsenhesammazaheri

بسم الله الرحمن الرحیم

متاسفانه در دوروز گذشته ،پیرامون #پرده برداری از یک اثر #هنری وبی نظیر که از سوی آقای سید محمد رضا #موسویان ، هنرمندی که تا کنون توفیق نگارش قرآنهایی به خطً #نسخ و#نستعلیق را داشته است ،در فضای مجازی بحث وگفتگوها وخبرهایی منتشر گردیده است که باید اذعان نمایم ، اغلب این داده ها واطلاعات در فضای مجازی ، خلاف واقع بوده وعزیزان ناآگاه ودشمنان #اهل _بیت علیهم السلام ومغرضان آگاه ، ناآگاهانه وآگاهانه ،در فضای مجازی دست به دست هم داده وحمله گسترده ای را در این راستا ، آغاز نموده اند که بنظر می رسد ، لحظه به لحظه بر موج های آن ،با داده های اشتباه وغلط ، می افزایند.
از آنجا که اینجانب در دوسال گذشته با این شخص هنرمند آشنایی داشته ودر جریان اقدامات هنرمندانه ومبتکرانه وی ، بوده وهستم ودر جریان کارهای هنری او ، پیش از این ونیز اقدام هنرمندانه کنونی نامبرده ، آگاهی داشته ودارم ، خودرا موظف دانستم که
اطلاعاتی در این راستابه عزیزان داده وسپس اظهار نظر وقضاوت را به عهده عزیزان وخوانندگان قرار دهم.
هنرمند یاد شده ،تا کنون قرآنهایی را مبتکرانه خلق اثر کرده که بدون تردید در نوع کار هنری ، بی نظیر می باشد. ایشان در دوسال گذشته دو #قرآن که نخست بر روی کاغذی ویژه وبا #خط _نستعلیق ، وبا حواشی احادیث وروایات #ولایتی ، آن را زینت داده است. ودیگری ، قرآنی در بیست وهفت #لوح _مسین که با لایه ای بسیار نازک ( ۳ میکرون ) که گفتنی است هر میلیمتر ، معادل هزار #میکرون است ، با #طلای عیار ۱۸ بر روی آن تزیین گردیده است، بوجود آورده است.
آیات قرآن را با فرز الماسی بر روی الواح یاد شده ، به نگارش در آورده است. که قرآن نخست را به آستانه #حسینی در #کربلا وقرآن دیگری که از الواح بیست وهفتگانه مسی بوده واین رقم خود رمزی بنام بیست وهفتم #رجب ، روز #بعثت پیامبر ص بشمار می آید را در ۱۳ رجب سال گذشته ، در مراسم جشن تولد #امیر _المومنین ع که در رواق حضرت #ابوطالب ع در حرم #علوی برگزار بود ، طی مراسمی ، به آستانه علوی اهداء گردید.
گفتنی است که خود ،قرآنهای یاد شده را به #نجف _اشرف بردم ودر مراسم یاد شده ، حضور پیداکردم.
اثر سوم آقای موسویان ، کشتی مورد نظر است که ساختار آن ، از چهارده لوح ( برونز) بوده که بر روی بدنه چوبی پیرامون کشتی ، قرار گرفته است وبادیگر اجزای این #کشتی که شامل دو کابین در جلو وعقب وسه بادبان چرمی ومواد ساختار اصلی آن که از #چوب نسبتا قطوری است با طول سه متر وعرض وارتفاع یک متر ، وزنی در حدود #هفتاد _کیلو گرم را در بر گرفته است.
بر روی الواح #برونزی چهارده گانه ، که نشان و رمزی از چهارده معصوم علیهم السلام است ، مقدار ۱۴۰ گرم طلای عیار ۱۸ بصورت آب طلا ، تزیین گردیده که از اکسیداسیون ( سیاه شدن) آن پیشگیری نماید.
ساخت ونوشتار آیات قرآن بر روی کشتی یاد شده که به خط #نسخ می باشد ، ده #ماه به طول انجامیده است. سوره آغازین قرآن کریم از نوک یک سوی کشتی آغاز شده وجالب اینکه ، آیه وسوره پایانی ، به نوک سوی دیگر این کشتی ودقیقا در کنار آیه آغازین ، به پایان رسیده است. #بسم الله ونام #سوره ها با خطی درشت تر ، به نقش آمده است.
سه #بادبان چرمی کشتی ، با حدیث های (حدیث #ثقلین) و ( إنً الحسین #مصباح الهدی و#سفینة النًجاة ) و ( #حسین منًي وأنا من حسین) ، زینت داده شده است.
بر روی دو کابین جلو وعقب کشتی ، اسامی #جلاله ونیز نام مقدًس چهارده #معصوم ، نقش بسته است که بر بالای هر نام معصوم ، به خط ریز ، ادای احترام به ذوات مقدسه ، گردیده است.
به گفته آقای موسویان ، بوجود آورنده این اثر هنری ، ولایتی ، مبلغ چهل #ملیون _تومان
هزینه ، در برداشته است که خود همچون دیگر اثرهایش ، متبرع آن بوده است.
این کشتی اهل بیت علیهم السلام در ۳۰ فروردین سال ۱۳۹۷ شمسی ، برابر با سوم #شعبان سال۱۴۳۹ هجری که سالروز میلاد سرور آزادگان ،حضرت اباعبد الله الحسین ع می باشد ، در مراسم ویژه ای که بدین منظور در #آستان _حسینی در #کربلابرگزار می گردد ، به #موزه آن آستانه اهداء خواهد گردید.

دکتر #هادی _انصاری
جمعه ۲۹ دی ماه ۱۳۹۶
واول جمادی الاولی ۱۴۳۹

🔸قرآن مطلا و آدرس‌های غلط🔸

✍️محسن حسام مظاهری


پرسش و پاسخ منتشرشده توسط دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی و دیگر سخنانی که این چند روز در دفاع از ‎#قرآن_مطلا گفته شده (ازجمله پاسخ‌ دکتر هادی انصاری) نشان می‌دهد مدافعان این اقدام، ظاهراً هنوز نفهمیده‌اند یا نخواسته‌اند بفهمند مسأله‌ی اصلی چیست و اشکال کار کجاست.
ساده‌اندیشانه می‌خواهند موضوع را به مواردی چون ارزش مادی اثر و میزان طلای به کاررفته و منبع تأمین آن و نیت سازنده‌اش تقلیل دهند! ‎حال‌آن‌که مسأله‌ به‌مراتب فراتر از این‌هاست.

قرآن مطلا تنها قطعه‌ی کوچکی است از پازلی که واقعیتِ تشیع ایرانیِ‌ معاصر را تصویر می‌کند:
حرم‌هایی که روزبه‌روز بر مساحت‌شان و تجملات‌شان افزوده می‌شود؛ حوزه‌ها و مؤسسات حوزوی که عریض و طویل‌تر می‌شوند؛ مساجد و حسینیه‌هایی که تجملاتی‌تر و اعیانی‌تر می‌شوند؛ مناسک و آیین‌هایی که سال به سال بر شمارشان و گستره‌شان افزوده می‌شود؛ و... در مقابل، جامعه‌ی شیعی که گرفتار انواع آسیب‌های اجتماعی و اخلاقی و اقتصادی (فقر و فساد و نابرابری و بی‌عدالتی) است.

مسأله‌ی اصلی، فروکاست امر قدسی به ‎#نمایش_مذهبی است. روندی که در سال‌های اخیر و با حمایت و عاملیت مستقیم برخی مراجع تقلید و روحانیون از یک سو و نظام سیاسی از سوی دیگر شتاب گرفته است.

مسأله‌ی اصلی، روند توسعه‌ی سخت‌افزاری تشیع به‌موازات سکون و چه‌بسا افول نرم‌افزاری آن است.

مسأله‌ی اصلی ‎#فربهی_مناسکی و نمایشی‌شدن فزاینده‌ی دین‌داری است؛ به‌موازات روند نزولی ابعاد اخلاقی و هنجاری دین.

مسأله‌ی اصلی، تقلیل شئون مرجعیت به اداره‌ی سازمان دینی (در تعامل دوسویه با نهاد قدرت) و کارگزاری مناسک (با کلیدواژه‌ی «تعظیم شعائر») است.

مسأله‌‌ی اصلی این است که سازمان دینی (روحانیت و مرجعیت) سال‌هاست وظیفه‌ی راهبری و نمایندگی‌ جامعه‌ی دین‌داران را فروگذارده. سال‌هاست دیگر علما و روحانیون،‌ زبان توده‌ی مردم نیستند و نمی‌توانند باشند. (انفعال و سکوت و غیبت جریان مذهبی در اعتراضات مردمی اخیر یک نشانه‌اش.)

مسأله‌ی اصلی، بیگانگی روبه‌تزایدِ سازمان دینی و متولیانش است با مسایل و واقعیت‌های اجتماعی. نه این‌که مثلاً این قرآن طلاست یا مطلا، و در آن 4 گرم طلا به کاررفته یا 40 کیلو و به چه کسی فروخته خواهد شد.

لطفاً آدرس غلط ندهید! لااقل به خودتان!


#نقد_سیاستهای_دینی_جمهوری_اسلامی
yon.ir/PaZYr
@mohsenhesammazaheri