✍️قطارهای پرسرعت ژاپنی (شین کانسن) که در زلزله دیروز متوقف بودند!
محمدرضا اسلامی
🔹قطارهای پرسرعت ژاپنی به «شین کانسن» معروف هستند. نسل مَگلِو (Maglev) از این قطارها رکورد سرعت 550 کیلومتر بر ساعت (تا حتی 603 km/h) را ثبت کرده اند. تجسم کنید که در
زلزله دیروز یکی از این قطارها در زمان بروز
زلزله دچار مشکل خروج از ریل می شد. چه فاجعه ای برای مسافرین رخ می داد؟ توضیح اینکه کشته های یک قطار می تواند بیشتر از کشته های یک ساختمان بلندمرتبه باشد. قطارها در هنگام
#زلزله بسیار مهم اند. بحثی که
در ویدئوی بالا (اسلاید اول)
🔺 مطرح است این است که سامانه هشدار
زلزله در ژاپن کارکردهای مختلفی دارد و یکی از مهمترین این کارکردها «متوقف کردن» قطارهای شین کانسن است.
پس از
زلزله دیروز ژاپن ویدئوهای متعددی از سامانه اعلام هشدار به شهروندان ژاپنی در شبکه های اجتماعی منتشر شده است. با این سامانه، صاحب موبایل متوجه یک "هشدار" می شود و خود را برای رسیدن امواج
زلزله آماده می کند. اما این سامانه علاوه بر هشدار به شهروندان، کارکردهای مهمی در زمینه قطارهای پرسرعت و نیروگاههای هسته ای نیز دارا می باشد.
🔹اما سوالی که مطرح است اینکه این روش اطلاع رسانی در هنگام «
زلزله» چطور ممکن است؟
🔹شکل بالا🔺 (
اسلاید دوم) این سامانه را با بیانی ساده توضیح داده:
✔️توضیح اینکه
زلزله دو موج اولیه و ثانویه دارد. (بسته به فاصله از کانون
زلزله) موج اولیه یا در اصطلاح
موج P
قدری زودتر می رسد و موج ثانویه یا
موج S
که «قدرت تخریب بیشتری» دارد، با تاخیر می رسد. اگر در کشوری/منطقه ای، سامانه ای متشکل از «شبکه سنسورها و دستگاههای لرزه نگار» وجود داشته باشد که بتواند به محض دریافت «موج اولیه»، از طریق موبایل به شهروندان اعلام خطر کند، مردم منطقه چند ثانیه زمان خواهند داشت تا قبل از رسیدن موج ثانویه، پناه بگیرند.
✔️این "زمان" می تواند چند ثانیه، یا چند ده ثانیه باشد. (بسته به فاصله تا کانون
زلزله)
✔️در شکل: سنسورها(ی نزدیک به کانون
زلزله)، موجِ اولیه را دریافت و سپس به مرکز
زلزله اطلاع می دهند. از اين مرکز، "
هشدار" به شهرهای مجاور ارسال می شود.
🔴در این بحث آمریکا چه کرده؟
🔹آمریکایی ها در این زمینه از ژاپنی ها عقب هستند. لذا پروژه بزرگی تحت هدایت سازمان زمین شناسی آمریکا یا
USGS
تعریف شده که با همکاری دانشگاههایی همچون دانشگاه برکلی، دانشگاه واشنگتن، دانشگاه اورگون، و موسسه زمین شناسی سوئیس ، سامانه ای در سواحل غربی آمریکا (که
زلزله خیز است) نصب شود، که بتواند این هشدار یا
ShakeAlert
را هنگام
زلزله به موبایل شهروندان برساند.
در اینجا + نشان داده شد که اخیرا این فناوری (با تاخیر زیادی نسبت به ژاپن) در کالیفرنیا عملیاتی شده است.
بدیهی است که این پروژه بزرگی است و نیازمند همکاری ارگانهای متعدد زیر است:
✔️موسساتی که شبکه دستگاههای سنسور را نصب و بهره برداری کنند
✔️ موسسه زمین شناسی
✔️ اوپراتورهای موبایل/خدمات ماهواره ای
✔️سازمان مدیریت بحران آمریکا و ...
🔴در ژاپن وضعیت چگونه است؟
🔹پیشرو بودن ژاپن در این بحث جالب است. سیزده سال پیش در جریان سونامی و
زلزله توهوکو این سامانه در ژاپن کار کرد!
با اینکه سونامی باعث کشته شدن تعداد قابل توجهی از شهروندان شد، ولی باور بر این است که اگر این سامانه
Earthquake Early Warning
نبود، آمار کشته ها به شدت بالاتر می بود.
هشدار
زلزله 13 اپریل 2012 را (دوازده سال پیش) در اوساکا از طریق این سامانه روی موبایل دریافت کردم. لذا با الگوگیری از قطارهای پرسرعت ژاپنی، اخیرا قطارهای بارت (BART) در منطقه بِی اریا کالیفرنیا نیز به این سامانه مجهز شده اند.
🔴 چرا ژاپن در این بحث اینقدر جلوتر از آمریکاست؟واقعیت امر این است که در بسیاری از فنآوریهای مرتبط با بحث مهندسی
زلزله و سازه، ژاپنی ها پیشرو تر از آمریکایی ها هستند. عملا مسئله
زلزله به شكل جدى ترى در ژاپن دنبال مى شود. مشکلِ ژاپن، بسته بودنِ فضای آکادمیک و برگ برندۀ آمریکا، باز بودن فضای دانشگاههایش به روی جوانان کشورهای مختلف است. با وجود اینکه ژاپنی ها در این حوزه یک سر و گردن بالاتر هستند ولی متاسفانه در به اشتراک گذاشتن فنآوری با دنیا ضعف جدی داشته و دارند.
https://t.me/solseghalam/2261▪️▪️▪️📌پی نوشت:
اطلاعات بیشتر درباره این سامانه در سازمان USGS آمریکا
https://earlywarning.usgs.gov/