بریده‌ها و براده‌ها

📚 پیشنـهاد مطـالعه (معرفی پنج متن)

برای گذرِ سنجیدۀ ایرانیان از این پیچِ تند تاریخی-اجتماعی-سیاسی که در آن هستیم، خواندنِ چه کتاب‌هایی را می‌توان تعیین‌کننده و ضروری دانست؟
اگر بخواهیم در صحنۀ سیاست آب در هاون نکوبیم، چه دیندار باشیم و چه بی‌دین، چه چپ باشیم و چه راست، چه از جمهوریت دفاع کنیم و چه پادشاهیِ مشروطه، باید در عرصۀ مباحثات و کنش‌های سیاسی از حداقلی از سواد فلسفی-اجتماعی-سیاسی برخوردار باشیم و با چند مفهوم کلیدی آشنا. حال اگر بخواهیم فقط به اندازۀ انگشتان یک دست، متن (کتاب/ مقاله) معرفی کنیم که برای عموم شهروندان ایرانِ امروز، با تخصص‌های مختلف، از پزشک، مهندس، مدیر و مشاور گرفته تا معلم، دانشجو، سیاست‌گذار و پژوهنده، و دیگر شهروندانِ خواهان ارتقاء فرهنگ سیاسی، قابل استفاده باشند، این متون کدام‌اند؟ متن‌هایی که در عین اهمیت، حتی‌المقدور کم‌حجم و خوش‌خوان باشند.

قطعاً این فهرست پیشنهادی مبتنی بر سلیقۀ شخصی و فهم نگارنده است و دیگر اهالیِ کتاب و اندیشه می‌توانند فهرست موجز دیگری دراین‌باره پیشنهاد کنند. به گمانِ بنده این فهرست شامل یک شرطِ لازم و حداقلی بسیارتأثیرگذار، برای ارتقاء آگاهی و کنشگریِ سالم و سنجیده برای هر شهروند جهانِ جدید، به‌ویژه ایرانیان در شرایط کنونی است.

🔸 آنچه با مطالعۀ پنج متن پیشنهادی می‌یابیم:
🔺 الف) آشنایی با بنیان‌های مفاهیم کلیدی و پایه‌ مانند: تساهل(تولرانس)، تکثّر (پلورالیزم)، مرز جهان‌نگریِ شخصی با امرسیاسی (سکولاریزم)، حقوقِ بشر، و در رأس آن «آزادی» در معنای امروزین و مدرن؛
🔺 ب) بلوغ فکری و نقادانه‌اندیشی، همچون موضعی بین دو وضعیتِ افراطی: ۱- تسلیم و تقلیدِ آموزه‌های ازمابهتران، یا ۲- عصیان علیه هر فرمان و نظمِ مستقر؛
🔺 ج) آشنایی با «حلقۀ مطالعه»، به‌مثابۀ نهادِ مدنیِ مؤثر در کنشگری اجتماعیِ آگاهانه و مسئولانه، در غیابِ شرایط مناسب برای فعالیتِ مؤثرِ احزاب، اتحادیه‌ها و گروه‌های رسمیِ سیاسی و صنفی.

💢اینک فهرست:
۱- نامه‌ای درباب تساهل، جان لاک، شیرزاد گلشاهی کریم، نشرنی، شامل یک مقدمۀ ارزشمند حدود چهل صفحه‌ای به قلم مترجم، و حدود نود صفحه متنِ رسالۀ جان لاک، فیلسوف انگلیسیِ قرن هفده.

۲- رساله درباره آزادی، جان استورات میل، جواد شیخ‌الاسلامی، انتشارات علمی‌وفرهنگی.

۳- روشنگری چیست؟ ایمانوئل کانت. ترجمۀ فارسی اصل مقاله حدود ۵-۶ صفحه است. نخستین ترجمۀ فارسی از این مقاله، به قلم همایون فولادپور، در مجلۀ کلک، شمارۀ ۲۲ (دی ۱۳۷۰) منتشر شد. این مقاله اینک در اینترنت قابل دست‌یابی است. اما اگر علاقه‌مندان بخواهند این مقاله را در کنار چند مقالۀ مشابه به‌صورت کتاب داشته باشند، به این کتاب حدود ۱۳۰ صفحه‌ای مراجعه کنند:
- روشن‌نگری چیست، نظریه‌ها و تعریف‌ها، گردآوریِ ارهارد بار، ترجمۀ سیروس آرین‌پور، انتشارات آگاه.

۴- اعلامیۀ جهانیِ حقوق بشر. این اعلامیه شامل سی ماده است که به گونه‌های مختلف در متون کاغذی و الکترونیک قابل دسترس است. این متن را می‌توان در قالبِ فقط دو-سه صفحه فشرد. با همۀ کوچکیِ این متن، می‌توان آن را مهم‌ترین متنِ سیاسیِ قرن بیستم، و ازجملۀ جهان‌گیرترین متونِ موردِتوافق نسبی در تاریخ گونۀ انسان دانست. صدالبته به این متن نقدها وارد کرده‌اند و همچنان می‌توان کرد، اما این از اهمیت آن به‌مثابۀ عصارۀ درک انسان‌ها از حقوق پایۀ خود و بستری برای مباحثات و گفتگوی سیاسی نمی‌کاهد. این متن نه تنها در نظامِ رسمیِ تعلیم‌وتربیت ما جایی درخور ندارد، بلکه احزاب و گروه‌های سیاسی هم آن‌قدر که باید به درک و ترویج آن اهتمام نکرده‌اند. در زبان فارسی، این دو کتاب این متن را به اضافۀ تاریخچۀ تدوین و ضمیمه‌های الحاقی در خود دارند:
- درخانه اگر کس است، محمدعلی موحد، نشرکارنامه.
- حقوق بشر، مایکل فریمن، محمد کیوانفر، انتشارات هرمس و ناقد.

۵- محفل‌های مطالعه و دموکراسی در سوئد، استفان لارسون، منوچهر حقیقی راد، مقاله‌ای با حدود ۵۰ صفحه منتشر شده در مجلۀ ارغنون ۲۰، ۱۳۸۱.

✍🏼 #اردشیر_منصوری
🗓 اسفند ۱۴۰۲
🔗 منبع و متن کامل: کانال گفتارها
#کتاب #آزادی #رواداری #مدارا #حقوق #اندیشه
@Jaryaann

امشب در حرم امام حسین علیه‌السلام بعد از زیارت ضریح که به صحن برگشتم، دیدم جمعیت بسیار زیادی از زائران هندی با لباسهای رنگی و روشن کل فضا رو پر کرده‌اند به طوری که فقط مادر من و یکی دو نفر دیگه با لباس مشکی وسط اون‌ها به چشم می‌خوردند. از یکی از خانم‌های هندی پرسیدم، جریان چیه و چرا چنین جمعیتی در اینجا جمع شدند گفت: "مولای ما آمده که بر سر ما جا داره". من وسط شلوغی و سر و صدا متوجه نشدم و فکر کردم می‌گه: "به خاطر مولا آمده‌ایم که بر سر ما جا داره." منم گفتم: "بله بر سر ما هم جا داره" دیدم خیلی خوشحال شد، رگ وحدت جهان‌اسلامی‌م گل کرد و گفتم لباسهاتون هم خیلی قشنگه. بیشتر خوشحال شد و رگ جهان اسلامی او هم جنبید و گفت تو هم بنشین تا مولا را ببینی. متوجه شدم جریان چیز دیگری است ولی چون جمعیت همین‌طور افزوده می‌شد دیگه امکان موندن نبود. از نفر بعدی پرسیدم امشب مولاتون اومده حرم؟ گفت بله، مولا سیف الدین (صفی الدین؟) گفتم: میتونم راجع به مذهبتون بپرسم؟ به علامت منفی سر تکون داد. متوجه شدم کاملا توجیهه که نباید راجع به اختلافات صحبت کرد.
بخش جالب ماجرا این بود که حراست حرم مطهر، بیشترین حد هماهنگی رو برای حضور مولای هندی‌ها انجام میداد. بخش‌هایی از حرم قرق شده بود و قسمت زیارت مردانه کاملا بسته شده بود تا مولا بتواند زیارت کند. هلی‌شات فیلم مولا را می‌گرفت تا پیروان از مونیتورهای حرم ایشان را زیارت کنند و بیسیم و... هم در حرم در دست عراقیها و هندیها بود.
جالب آنکه گویی همه پیروان مولا در عراق به یکباره خود را به حرم امام حسین رسانده‌اند.
فهمیدم به همین سادگی امکان گرفتن اطلاعات نیست. به یکی از آقایان دست‌اندرکار هندی که بیسیم دستش بود گفتم من به مطالعه درباره مذاهب علاقه‌مندم. امکانش هست اسم مذهب شما رو بدونم؟ گفت:
Dawoodi Bohra
ازش درخواست کردم برایم بنویسد و الان در هتل درباره‌ش قدری تحقیق کردم و فهمیدم از شیعیان اسماعیلی و پیروان فاطمیون مصری هستند.
مولا و یارانش یاحسین گویان وارد حرم شدند و پیروان از طریق مانیتور حضور او را دنبال میکردند و بر سینه می‌کوفتند.
اما برای من بیش از هر چیز این حجم از رواداری و تساهل مذهبی در عراق جذاب و شگفت‌آور بود. از خودم می‌پرسم اگر روزی رهبر یک فرقه مذهبی از شیعیان بخواهد وارد حرم امام رضا شود، چه رفتاری را شاهد خواهیم بود؟

#فاطمه_دلاوری_پاریزی
#کربلا #عراق
#رواداری
#به_وقت_یازده_فروردین_۹۸

@Arvinafdp