دانشجویان متحد

🔰هنر: تاریخ به روایت شکست‌خوردگان است.

▫️بی هیچ شک و شبهه‌ای، ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ یکی از سیاه‌ترین روزهای تاریخ معاصر ایران است. روزی که اولین و تنها دولت به راستی ملی تاریخ ایران، که برآمده از دل اراده‌ی ملت و دولتی برای ملت بود، به دست کودتاگران، اربابان خارجی و بندگان داخلی‌اش به زیر کشیده شد. دولتی که بزرگترین فرصت تاریخ معاصر کشور برای حرکت به سوی دموکراسی و حاکمیت مردم بود. دولتی که توانسته بود اجماعی از تمامی نیروهای مترقی داخل ایران به وجود آورده و صفوف مخالفان آن‌ را تنها استعمارگران سوداگر، مرتجعان مستبد، مقدس‌نماهای قدرت‌طلب و غلامان گوش به فرمان‌شان تشکیل داده بودند.

▫️به حق می‌توان ادعا کرد که دکتر مصدق و دولت او، نماینده‌ی روح جمعی آزادی‌خواهی، عدالت طلبی و استعمار ستیزی مردم بود. روح جمعی که از دوران انقلاب مشروطه شکل گرفته بود و آرمان‌های آن نه در زمان استبداد صغیر و نه در زمان استبداد رضاخانی هیچگاه به فراموشی سپرده نشد. همان آرمان‌هایی که نیروی محرک انقلاب ۵۷ بودند و پس از آن نیز بارها در برهه‌های مختلف تاریخ ایران و هر بار در فرم دیگری به ظهور رسیدند. آرمان‌هایی که هر بار، با تانک و گلوله و تفنگ اربابان مستبد قدرت مواجه شدند که در خیال خام خود، سعی در کشتن آرمان‌هایی داشتند که در روح و خاطره جمعی ایرانیان نقش بسته بود. و زهی خیال باطل، که مردم ایران هر بار نشان دادند در برابر تبر و دشنه‌ی استبداد از درخت آرمان‌هایی که یکصد و ده سال است با اشک و خون‌ خود آبیاری کرده‌اند، محافظت خواهند کرد.

▫️پس از هر سرکوب و شکستی که آزادی‌خواهان در این یک صد و ده سال تجربه کردند، دوره‌ای ناامیدی و یاس بر فضای فعالیت اجتماعی و مبارزه سیاسی حاکم شده است. نجدی در این داستان، به خوبی فضای یاس، خفقان و سانسور پس از کودتا را ترسیم کرده و از طرفی، بر باد رفتن آرزوها و آرمان‌ها و به محاق رفتن ایدئولوژی در روزگار پسا کودتا را ترسیم می‌کند. وضعیتی که اخوان در شعر خود به سردی و سکوت قبرستانی زمستانی سخت تشبیه کرده بود.

#کودتا #۲۸_مرداد

🆔 @AnjomanPolytechnic

#دانشجویان_متحد 🍀
🆔 @anjmotahed

🔰 نگاهی کوتاه بر ماجرای #ملی_شدن_نفت

🖋 سپهر مروارید

«اینجانب، به ملی بودن صنعت نفت و جنبه اخلاقی آن، بیش از جنبه اقتصادی اعتقاد دارم.»
[دکتر محمد مصدق]

▫️در سال ۱۲۸۰، نمایندگان شرکت انگلیسی دارسی برای انعقاد قرارداد انحصار نفت به ایران آمدند و پس از پرداخته رشوه به برخی از درباریان، من جمله شخص نخست وزیر، امین‌السطان، موفق شدند که امتیازنامه را به امضای مظفرالدین شاه برسانند؛ بنا بر این قرارداد حق انحصاری اکتشاف، استخراج و تجارت نفت و گاز سراسر ایران، به استثنای مرزهای روسیه، برای مدت ۶۰ سال، به این شرکت واگذار شد. ایران در عوض، مقداری پول نقد، مقدار بسیار کمی سهام و تنها ۱۶ درصد از سود شرکت را دریافت می‌کرد.

▫️در سال ۱۳۱۱، در دوران زمام‌داری رضا‌شاه، شرکت دارسی یک چهارم از حق ایران را پرداخت نکرد و رضا شاه نیز به نشانه اعتراض، قرارداد را یک‌سویه لغو کرد؛ در نتیجه با تهدید انگلیس و شکایت آن‌ها به مجامع بین‌الملل، مذاکراتی شکل گرفت و در سال ۱۳۱۲ قرارداد ۱۹۳۳ به امضای طرفین رسید که بنا بر آن سهم ایران از ۱۶ درصد، به ۲۰ درصد افزایش یافت و قرارداد که پیش از لغو، سی سال از عمرش مانده بود، برای ۶۰ سال دیگر تمدید شد.

▫️پس از آغاز سلطنت محمد‌رضا پهلوی، نمایندگان مجلس ملی، گاه و بی‌گاه از الغای قرارداد ۱۹۳۳ صحبت می‌کردند؛ اما نخستین بار، با تشکیل #جبهه_ملی و کمیسیون نفت بود که گروهی از سیاسیون، کار‌ویژه خود را مسئله نفت قرار دادند. جبهه ملی، از لزوم ملی شدن نفت بجای الغای قرارداد سخن می‌گفت؛ یعنی کاری را بکنند که خود دولت انگلیس در بسیاری موارد در مورد صنایع خود انجام داده بود. در حقیقت ملی کردن به این منظور بود که قرارداد از میان برود؛ اما ایران به انگلستان غرامت پرداخت کند.

▫️در سال ۱۳۲۹ به #دکتر_مصدق پیشنهاد نخست‌وزیری شد که ایشان در کمال ناباوری همگان آن را پذیرفت؛ اما یک شرط گذاشت؛ این که پیش از ابلاغ حکم نخست‌وزیری او، قانون ملی شدن صنعت نفت توسط مجلسین ملی و سنا تصویب شود و برای همین، در ۲۹ اسفند سال ۲۹، قانون ملی شدن صنعت نفت تصویب شد.

▫️دکتر مصدق، در حقیقت تنها برای ملی کردن نفت و دعاوی بین‌المللی، نخست‌وزیری را پذیرفته بود و بارها گفته بود که جز برای مسئله نفت، انگیزه‌ای برای این پست ندارد. در این مسئله سایر گروه‌ها مثل بازاریان و مذهبیونِ رادیکال، به رهبری کاشانی، به ظاهر حامیان او بودند که البته هرچه گذشت، وابسته بودن این اشخاص به دربار و بیگانگان، بیشتر مشخص شد.

▫️در نهایت، در مرداد ماه سال ۱۳۳۰، بنا به رای دادگاه لاهه، نفت ایران رسما ملی اعلام شد؛ ولی انگلیس که به خشم آمده بود، با ابزارهای تهدید و تحریم همچنان کارشکنی می‌کرد؛ لذا لازم بود که دکتر مصدق برای پاسداری از حق ایران همچنان زمام‌دار باشد.

▫️اما نهایتا در سال ۱۳۳۲، #کودتا امریکا، انگلیس، دربار و الواتِ خیابان که با حمایت و دخالت برخی چهره‌های شاخص مثل آیت‌الله کاشانی و آیت‌الله بهبهانی همراه بود، دولت مصدق را ساقط کرد. پس از آن، دولت زاهدی، باز با انگلیس پای میز مذاکره رفت و سال ۱۳۳۳، قرارداد کنسرسیوم را امضا کرد؛ این قرارداد، سهم پنجاه-پنجاه برای طرفین ایران و انگلیس در نظر می‌گرفت. بنا به قرارداد کنسرسیوم، ایران موظف بود تا ۲۵ سال، نفت خود را به شرکت‌های عضو کنسرسیوم بفروشد.

▫️سخن پایانی؛ لزوم ملی شدن نفت دلایل بسیاری داشت که به برخی از آن‌ها می‌توان اشاره کرد:
- انگلیسی‌ها، عملا به بخشی از خاک کشور تسلط داشتند.
- انگلیسی‌ها، می‌توانستند با استفاده از شرکت خود، در امور ایران دخالت کنند.
- شرکت برای دولت بریتانیا، جاسوسی می‌کرد.
- شرکت اجازه نمی‌داد مسئولان ایرانی از دفاتر بازدید کنند تا مقدار واقعی سود را بدانند.
- شرکت برخورد نژادگرایانه و غیرانسانی با کارکنان ایرانی داشت.

🔻منابع:
▪️آمریکا و تحولات ایران/ صادق خرازی
▪️اسناد خانه سدان/ اسماعیل رائین
▪️نفت، سیاست و کودتا در خاورمیانه/ لئونارد مارسی
▪️۵۰ سال نفت ایران/ مصطفی فاتح
▪️مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران/ محمدعلی کاتوزیان
▪️اسناد دولت امریکا در مورد کودتا

#یادداشت_دانشجویی
🆔 @atuazadandish

#دانشجویان_متحد 🍀
🆔 @anjmotahed

📎 b2n.ir/146504

روایت یک شکست...

✔️ در پرونده زیر که به همت انجمن اسلامی دانشجویان آزاداندیش گردآوری شده است، به مناسبت کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، رویدادهای منتهی به کودتا بررسی می‌شوند.

#کودتا
#بیست_و_هشت_مرداد

🌐 http://shorturl.at/oIJ03

🆔 @atuazadandish

#دانشجویان_متحد 🍀
🆔 @anjmotahed

🎥 کلیپ تولیدی مجمع اسلامی دانشجویان دانشگاه الزهرا در مورد وقایع کودتای ۲۸ مرداد

#دکتر_مصدق
#کودتا
#بیست_و_هشت_مرداد

🆔 @majma_alz

#دانشجویان_متحد 🍀
🆔 @anjmotahed

🔰 گزیده‌ای از صحبت‌های دکتر فرشاد مومنی در #گفتگو با انجمن اسلامی دانشجویان آزاداندیش پیرامون سالروز کودتای ۲۸ مرداد:

✔️ اولین پایان‌نامه‌ای که من به عنوان استاد راهنما پذیرفتم، موضوعی پیرامون مسائل اقتصادی دوران نخست وزیری دکتر مصدق با توجه به رهنمودهای مکتب تاریخی داشت؛ بعد از آن مهم‌ترین سوال ما شکل گرفت: آیا کوشش‌های دکتر مصدق از یک مبنای نظری منسجم و روش‌مند برخوردار هست؟ یا نه؟!
در آن پایان‌نامه سعی کردیم مطالعات وسیعی پیرامون مکتب تاریخی انجام دهیم و نهایتا به آن رسیدیم که بین اصولی که مکتب تاریخی برای توسعه در نظر گرفته و همچنین روش‌های اجرا شده در دوران دکتر مصدق، یکسانی و هم‌راستایی زیادی برقرار است.
در نهایت نیز به این نتیجه رسیدیم که دولت دکتر مصدق، اولین دولت توسعه‌خواه در ایران، در قرن بیستم بوده است.

✔️ تمامی کشورها همیشه تحت فشارهای بیرونی قرار داشته و دارند، حتی کشوری نظیر چین نیز گرفتار فشارهای خارجی‌است؛ اما چرا کشور ما بسیار بیشتر از چین، از این فشارهای اثر می‌گیرد؟ پس ما باید اصل را به خودمان و جامعه خودمان نسبت دهیم و به نظر من، ما می‌توانیم با یک بلوغ اندیشه‌ای، کاستی‌های خود را به حداقل برسانیم.
جنبش ملی شدن صنعت نفت به همراه رهبری هوشمندانه دکتر مصدق، می‌توانند درس‌های مهمی در این زمینه به ما دهند.

✔️ دکتر مصدق در جهت نشان دادن این مسئله به دنیا که بحث ملی‌شدن صنعت نفت صرفا خاص جبهه ملی یا دولت وی نیست و تمام ایران از سلطنت تا مردم، دغدغه آن را دارند، بسیار هوشمندانه عمل می‌کرد.
در این زمینه یاران نزدیک دکتر مصدق نظیر مهندس بازرگان، خاطرات زیادی نقل کرده‌اند... .

✔️ اقتصاد ایران در دولت دکتر مصدق بهبود چشمگیری پیدا کرد و باید بگویم که بحث بهبود چشمگیر، صرفا خاص اوضاع اقتصادی نبود و ایران در آن دوران در وجوه دیگر نظیر سیاست و اجتماع نیز شاهد بهبود و پیشرفت بود.
این ادعا که دولت دکتر مصدق در آستانه فروپاشی قرار گرفته بوده بسیار خام است و دلیل اثبات این خامی آنجا مطرح می‌شود که کودتا شکل می‌گیرد؛ اگر آن دولت در شرف سقوط بود، پس چه نیازی به راه‌اندازی کودتا در جهت نابودی‌اش بود؟

✔️ از زمان دولت دکتر مصدق تا امروز، هرگز تراز تجاری غیرنفتی ایران، مجددا مثبت نشده‌است و با این روندهای فعلی، اگر خدای نکرده این روندها ادامه پیدا کنند، حالا حالا هم آن تراز مثبت نخواهد شد.

✔️ دکتر مصدق در ارتقاء جامعه مدنی و فراهم ساختن زیربناهای آن بسیار کوشید و در زمینه توانمندسازی بخش‌های مولد زحمت زیادی کشید.
استقلال‌بخشی به دانشگاه‌ها، آزادی‌بخشی به مطبوعات و... از این قبیل کارهای او بود.

#کودتا
#بیست_و_هشت_مرداد
🆔 @atuazadandish

#دانشجویان_متحد 🍀
🆔 @anjmotahed

🎥 انجمن اسلامی دانشجویان آزاداندیش در #گفتگو با دکتر فرشاد مومنی

🔰پیرامون کودتای ۲۸ مرداد🔰

#کودتا
#بیست_و_هشت_مرداد
🆔 @atuazadandish

#دانشجویان_متحد 🍀
🆔 @anjmotahed