#چالش_امشب_انجمن_ادبی_آن...
#آموزش_عروض_و_قافیهمدیریت چالش: جناب آقای
#منوچهر_ابراهیمی زمان شروع برنامه:
#چهارشنبه_ها ۲۱:۰۰ تا ۲۲:۳۰
——————————
جلسه پنجم:
جلسه این هفته عروض رو شروع می کنیم با عنوان "زحاف".
تعریف زحاف : زحاف تغییر یافته ی هر رکن هست برای بوجود آمدن رکنی دیگر با کم کردن تغییر در هجاها.
اولین بحری که در موردش صحبت می کنیم بحر رمل هست که دارای زحافاتی ست که توضیح خواهم داد.
هر بحری اگر در رکنهایش تغییری بوجود نیاید اصطلاحا "سالم یا سالم ضرب و عروض"می نامیم. پس وزن سالم وزنیست که زحاف نداشته باشد ،بعنوان مثال:
در بحر رمل اگر چهارتا فاعلاتن داشته باشیم رمل مثمن محذوف و اگر سه فاعلاتن باشد رمل مسدس سالم نامیده می شود.
مثال شعری :
با نگاهت می شود پر زد به اوج آسمانها
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن
رمل مثمن سالم
البته در رکن سوم اختیار شاعری هم داریم که در مجموع چهار فاعلاتن می شود.
این وزن بحر رمل بدون زحاف می باشد.
پس هر بحری بدون تغییر سالم هست.
همین وزن یعنی رمل مثمن سالم اگر سه تایی باشد می شود رمل مسدس سالم.
ما با این وزن که زحاف ندارد کاری نداریم و بیشتر هدف ما وزنهای دارای زحاف هست.
اگر در رکن آخر بحر رمل زحاف داشته باشیم و بصورت فاعلن باشد به این وزن می گوییم رمل مثمن محذوف
مثل :
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
رمل که اسم بحر هست مثمن چون در یک بیت هشت رکن داریم و محذوف بخاطر زحاف رکن آخر که فاعلاتن به فاعلن تبدیل شده.
خب مثال شعری برای این بحر
آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
رمل مثمن محذوف
چون فقط در رکن آخر تغییر داریم که فاعلن به نام محذوف هست در بحر رمل.
خب اگر این وزن سه تایی بود می شد رمل مسدس محذوف مثل :
بشنو از نی چون حکایت می کند
فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
رمل مسدس محذوف
در گذشته گفتیم که در بحر رمل بجای فاعلاتن اول می توانیم از فعلاتن استفاده کنیم که از زحافات دیگر بحر رمل هست به اسم مخبون.
یعنی اگر چهارتا فعلاتن داشته باشیم می شود رمل مثمن مخبون .
حالا اگر وزن فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن باشد اینبار بحر ما بصورت رمل مثمن مخبون محذوف در می آید یعنی زحاف بعدی فعلن هست که به اسم محذوف هست مثل فاعلن.
زحاف بعدی "فعلاتُ"هست که به نام مشکول خوانده می شود .
فعلاتُ فاعلاتن فعلاتُ فاعلاتن
رمل مثمن مشکول
در وزن بالا ابتدا فاعلاتُ هست که مشکول ذکر شد و بعد فاعلاتن که اسم بحره و در نوشتار بحر نمی آید.
اصلاح می کنم :
زحاف بعدی "فعلاتُ"هست که به نام مشکول خوانده می شود .
فعلاتُ فاعلاتن فعلاتُ فاعلاتن
رمل مثمن مشکول
در وزن بالا ابتدا" فعلاتُ "هست که مشکول ذکر شد و بعد فاعلاتن که اسم بحره و در نوشتار بحر نمی آید.
فکر کنم مکفوف که فعلاتُ هست رو ذکر نکردیم که این هم از زحافات بحر رمل هست .
پس ما پنج زحاف برای بحر رمل داریم که :
فاعِلاتُ مشکول
فَعَلاتن مخبون
فاعِلن محذوف
فَعِلن محذوف
فَعَلاتُ مکفوف
خوانده می شود .
فع لن
زحاف دیگریست از بحر رمل به اسم اصلم.
البته این وزن ها نعمولا کم کاربرده و به همین خاطر فقط برای اطلاع عنوان می شه.
یا مثلا فع که مطموس هست اگر اشتباه نکنم.
——————————
t.center/an_anjomansherinstagram.com/an_anjomansherWeb:
http://anjomanean.blog.ir🌹 از حضور سبزتان صمیمانه سپاسگزاریم
🌹22 بهمن ماه 1398