ششم آذرماه زادروز برت فراگنر، دانشمند اتریشی و منتخب هجدهمین جایزۀ تاریخی و ادبی دکتر محمود افشار
بیتردید اقامت تحصیلی پنجسالۀ فراگنر در ایران باعث شد که به قلمرو ایرانشناسی توجه بیشتری معطوف کند. تسلط شگرف بر زبان فارسی، آشنایی فراوان با فرهنگ و مردم ایران و آگاهی گسترده و ژرف از تاریخ و فرهنگ ایرانی و نیز نگرش قومشناسانۀ ناشی از همدلی، ازجمله ثمرههای ماندگار این اقامت در ایران بود.
قلمرو پژوهش بیشتر ایرانشناسان در کشورهای آلمانیزبان، ایران باستان و دورۀ پیش از اسلام، آن هم از دیدگاه زبانی و زبانشناختی است؛ ازاینرو هیچ جای شگفتی نیست که فعالیت دانشگاهی فراگنر پس از اخذ مدرک دکترا در سال ۱۹۷۰ از دانشگاه وین با گذر از اسلامشناسی آغاز شد. فعالیت در بخش پژوهشی سمینار شرقشناسی دانشگاه فرایبورگ بسیار مناسب بود و در آنجا فراگنر همکار علمی هانس روبرت رویمر شد. فراگنر هنگام پژوهش و تدریس در همین مکان بود که کار طولانیمدت خود را در تحقیق فرهنگهای تأثیرپذیرفته از ایران آغاز کرد. این پژوهشها شامل تاریخ سیاسی از سدههای میانه تا عصر حاضر، تاریخ اقتصادی و اجتماعی، تاریخ حکومتها و نهادها، امور سیاسی، تاریخ فرهنگی زبان فارسی معاصر و آشپزی میشود.
تعداد و گستردگی موضوعی آثار منتشرشده در چهارده سال اقامت در فرایبورگ- با نگارش رسالۀ استادی در سال ۱۹۷۷ این همکاری رسمی شد- بسیار چشمگیر است. افزون بر رسالۀ استادی در مورد خاطراتنویسیهای ایرانیان که فراگنر در آن گونهای ادبی و خاص را مشخص کرد و نشان داد این گونه بهسرعت در سدۀ نوزدهم در ایران رواج یافته است، از جمله میتوان به مقالۀ «مسائل اجتماعی و داخلی ایران» در جلد ششم تاریخ ایران کمبریج: تیموریان و دورۀ صفویه، «گزارشی از اسناد حکومتی فارسی» و تعدادی مقالۀ منتشرشدۀ دیگر اشاره کرد که در آنها اسناد گوناگون با توجه به شرایط تاریخی تحلیل و بررسی شدهاند.
«فراگنر از دید بریگیت هوفمان»، بریگیت هوفمان، ترجمۀ دکتر سعید فیروزآبادی
[
دفترچۀ هجدهمین جایزۀ ادبی و تاریخی دکتر محمود افشار، اهداشده به دکتر برت گ. فراگنر، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۳۸۸، ص ۸-۹]
بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی و تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی
@AfsharFoundation