بیست و نهم آبانماه زادروز غلامرضا رشید یاسمی
ادبیات ملی
جمعی کثیر یک قطعه خاک را دوست دارند برای آنکه اجداد آنها در این سرزمین نشانههایی از حزن و شادی، از آرزو و نومیدی گذاشتهاند:
از نقش و نگار در و دیوار شکسته
آثار پدید است صنادید عجم را
در حقیقت این آثار نه فقط از در و دیوار شکسته نمایان است بلکه در چشم شعور باطنی که در این موارد بیناتر از دیدۀ عقل است، از سرتاسر خاک وطن همین آثار پیداست و افراد ملت را هرچند التفات هم نداشته باشند باز مثل عمارت تخت جمشید به یاد افتخارات تاریخی میاندازد. در میان این آثار ادبیات مخصوصاً قسمت شعری آن مقامی بلند دارد؛ زیرا که بهتر از هر چیز حکایت میکند از آرزوها و عواطف گذشتگان و در واقع آیینه است که روح پیشینیان در آن منعکس میشود و به مردم جان میدهد.
در دل هر کسی نسبت به وطن یعنی خاک شرکای او در احساس و عاطفه و آرزو و امید محبتی عمیق و ریشهدار موجود است، محبتی که هرچند در ظاهر نمایش ندارد یا وقتی شخصی در وطن است آن را درست احساس نمیکند اما چون از وطن خارج شد بهشدت هرچه تمامتر به جوش میآید و هر روز یاد مملکت در قلبش مشتعلتر و زندهتر میگردد. درد غربتی که این همه از آن نالیدهاند نمونهای از این یادآوری طبیعی است. شعر زبان این عواطفی است که در دلها پنهان مانده افکار و عواطف پدران ما را نشان میدهد یعنی عمیقترین آثار روح و قلب آنها را، آثاری که از سنگ و خاک و دیوار و در بیشتر با آنها علاقه و رابطه داشته است و در نتیجه ما را بیشتر به آنان مربوط میکند. شعر حافظ ما را به سر حد یک عالم وسیعی میکشد که نهتنها آن شاعر بزرگ بلکه جمع کثیری از دانشمندان و متفکرین ایران در قرنهای مختلف به آرزوی آن و در پی ورود به آن سعی کردهاند و امید داشتهاند.
پس شعر حافظ آیینۀ آرزوهای جمعی کثیر بلکه اکثر اهل این کشور است. همچنین شعر مولوی و سعدی و سایر شعرا که در عشق مجازی و عرفانی، در بیان رموز عشرت و کامرانی، در شرح فتوحات سلاطین و وصف مناظر طبیعی معروف ایران داد سخن داده و مترجم احساس و عاطفۀ هموطنان خود شدهاند. از این لحاظ تمام آثار نویسندگان ادبیات ملی به معنی اعم محسوب میشود.
غلامرضا رشید یاسمی
[
آینده: سال دوم (دی ۱۳۰۵ - اسفند ۱۳۰۶)، مؤسس و مدیر مسئول دکتر محمود افشار، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۰، ص ۶۳۰ - ۶۳۱ (دیماه ۱۳۰۶)]
بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی
@AfsharFoundation