کانال شعر مریم جعفری آذرمانی

انتقاداتی ادبی و زبانی و نحوی درباره‌ی شعرهای #عارف_قزوینی در طول زندگی و دهه‌ها پس از درگذشتش مطرح شده است، اما همواره در موقعیت‌های مختلف اجتماعی و سیاسی، همان شعرها گویای مصائب و غم‌های تاریخی ایرانیان بوده است. عارف به تصور من شخصیتی سلبریتی‌وار داشته است و در نتیجه اخلاق و رفتار و زندگی خصوصی‌اش نیز مورد بحث و انتقاد بوده است و به همین دلیلِ سلبریتی‌بودن شاید غربت و تنهایی اواخر عمرش رنج‌آورتر هم شده باشد، چیزی که بشر امروز هم با آن دست‌به‌گریبان است.

#مریم_جعفری_آذرمانی

این‌ها را گفتم تا غزلی از این شاعر را با هم بخوانیم؛ غزلی که بعضی از اشاراتش هنوز محقق نشده یا در مقاطعی تا حدی محقق شده اما دوباره مصیبت‌ها ادامه یافته است. در توضیح شعر، گفته‌اند که در ۱۲۸۸ شمسی، پس از فتح تهران و خلع محمدعلی میرزا سروده شده است.

پیام دوشم از پیر می‌فروش آمد
بنوش باده که یک ملتی به هوش آمد

هزار پرده ز ایران درید استبداد
هزار شکر که مشروطه پرده‌پوش آمد

ز خاک پاک شهیدان راه آزادی
ببین که خون سیاوش چه‌سان به جوش آمد

هخامنش چو خدا خواست منقرض گردد
سکندر از پی تخریب داریوش آمد

برای فتح جوانان جنگجو جامی
زدیم باده و فریاد نوش‌نوش آمد

وطن‌فروشی ارث است؛ این عجب نبود
چرا کز اول، آدم، وطن‌فروش آمد

کسی که رو به سفارت پی امیدی رفت
دهید مژده که لال و کر و خموش آمد

صدای ناله‌ی عارف به گوش هر که رسید
چو دف به سر زد و چون چنگ در خروش آمد

#عارف_قزوینی

@Maryam_Jafari_Azarmani

‏۱۴ مرداد سال‌روز صدور فرمان مشروطیت است.
دوره‌ی مشروطه، همانطور که نقطه‌ی عطف تاریخی‌سیاسی ایران است، نقطه‌ی عطف شعر فارسی هم هست، که در هر دو تغییرات جدی و بنیادی آغاز شد. شعر مشروطه برای من جذاب‌ترین و پرشورترین مقطع شعر فارسی است، حتی با این که نوآوری‌ها تازه در حال شکل‌گیری بود و شاید نشود شعر کاملی که از هر حیث نوگرایانه باشد یا از این نظر، سبک بیان منسجمی داشته باشد در این دوره پیدا کرد، اما شاعرانش برای من بسیار عزیزند، شاعرانی در سبک‌ها و عقاید گوناگون که بعضی‌شان یا در غم و تنهایی مردند، یا زندانی شدند، یا کشته شدند... قصه‌ی هر یک غصه‌های خود را دارد.

#مریم_جعفری_آذرمانی

#مشروطه
#شعر_مشروطه
#میرزاده_عشقی
#فرخی_یزدی
#بهار
#نسیم_شمال
#عارف_قزوینی
و...

@Maryam_Jafari_Azarmani

الا ای یوسفِ مصری که کردت سلطنت مغرور
پدر را بازپرس آخر کجا شد مهر فرزندی
#حافظ

چه حیله کرد زلیخا به کار یوسف مصر
که این پسر به سراغ پدر نمی‌آید
#عارف_قزوینی

پی‌نوشت: دو زاویه دید به یک ماجرا

@maryam_jafari_azarmani

🔹 منِ خرابه‌نشین دلخوشم وطن دارم (عارف قزوینی)

در مقدمهٔ دیوان #عارف_قزوینی به کوشش مهدی نورمحمدی (انتشارات سنایی، چاپ اول، ۱۳۸۱) آمده است: « افسوس که عارف با آن همه استعداد خودجوش و گوهری که خداوند در وجود او نهاده بود، به دام دوستان ناباب افتاد...» و از قول دکتر شفق - در مقدمهٔ چاپ دیگری از دیوان عارف - آورده: «... تفصیل حیات خصوصی عارف را به خودش واگذاشته... و گمان دارم اگر جز این بودی و جزئیات حیات شاعر بدبخت ایران موضوع نگارش من می‌شدی، ناچار خرده‌گیری‌هایی بر او از صفحات زندگانی شخصی می‌کردم، زیرا محال است که حیاتی مثل حیات خصوصی عارف در معرض تدقیق و انتقاد بی‌طرف آمده و از مؤاخذهٔ قلم آزاد باشد»

🔹 پاسخ:
شاعر در زندگی خصوصی‌اش به هر روشی که عمل کرده باشد هویت او را شکل می‌دهد و گوشه‌کنایه زدن به شاعران و رفتار و منشی کاملاُ پذیرفته‌ شده را از آنان توقع داشتن، نشان از عدم آگاهی به این واقعیت است که: به همان اندازه‌ای که شعر از گفتار روزمره و عادی فاصله دارد، گویندهٔ شعر که شاعر باشد، از عرف و عادات اجتماعی فاصله دارد. از سوی دیگر، شاعر قرار نیست قدّیس یا معصوم باشد، و دست‌کم در مورد بعضی از شاعران معاصر شاهد بوده‌ایم که هرقدر شعرشان با دیگران متفاوت بوده، از دیدگاه عرفی گاهی رفتارهای ضدّ عرفیِ بیشتری داشته‌اند که شاید دمِ دست‌ترین‌اش این باشد که به تأمین معاش خود هم چندان فکر نمی‌کنند، چه رسد به مسایلی مثل تأمین یا حتا تشکیل خانواده یا رسیدگی به امور روزمره و باقی هنجارهای جامعه...، و اصلاً همین ضدّ عرف بودن است که باعث سرودن شعر است و شاعر لزوماً تصمیم نمی‌گیرد که ناسازگار باشد، بلکه سرشتی ناسازگار دارد و چه بخواهد چه نخواهد با گفتن شعر چه بسا در صدد تلطیفِ آن رنجی‌ست که از این ناسازگاری متحمّل شده است، زنده‌یاد #حسین_منزوی در مصاحبه‌ای گفته است: «شما نمی‌توانید شاعر بزرگی باشید و در کنارش مثلاً یک وزیر خوبی باشید، بانکدار خوبی باشید، حتی به نظر من نمی‌شود در کنار این یک معلم خوب، یک شوهر خوب، یک پدر خوب باشید. یعنی وقتی که ما سرسپردیم به شعر، دیگر این سر را نمی‌توانیم از شعر پس بگیریم و به یک محضر دیگری ببریم...»

#مریم_جعفری_آذرمانی
۲ آذر ۱۳۹۷

@maryam_jafari_azarmani

تصویر غم‌انگیزی از خانهٔ #عارف_قزوینی و عدم رسیدگی به آن

(تصویر و توضیح از صفحه اینستاگرام کامران شرفشاهی)

🆔 @maryam_jafari_azarmani