🔰 آمیزۀ ذوق و دانش
🔰1️⃣ ترانه و ترانهسرایی از یک سو با شعر و ادبیات پیوند دارد و از سوی دیگر با موسیقی و آواز. از اینرو نقد و بررسی این نوع ادبی-هنری نیز مستلزم دانشی دوگانه در دو حوزۀ شعر و موسیقی است. از حُسن اتفاق، نویسندۀ کتاب این ترانه بوی نان نمیدهد با این دو فنّ شریف کاملاً آشناست. او دانشآموختۀ رشتۀ زبان و ادبیات فارسی است و دستی نیز در سرودن شعر و نوازندگی و آهنگسازی دارد. این هنرها و دانشها اگر هم بهندرت در وجود کسی جمع شوند لزوماً به تألیف و تدوین کتابی نقادانه و تحقیقی منجر نمیشوند. در اینجا پای هنر سومی در میان میآید که عبارت است از مهارت در نقد و تحقیق توأمان. در این روزگار کمهمتیها که آثار اصیل و مایهور هر روز کمیابتر میشوند و علفهای هرز مزرعۀ نشر از گلها و گیاهان پرثمر آن بیشتر شده است نشر چنین کتابهایی امیدوارکننده است و این نوید را میدهد که اوضاع نشر بهتر شود و آثار ارجمندتری پدید آیند.
2️⃣ گستردگی مباحث و جامعیت آن از یکسو و بحثهای جزئینگرانه و فنیِ آن از سوی دیگر، موجب شده است که این کتاب به مرجعی بنیادی در زمینۀ ترانه و ترانهسرایی تبدیل شود. هرکس با موسیقی آوازی، ترانه، تصنیف و... -اعم از سنتی و پاپ- سروکار دارد این کتاب را آموزنده و سودمند خواهد یافت.
3️⃣ مهمترین حسن کتاب آن است که مباحث آن از روی معرفت و یا تأمل نوشته شده و خالی از قلمفرساییهای معمول و پراکندهگوییهای مرسوم است.
4️⃣ خوانندۀ علاقهمند به ترانه و ترانهسرایی با خواندنِ این کتاب به چشماندازی تاریخی از تحول این هنر از دوران مشروطه تا امروز دست مییابد و با زندگی و آثار ترانهسرایان مختلف آشنا میشود و علاوه بر آشنایی تاریخی و زندگینامهای، پابهپای مؤلف، متن بسیاری از ترانهها را با نگاهی دقیق مطالعه میکند و در واژهها، ترکیبها و نحو جملههایشان تأمل میکند و با عناصر بلاغی و شگردهای ادبی گوناگونشان همچون انواع تشبیه، استعاره و... آشنا میشود و به نقاط ضعف و قوتشان پی میبرد.
5️⃣ زبان و نثر کتاب گویا و رسا است ولی رنگ و بویی از سبک شخصی مؤلف را نیز دارد. سبک نگارش نویسنده مایهای ادبی دارد و تمایل کمرنگی به استفاده از واژههای فارسی در آن دیده میشود.
6️⃣ دسترسی مؤلف به شعرها و سرودههای منتشرنشدۀ امینپور، علاوه بر اینکه به عمق و غنای مباحث افزوده، اطلاعاتی از پشت صحنه و زمینههای تدوین و عرضۀ برخی ترانهها و تصنیفها فراهم آورده که برای دوستداران شعر و موسیقی جاذبهای ویژه دارد.
7️⃣ گفتوگوهای دقیق و پیگیرانۀ نویسنده با آهنگسازان، آوازخوانان و ترانهسرایان نیز زمینهها و پشت صحنهها را برای مخاطب روشن میکند و گاه تفاوت روایتها را برجسته میسازد. در برخی موارد نویسنده با زیرکی، نقلقولهایی متناقض را در کنار هم آورده تا خواننده خود قضاوت کند.
بخشی از نوشته
دکتر
#مسعود_جعفری، پژوهشگر، نویسنده و مترجم، عضو هیئتعلمی دانشگاه خوارزمی، فصلنامۀ نقد کتاب ادبیات (سال سوم، شمارۀ 11، پاییز 1396) دربارۀ کتاب "این ترانه بوی نان نمیدهد" اثرِ دکتر
#مهدی_فیروزیان، انتشارات کتاب آبی، 1396