....
فتوح
#ابن_اعثم، یکی از بهترین نمونه آثار تاریخی داستانی است که روی منابع
#عاشورایی خیلی تأثیر گذاشته و بسیاری از آن استفاده کرده اند. البته از نگاه مذهبی هم استفاده کرده است، اما این نگاه غلبه ندارد. این اثر، بسیار شگفت است، ضمن آن که داستانی است، اما عبارات گاه چنان طراحی شده که آدمی دوست دارد آنها را به عنوان تاریخ بپذیرد. این کتاب، روی ابن
#شهرآشوب و همین طور
#خوارزمی تأثیر گذاشته است. نقدی که آقای
#حسینی در معرفی و نقد منابع از این کتاب کرده، قدری آشفته است و نشان می دهد که ایشان نتوانسته در باره بسیاری از اخبار آن تصمیم جدی بگیرد. به نظرم هنوز هم نیاز هست تا این کتاب، مورد بررسی های دقیق تاریخی قرار گیرد.
مقتل داستانی
#ابومخنف هم سرشار از قصه های شگفت و عجایب است؛ مقتلی که هیچ استحکام تاریخی و استنادی ندارد، اما حتما مورد علاقه مجموعه های عامیانه بوده است.
لهوف یک اثر مذهبی_داستانی است که از
#عاشورا یک تصویر الهی می سازد و خیلی مقید به نقلهای دقیق تاریخی نیست. مقتل داستانی ابومخنف را هم باید به این ملحق کرد.
پیشرفت این آثار به
#روضه_الشهداء می رسد که یک متن مذهبی ـ ادبی و تاریخی است و تأثیر شگرفی روی ادبیات عاشورایی دارد. شاید ده تا پانزده درصد بشود این اثر را تاریخی دانست؛ باقی، بایدآن را اثری مذهبی ـ داستانی دانست.
ویژگی عمده این آثار این است که سرشار از روایات و داستانهایی است که به طور کامل یا بخش هایی از آنها، صرفا در همین مصادر آمده است.
ما بخشی از این تواریخ را باید صرفا
#داستانی بدانیم؛ چنان که در برخی دیگر داستان در خدمت مذهب قرار می گیرد. یعنی نوعی روایت داستانی داریم که می کوشد با انتخاب و اختیاری که دارد، داستانها و مفاهیمی را طراحی کند.
باید درک کنیم که مذهب، ادبیات و زبان خود را دارد. در اینجا، دقیقا مقصودم روایاتی است که سند کافی ندارد و از پشتوانه علمی لازم، آنچه مقبول علمای سند شناخت و مورخان اصیل سنتی است، برخودار نیست. ولی نقاط مشترکی هست که باید ملاحظه آن را داشته باشیم.
برخی از این داستانها، رنگ و روی مذهبی شیعی دارد، برخی عرفانی. از قضا یکی از مهم ترین کتابهای تاریخی عاشورا که خیلی هم تأثیر گذاشته، روضه الشهداء است که داستانی_عرفانی_مذهبی_تاریخی است. یعنی همه این وجوه در آن وجود دارد.
برای یک جامعه ناآشنا با این سبک ها، این احتمال قوی است و همیشه این خطر وجود دارد که یک اثر داستانی، به زودی یک گزارش واقعی تاریخی تصور شود. این خطا برای بسیاری از متدینان که با نگاه مثبت به عاشورا می نگرند، پیش می آید.
متن کامل را در لینک زیر مشاهده فرمایید
http://yon.ir/JveJgJafarian1964
@ketabeabii