■ فراوانی ترانه و سروده ها برای مادران در تاجیکستان و میان تاجیکان بالا است. تاجیکان پارسی زبانانی هستند که لهجه تاجیکی دارند و بیشینه جمعیت #تاجیکستان، نیمی از #ازبکستان، بخشی از #افغانستان و اندکی هم در #قزاقستان و... را در بر می گیرند
تاجیکستان و ازبکستان، بال شمال خاوری سرزمین های بجامانده از تمدن کهن ایران_زمین هستند که پیشتر با نامهای فرارود ( ماوراءالنهر)، و نیز رودهای سیحون و جیحون و دریاچه خوارزم شناخته می شدند.
نام های ازبکستان و تاجیکستان (مانند دیگر کشورهای تازه بنیان پیرامون ایران که با پسوند پارسی #ستان ساخته شدند) پس از فروپاشی #شوروی سابق و استقلال سرزمین های گوناگون از آن بر بخش فرارودان گذاشته شد.
چیستی و چرایی #جشن_تیرگان تیرگان یادگار دو چیز است:
■پاسداشت ایزد آب #تیشتر در ایران باستان از این رو ایرانیان در تیرگان "آب بازی" و "آب پاشی" می کرده اند و این آیین هنوز در اندکی از شهرها و روستاهای ایران برپا میشود به ویژه از سوی زرتشتیان
■پاسداشت دلاوری و فداکاری #آرش_کمانگیر در بازنمودن #مرز#ایران و #توران. پس از جنگی میان این دو همسایه در زمان #افراسیاب و #منوچهر، و شکست ایران، افراسیاب برای کوچک کردن ایرانیان گفت یکی از کمانداران سپاه ایران با تیرش مرز ایران را مشخص کند. آرش که بزرگترین کماندار #سپاه_ایران بود بر فراز #البرز رفت و با فداکاری ای ستودنی، جان و همه توش و توان خود را برای پرتاب این تیر بکار بست چنانکه پس از این پرتاب جانش از هم گسیخت و از جهان رفت. یزدان نیز به ایزد باد فرمان داد تیر آرش را به دورترین جایگاه خاوری #ایران_زمین برساند و تیر در کنار رود #جیحون / #آمودریا / بر زمین نشست به نشانه مرز ایران و نقشه تورانیان کارگر نیافتاد
دستبند "تیر و باد" که هنوز #زرتشتیان در این جشن بر دست می کنند، از همین روی است