📝✍ #یادداشت_دانشجویی💢 نقدی بر «جامعه شناسی خودمانیِ» حسنِ نراقی
🔹جدی ترین حرف ها و اندیشه های نویسنده در مقدمه ی کتاب می آید. چه آشکارا و چه در لایه های پنهان، نویسنده غایت کتاب و آرمان خودش را در پیشگفتار می آورد. برای پی بردن به هدف و مقصود کتاب، باید مقدمه را بادقت و عمیق مطالعه نمود.
🔹«جامعه شناسی خودمانی» حسن نراقی نیز مستثنی نبود. کتابی دارای سه مقدمه برای چاپ های مختلف. اصلی ترین اما آن یکی است که برای چاپ اول نوشته شده.
🔹«جامعه شناسی خودمانی» به نقد مهمترین افکار، گفتار و رفتار ملت ایران می پردازد که از نظر نگارنده کتاب، عوامل اصلی «این عقب ماندگی» ایران است. خصوصیاتی که از نظر نراقی ویژگی اکثریت قریب به اتفاق ملت ایران است. خصوصیاتی که با آن ها خو گرفته ایم، تربیت شده ایم و تربیت می کنیم. نظر نراقی در «جامعه شناسی خودمانی» نظر در اخلاقیات و رفتار های خودمان برای پی بردن و پذیرفتن اشکالات شخصیتی مان است. و نیز پذیرفتن این انگاره های غلط رفتاری و شخصیتی، مرحله ابتدایی درمان از نظر وی است.
🔹این که متن کتاب تحلیلی نسبتا خوب و دقیق از شاخصه های رفتار اجتماعی ما ایرانیان به دست می دهد، مسئله من نیست. مسئله اصلی اینجاست که تمام این تحلیل ها وشناخت هایی که از معرفت موشکافانه نسبت به جامعه ایرانی خبر می دهد، به چه نیتی است؟! این نیت همان غایت مد نظر نویسنده برای نگارش کتاب است.
🔹نکته ای که با دقت در مقدمه نویسنده مشهود است. نگاه مادی نراقی به جهان و زندگی، به شناسایی و ارزیابی رفتار هایی از جامعه منجر شده که از نگاه اوعوامل عدم دست یابی ایران به توسعه ی غربی و رشد اقتصادی و جامعه ی مدرن است. نگاهی سطحی به مدرنیته که بدون در نظر گرفتن شرایط امکان رخ دادن و بسط توسعه و مدرنیته در ایران، تنها با شبیه سازی رفتاری و الگو برداری مردم ما، از مردم عالم مدرنیته، در صدد رسیدن به رشد اقتصادی و توسعه است. نگرشی که هرچند از «کشف حجاب» و «کلاه شاپوی» رضاخانی عمیق تر است، اما در نهایت تمام آنچه به دست خواهد داد، بیشتر از آن چیزی نخواهد بود که از مدرنیته عاید رضاخان شد.
🔹مدرنیته و توسعه، که میوه اش به اصطلاح رشد اقتصادی و رفاه (هرچند برای عده ای اندک که بر اکثریت حکم می رانند خواهد بود) است، پدیده ای زاییده ی رفتار و عملکرد مردم مغرب زمین نیست. مدرنیته یک طرح و پروژه است که سابقه طراحی آن به 3 هزار سال پیش می رسد که در جغرافیای خاص با زمینه های فلسفی معینی قابلیت ایجاد یافته؛ و نه صرفا یک پروسه و پیش آمدی که مطابق رفتار غربی ها رخ داده باشد. این نگاه عمیق ترین سطحی نگری به پروژه تجدد است.
🔹 نگاه مادی نراقی به جهان و اتفاقات آن، تحلیل خطی از سیر حرکت تاریخ به او داده است که مقصد و منتهای جریان همه ی عالم را به توسعه ی غربی محدود می داند و همه ی کشور ها را محکوم به طی مسیر مدرنیته می داند. هرچند خودش از تحلیل ریشه های این جریان عاجز مانده و نسخه ای که برای درمان جامعه ایرانی می پیچد، هرگز به مقصدی که انتظار آن را دارد رهنما نخواهد شد.
🔸اشکال اصلی کتاب؛ سهل انگاشتن مسیر دست یابی به مدرنیته است. اشکالی که گریبانگیر برنامه ریز ها و سیاستمدار های ما در سطح کلان نیز شده...
سهل انگاری بیش از اندازه سم مهلک طی این راه و سایر مناسبات عالم جدید است.
✅ هرچند که اصل این راه از نظر نگارنده این
یادداشت غلط و پیمودنش جز ضرر و تباهی به بار نخواهد آورد.
✍ علی فیض اللهی
✅@mosut✅@basijsut🔸کانال مهاجر نقد ها و
یادداشت های فرهنگی و اجتماعی شما را منعکس می کند...
🔷🔹🔷🔹🔷🔹🔷🔹🔷ارسال مطالب:
✅@basij_sut✅@ali_lonbar