ادبگاه

‌‌انجمن ادبی پژوهشی پگاه اصفهان
💠چهارشنبه ها با حافظ💠
توسط سرکار خانم مهنازملکی ریزی
💠جلسه هفدهم غیر حضوری
🔹١٩ شهریور ماه ٩٩

.
✅فلسفه چهارده روایت در
بیت آخر غزل ٩۴ دیوان حافظ
عشقت رسد به فریاد، گر خود بسان حافظ
قرآن، زِ بر بخوانی در چارده روایت

💠 در زمان حضرت رسول اكرم (ص) كاتبان وحي آيات نازل شده توسط نبي اكرم (ص) را مي‌نوشتند ليكن به سبب متداول نبودن اعراب و نقطه و دستورات نحوي، اشكالاتي در قرائت پيش مي‌آمد كه تا پيامبر (ص) در قيد حيات بودند توسط ايشان رفع مي‌شد. بعد از رحلت حضرت رسول اكرم (ص) و وفات بعضي از كاتبان، ضرورت تدوين نسخه صحيح قرآن حس شد و در زمان خلفاء اربعه در اين امر مهم كوشش هاي پیگیر به عمل آمد.
مبناي كار براين بود كه زيدبن ثابت كه خود يكي از كاتبان وحي بود يك هيئت ۱۲ نفري از افراد صلاحيت‌دار را تشكيل و در طول مدت ۶ سال ۷ نسخه ازقرآن كريم تهيه و هر نسخه توسط يك قاري به بلادي ارسال شد تا مسلمين آن بلاد را تعليم دهند.
اين هفت قاري هركدام دو راوي داشتند و قرائت قرآن بوسيله اين چهارده راوي، متداول و به ما رسيده است و اين مختصري است از چگونگي وشرح كتابت و قرائت و انتشار قرآن در صدر اسلام.

💠دربارة قراء سبعه شاعري نام آنها را در شعر زير آورده است:

استاد قرائت بشمرپنج و دو پير

بو عَمر و عَلا و نافع و ابن كثير

پس حمزه و ابن‌عامر و عاصم دان

زين جمله كسائي شمر و هفت بگير

هريك از اين قاريان دو راوي داشته كه توسط اين چهارده نفر چگونگي قرائت اين استادان هفت گانه به ما رسيده است

💠قاریان هفت‌گانه یا قرّاء سبعه، هفت نفر از قرائت‌کنندگان قرآن کریم در سدۀ دوم هجری قمری بودند که در نحوه خواندن برخی از کلمات قرآن با یکدیگر اختلاف داشتند. این افراد نحوه خواندن خود را از برخی تابعین آموخته بودند که تابعین نیز به نوبه خود نزد صحابه آموزش دیده بودند.
پژوهشگران، منشأ اختلاف قرائت در متون کهن را امری طبیعی و ناگزیر دانسته‌اند.

💠خرمشاهی در "حافظ نامه" دلایل عمده اختلاف قرائات را این گونه بیان کردند
که بحث ما به تاریخ قرآن برنمی گردد و ارتباط شعر حافظ با چهارده روایت مورد نظر برای تلاوت با قرائات مختلف واجب است تا آخر آیه با یک قرائت تمام کند.
حافظ، قرآن را به چارده روایت از بر داشته، به این معنی است که در هر سوره، کلمات که در هر مورد از اختلاف قرائات، چهارده قول یا قرائت یا روایت نداریم ; بلکه یکی یا گروهی از راویان، یک قرائت را روایت کرده اند و باقی، قرائات دیگر را.
عارفانه است که البته با توجه به اختلاف قرائاتی که در خود این بیت از شعر حافظ، تو هم مثل حافظ قرآن شریف را در چهارده روایت از حفظ بخوانی، باز هم برای وصول آنچه مورد نظر ماست، ارتباط حافظ با قرآن و انس وی با قرائت و ترجمه و... دارد

تفسیر بیت آخر غزل ٩۴👇🦋
اگر تو هم مثلِ حافظ ، قرآن را در چهارده روایت بخوانی از حفظ بخوانی باز هم برای وصول کافی نیست بلکه عشق به فریادت می رسد . وصول الی الله با عشق است نه با از حفظ خواندن قرآن . [ اگر چه مانند حافظ قرآن را با چهارده روایت قاریان معروف از حفظ تلاوت کنی ، باز هم عشق به حق ، برای وصول به کمال و برای رسیدن به نهایت سیر و سلوک باید فریاد رس و مددکارِ تو شود . ]


📚💠📚
#مهناز_ملکی_ریزی
#حافظ_پژوهی
#انجمن_ادبی_پگاه_اصفهان
👇💠
انجمن ادبی پژوهشی پگاه اصفهان
خاستگاه ادب و اندیشه
https://t.center/Athenaeum_pegah

‌‌💠چهارشنبه ها با حافظ💠
توسط سرکار خانم مهنازملکی
💠جلسه چهاردهم غیر حضوری
🔹 ٢٩ امرداد ٩٩

✅نقش وتأثير حافظ بر ادبيات، مردم ايران و جهان
قسمت دوم 👇

سبک بنیان‌گذاردهٔ حافظ هم در مضمون و هم در محتوا، افزون بر شاعران روزگاران پس از او، بر شاعران دوران خودش نیز اثر گذاشت. آوازهٔ شعر حافظ در زمان زندگی‌اش، به سرزمین‌های دیگر مانند شبه‌قارهٔ هند رسید و شاعران آن سرزمین‌ها تلاش کردند تا ویژگی‌های شعرش را به‌کار برند و به‌ مانند حافظ مضامین عاشقانه و عارفانه را به‌هم پیوند دهند و از صنایع ادبی به‌روش حافظ بهره گیرند.

امیرعلی شیر نوایی، فیض دکنی، سلیم تهرانی، میرزا جلال اسیر، بیدل دهلوی و ناصرعلی سرهندی از این گروهند.

محمدقلی قطب شاه در برخی غزل‌ها و اشعارش، از اصطلاحات و ترکیب‌های ویژهٔ حافظ بهره برده است.

میرتقی‌میر و میرزا رفیع سودا، شاعران اردوزبان، به تقلید از حافظ شعر می‌سرودند. شاه‌وردی بیات، شاعر فارسی‌سرای بنگال به‌پیروی از حافظ، سروده‌های فلسفی و صوفیانه با اصطلاحات رندی و سرمستی می‌سرود.

غالب دهلوی بسیاری از ویژگی‌های شعر حافظ مانند مضمون، بحر، وزن، ردیف و قافیه را در غزل‌ها و اشعار فارسی و اردوی خویش به‌کار برده است.

عبدالکریم خاکی نیز در دیوان خویش به غزل‌ها و اندیشه‌ٔهای حافظ توجه بسیاری نموده است. اقبال لاهوری نیز در مقام شاعر، حکیم و فیلسوف بسیار از حافظ اثر پذیرفت.

جدا از شاعران شبه‌قاره، اندیشمندان هند، پاکستان و بنگلادش نیز از حافظ اثر پذیرفته‌اند.

لالن شاه، صوفی نامدار بنگلادش در کتاب‌های بنگلاگیتی، کویتا و هارامنی از شعر حافظ استقبال کرده است.

راجا رام موهن رای، از رهبران هند و بنگال غربی در کتابی به زبان فارسی به نام تحفه الموحدین از شعر حافظ بهره برده است. رابیندرانات تاگور، اندیشمند و شاعر نامدار بنگال، با شعر حافظ پیوندی ویژه داشت و این دلبستگی را از خانوادهٔ خویش گرفته بود.

در کتابش به‌نام گیتانجلی، اثر اندیشه‌ها و باورهای حافظ دیده می‌شود.

اثرگذاری حافظ در آثار نویسندگان اردو نیز قابل توجه است. شبلی نعمانی، مولانا حافظ محمد اسلم جیراج پوری، جلال‌الدین احمد جعفری، سجاد ظهیر، یوسف حسین‌خان، کبیر احمد جایسی، سید محمد عبدالله، محمد ریاض، محمد منور و عبدالشکور احسن از این نویسندگان هستند.

در حوزهٔ زبان عربی، پس از خیام، حافظ بیشترین اثرگذاری را داشته است. ابراهیم امین شواربی، طه حسین، محمد فراتی، صلاح صاوی و محمدعلی شمس‌الدین از کسانی هستند که در این زمینه دست به نگارش آثاری زده‌اند.

اثرگذاری حافظ در قلمرو ادبیات ترکی عثمانی، به‌ویژه در سروده‌های شاعران سده‌های نهم و دهم هجری دارای اهمیت است.

دیوان حافظ در قلمرو عثمانی خوانده می‌شده مرجعی برای یادگیری زبان فارسی بوده و نیز در فن شعر و علم زیبایی‌شناسی تدریس می‌شده است. گاهی بعضی از مشایخ در مساجد درسش می‌دادند.

اثرگذاری حافظ در ادبیات عثمانی چنان بوده که برای بررسی شعر شاعران کلاسیک ترک، مقایسه‌شان با حافظ الزامی بود.

بعضی از سرایندگان بزرگ ترک مانند عبدالحق حامد طرخان، و ناجی معلم دیوان حافظ را مانند کتاب درسی مطالعه کرده‌اند.

شاعران بسیاری در قلمرو عثمانی به نظیره‌سرایی به شعر حافظ پرداخته‌اند. فضلی، ابوالفضل محمد بن ادریس دفتری، امین یُمنی، یوسف سنان‌الدین کوتاهیه‌ای، احمدپاشا، ابراهیم ددهٔ مغلوی مولوی، محمد بن سلیمان بغدادی، مصطفی عالی، باقی، نفعی، یحیی کمال بایاتلی، عبدالباقی گولپینارلی از نظیره‌پردازان به حافظ هستند.


ادامه دارد....

#مهناز_ملکی_ریزی
#حافظ_پژوهی
#انجمن_ادبی_پگاه_اصفهان

انجمن ادبی پژوهشی پگاه اصفهان
خاستگاه ادب و اندیشه
https://t.center/Athenaeum_pegah