برخوردار بن محمود ترکمان فراهی از ادیبان و حکمای مشهور عهد صفوی در کتاب محبوبالقلوب (ص۲۲)، در وصفی ادیبانه از احادیث نبی اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و دیگر حضرات چهارده معصوم علیهمالسّلام در اهمیت و ضرورت یکی از بزرگترین مسائل روزگار ما یعنی تشویق جوانان به امر کدخدایی که مقصود از آن داماد گشتن است، (ص۲۲)، مینگارد:
بر رأی انور و ضمیر منیر خردپرور طغرانویسان امثلهٔ انقیاد و آیات کلام مجید الهی و اتصالطرازان دفاتر سنن نامتناهی احکام حضرت رسالت پناهی صلّی اللّه علیه و آله و سلّم مخفی نخواهد بود که نظام شیرازهٔ اوراق پرهیزکاری و انتظام سلسلهٔ دینداری و اطاعت اوامر مشروعهٔ حضرت باری، تزویج و خواستگاری زنان است.
از حضرات مقدّسات ائمّه صلوات اللّه علیهم اجمعین که گلهای الوان قطعات دوازدهگانهٔ فردوس امامت و گلچینان حدیقهٔ انیقهٔ برومند ولایت و شفاعتند، مأثور است که کدخدایی و محبّت زنانِ مستوره، باعث تضاعف پرتو شمع ایمان و موجب ظهور افزونی نتایج و تناسل بندگان خالق سبحان است.
از مهدنشین کشور جلالت یعنی قامع بنیان هستی ارباب کفر و بدعت، عنوانآرای خطاب سروری و رسالت، حضرت محمّد مصطفی صلّی اللّه علیه و آله و سلّم منقول است:
هر که زنی را در شبستان عقد و نکاح خود درآورد، متاع قافلهٔ دین و ایمان خود را از دستانداز غارتگری و تاراج شیاطین حفظ کرده است زیرا که محبوسان حِصن عدم انقیادِ ربّانی قومی باشند که بدون ممانعت عذر مشروعی، قدم در سرای بستان محبّتنشان کدخدایی نگذاشته از گلگشت این ریاض فیّاض، گلهای کامرانی نچینند و عمداً در تنگنای بیتالاحزانِ تفرّد و تنهایی نشینند و به مرارت زهر عذوبت تلخکام باشند.
و باز فرمودهاند کسی را تاج متابعت و قبول احکام بر سر است که عروس این امر فرخنده را در آغوش خاطر جای دهد و باز در خبر است که دو رکعت نمازی که کدخدا در معبد بندگی بگذارد، بهتر از آن است که عذب، همهٔ اوقات دیدهٔ ایام را از توتیای صوم، منوّر گرداند و بزم شب را از لمعات مصباح نماز تجلّی بخشد.
فرمودهاند فتوحات و برکات دوجهانی نامزد حال هر یک از مردان میباشد امّا به طوف کعبهٔ این عطیات کسی نرسد تا اینکه فارِس مرکب کدخدایی نگردد.
هر کوتهاندیشِ ناخردکیشی که از بیم عدم مال و دغدغهٔ تحصیل نفقهٔ عیال، روگردان وصال این جمیلهٔ فرخندهمآل باشد، هرآینه مظنّهٔ بد به خدا برده و مقرّر است که هر چه در امور کدخدایی و خصوصیات آن خرج و صرف کند، از خزانهٔ عامرهٔ غیب ایزدِ لاریبده، چندان عوض به او میرسد.
گزینش از دکتر محمدرضا ابویی مهریزی
@mirasmaktoob.