🚩 چپ نوین و خودگردانی کارگری در یوگسلاوی
🚩🖌 نوشتهی:
بوریس کنس
لایترترجمهی: کاووس بهزادی
١٢ مارس فوریه ٢٠١٩
🔸 موضوع این مقاله «چپ نوین و خودگردانی کارگری» در یوگسلاوی سابق است. در این کشور بر بستر جنبش 68 احتمالا موقعیت یکتایی بوجود آمد. چرا که اتحادیهی کمونیستهای یوگسلاوی یکی از معدود احزاب حاکم در عرصهی جهانی بود که اعتراضاتِ جهانی را بهعنوان تأییدی بر شالودهی مبانی سیاسیاش ارزیابی کرد. بهطور مثال در 21 مه 1968 ولیکو ولائوویچ یکی از رهبران بلندپایهی حزب و از جنگجویان جنگ داخلی اسپانیا در یکی از جلسات بحث علنی اعلام کرد که اعتراضات در گوشه و کنار جهان را بایستی بهعنوان اعتراضاتی اساساً مثبت ارزیابی کرد. ولائوویچ مطالبات مطرحشده برای «خودگردانی» در تظاهرات فرانسه را امیدبخش قلمداد کرد. چرا که کمونیستهای یوگسلاوی در سال 1948 پس از گسست از استالین خودگردانی کارگری را عملی و آن را بهعنوان وجه بنیادین «راه سوم» مستقل بهسوی سوسیالیسم اعلام کردند.
🔸 اما از طرف دیگر در خود یوگسلاوی نیز جنبش اعتراضی همهگیرشد. در ژوئیه 1968 دانشجویان بلگراد دانشگاه این شهر را «دانشگاه سرخ کارل مارکس» نامیدند و دست به اعتصاب زدند. شعارهای اصلی آنها برعلیهی سلطهی مستبدانه و ریاکارانهی کادرهای حزبی بود اما علیرغم تمامی سخنوریهای جانگدازشان برای دمکراسی در یوگسلاوی، جامعه را کنترل میکردند. کادرهای حزبی به این دانشجویان برچسب «بورژوازی سرخ» زدند.
🔸 در 1968 هم کمونیستهای حاکم و هم دانشجویان معترض و گروههای روشنفکری و کارگری که از آنها حمایت میکردند ارجاع مثبتی به ایدهی خودگردانی کارگری داشتند. اما یک بررسی دقیقتر نشان میدهد که هردوی این گروهها مبانی متمایزی را با یکدیگر پیوند داده بودند. این کشمکشهای خودویژه بایستی در زیر، مورد بررسی دقیقتر قرار بگیرند. در نهایت بایستی بهطور خلاصه به مبانی بینالمللی چالشِ یوگسلاوی پرداخت و اهمیت آن را از منظر امروزی تبیین کرد.
🔸 واکاوی مجدد به خودگردانی کارگری امروز دیگر میتواند نه فقط شکاف بارز کار پژوهشی در تاریخچهی جنبش کارگری را پر کند، بلکه همچنین میتواند عملکرد مهَم دیگری نیز داشته باشد: از آنجایی که انتقاد اپوزیسیون چپِ آن دورهی یوگسلاوی هدفش تکامل بعدی «راه سوَم» در یوگسلاوی بود، این نقد امروز میتواند به این موضوع کمک کند که در بررسی فروپاشی و تجزیهی یوگسلاوی تمرکز را از منازعات قومی به مسائل و معضلات اقتصادی ـ اجتماعی معطوف کند.
🔹ششمین بخش از سلسسلهمقالات سایت «نقد» پیرامون تجربههای تاریخی جنبش کارگری و شورایی در لینک زیر بخوانید:
https://wp.me/p9vUft-Nb#بوریس_کنس_لایتر #کاووس_بهزادی #یوگسلاوی #جنبش_کارگری #خودگردانی_کارگری #سوسیالیسم #شوراhttps://t.center/kkfsfر